Zamanaşımı konusu, borçlar hukuku alanında en çok merak edilen hususlar arasında yer alıyor. Bu yazımızda, bir borcun ne kadar süre sonra zaman aşımına uğrayacağı ve bu kapsamda icraya verilen borçlar ile kredi kartı borçlarının zamanaşımı sürelerine ilişkin bilgileri sizler için bir araya getirdik.
Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Zamanaşımı
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) 146 ila 161 maddeleri arasında alacak zaman aşımına dair düzenlemeler yer alır. TBK 146. madde düzenlemesine göre;
“Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, her alacak on yıllık zaman aşımına tabidir”
Bu genel düzenleme haricinde, beş yıllık zaman aşımına tabi olan alacaklar da yine Türk Borçlar Kanunu’nun 147. maddesinde belirlenmiştir. Bu kapsamda beş yıllık zaman aşımına tabi alacaklar ise şunlardır;
* Kira bedelleri, anapara faizleri ve ücret gibi diğer dönemsel edimler,
* Otel, motel, pansiyon ve tatil köyü gibi yerlerdeki konaklama bedelleri ile lokanta ve benzeri yerlerdeki yeme içme bedelleri,
* Küçük sanat işlerinden ve küçük çapta perakende satışlardan doğan alacaklar,
* Bir ortaklıkta, ortaklık sözleşmesinden doğan ve ortakların birbirleri veya kendileri ile ortaklık arasındaki; bir ortaklığın müdürleri, temsilcileri, denetçileri ile ortaklık veya ortaklar arasındaki alacaklar,
* Vekâlet, komisyon ve acentalık sözleşmelerinden, ticari simsarlık ücreti alacağı dışında, simsarlık sözleşmesinden doğan alacaklar,
* Yüklenicinin yükümlülüklerini ağır kusuruyla hiç ya da gereği gibi ifa etmemesi dışında, eser sözleşmesinden doğan alacaklar.
Zamanaşımının Kesilmesi Nedenleri
Yukarıda sayılan zaman aşımı sürelerinin kesilme nedenleri de yine Türk Borçlar Kanunu 154. maddesinde belirtilmiştir. Madde düzenlemesi uyarınca;
* Borçlu borcunu ikrar etmişse, özellikle faiz ödemiş ya da kısmen ifada bulunmuşsa veya rehin vermiş veyahut kefil göstermişse,
* Alacaklı, dava ya da def’i yolu ile mahkemeye veyahut hakeme başvurmuşsa, icra takibinde bulunmuşsa veya iflas masasına başvurmuşsa zaman aşımı kesilir.
Zamanaşımının Durması Nedenleri
Zaman aşımının işlemeye başlamayacağı ve eğer başlamışsa duracağı haller de Türk Borçlar Kanunu 153. Maddesinde sayılmıştır. Buna göre;
* Velayet süresince, çocukların ana ve babalarından olan alacakları yönünden,
* Vesayet süresince, vesayet altında bulunanların vasiden ya da vesayet işlemleri sebebiyle Devletten olan alacakları yönünden,
* Evlilik devam ettiği sürece, eşlerin diğerinden olan alacakları yönünden,
* Hizmet ilişkisi süresince, ev hizmetlilerinin onları çalıştıranlardan olan alacakları yönünden,
* Borçlu, alacak üzerinde intifa hakkına sahip olduğu sürece,
* Alacağı, Türk mahkemelerinde ileri sürme imkânının bulunmadığı sürece,
* Alacaklı ve borçlu sıfatının aynı kişide birleşmesinde, birleşmenin ileride geçmişe etkili olarak ortadan kalkması durumunda, bu durumun ortaya çıkmasına kadar geçecek sürece zamanaşımı süresi durur.
İcra Takiplerinde Zamanaşımı
Türk Borçlar Kanununa göre, başlatılan icra takiplerinde zamanaşımı süresi 10 yıldır. Alacaklının, her yıl yenileme yapması halindeyse süre 20 yıla çıkar. Bu belirtilen sürelerin herhangi bir işlem yapılmadan geçmesi sonrası borçlunun söz konusu borcu ortadan kalka.
Artık alacaklı borç ile alakalı bir ödeme talebinde bulunamaz. Yani bu süreler boyunca icra dosyasında hiçbir işlem yapılmaması halinde, dosya zamanaşımı nedeniyle düşer.
Kredi Kartı Borçlarında Zamanaşımı
Kredi kartı borçları yönünden de zaman aşımı 10 yıldır. Kredi kartı borcu için 10 yıl boyunca, banka tarafından herhangi bir işlem yapılmazsa kredi kartı borcu zamanaşımına uğrar. Ancak, banka icra takibi başlatırsa, zamanaşımı süresi sıfırlanmış olur ve bu son işlemden sonra tekrar başlar.
Yine kredi kartı borçları yönünden ayrıca bir düzenleme daha bulunur. Buna göre, kredi kartı borcu banka tarafından, varlık şirketine devredilmişse zamanaşımı süresi de 20 yıla çıkar. Varlık yönetim şirketlerine devredilen borçlar, Bankacılık Kanunu 141. Maddesi düzenlemesi uyarınca Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) kapsamında olduğundan, zaman aşımı süresi 20 yıldır. Bu borçlar yönünden yapılacak takip işlemleri de zamanaşımı süresini sıfırlar.
Son olarak belirtelim ki, zaman aşımı ilgili tarafça ileri sürülmedikçe hakim tarafından res’en yani kendiliğinden göz önüne alınmaz. Zaman aşımından faydalanmak için zamanaşımı itirazının beş gün içerisinde ileri sürülmesi gerekir.
İlginizi Çekebilir: 2022 KYK Borcu Yapılandırma Başvurusu Nedir Nasıl Yapılır?