Bu yazımızda kanunla belirlenen yasal evlenme yaşı kaçtır? Reşit olmadan (18 yaşından önce) evlilik mümkün müdür? Hakim kararı ile olağanüstü evlenme yaşı kaçtır? Evlenmeye izin davası nedir? gibi çok merak edilen soruların yanıtlarını sizler için bir araya getirdik. İşte, merak edilen tüm yönleri ile evlenmeye izin davası…
Yasal Evlenme Yaşı Kaçtır?
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK) 124. maddesinin 1. fıkra düzenlemesi uyarınca yasal evlenme yaşı 17 yaşını doldurma olarak belirlenmiştir. Madde metninde;
“Erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez”
Hükmüne yer verilmiştir. Her ne kadar yasal evlenme yaşı 17 yaşını doldurma olarak belirlenmişse de aslında kadın ya da erkek herhangi bir izne tabi olmaksızın evlenebilmek için reşit olmalı yani 18 yaşını doldurmalıdır.
Ancak Türk Medeni Kanunu düzenlemesine göre on yedi yaşını dolduran kadın ya da erkek de yasal temsilcisinin (veli ya da vasisinin) izni ile evlenebilir.
Evlenmeye İzin Davası Nedir?
Evlenmeye izin davası ise iki şekilde karşımıza çıkan bir dava türüdür. Bu davada kişinin evlenmesine hakim tarafından izin verilir. Peki, hangi durumlarda evlenmeye izin davası açılabilir?
- Yukarıda da değindiğimiz gibi yasal evlenme yaşı olarak belirlenmiş 17 yaşını dolduran ancak henüz reşit olmadığından dolayı evlenmek için yasal temsilcisinin iznine gerek duyan kadın ya da erkek için; yasal temsilcisi (veli veya vasisi) evlenme izni vermemişse, ilgili kişi evlenmeye izin davası açabilir. Buna olağan evlenmeye izin davası adı verilir.
- Türk Medeni Kanunu 124. maddesinin 2. fıkrasında ise, olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine hakim tarafından izin verilebileceği düzenlenmiştir. Yani olağanüstü bir durumun varlığı halinde 16 yaşını dolduran kadın ya da erkek evlenebilmek için evlenmeye izin davası açmalıdır. Bu davaya da olağanüstü evlenmeye izin davası adı verilir.
Şimdi yasal evlenme yaşı ve bu iki duruma daha yakından bakalım…
Olağan Evlilikte Evlenmeye İzin Davası
Onsekiz yaşını doldurmayan ancak onyedi yaşını doldurmuş kişilerin evlenebilmeleri için yasal temsilcilerinin yani veli ya da veya velilerinin izinleri gerekir. İşte veli ya da vasi bu izni vermemişse, bu durumda evlenecek olan kadın ya da erkek evlenmeye izin davası açma hakkına sahiptir.
Bu davada hakim, evlenmek isteyen kişi ile birlikte yasal temsilciyi yani veli ya da vasiyi dinleyerek kararını verir. Hakim, velinin ya da vasinin haksız bir şekilde evliliğe izin vermediğine kanaat getirirse evliliğe izin verir.
Olağanüstü Evlilikte Evlenmeye İzin Davası
Onyedi yaşından küçük ancak onaltı yaşını doldurmuş kadın ya da erkeğin evlenebilmesi ancak istisnai bir durumda mümkündür. Bu istisnai durum ise, olağanüstü bir halin ve pek önemli bir sebebin bulunması halidir. İşte, olağanüstü durumun varlığında evlenmek isteyen kişi, eğer onaltı yaşını doldurmuş ise mahkemeden evliliğe izin verilmesini isteyebilir.
Bu durum Türk Medeni Kanunu 124. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenmiştir. Madde metnine göre;
“Ancak, hâkim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir”
Hükümlerine yer verilmiştir. Hangi durumların olağanüstü hal ve pek önemli bir sebep olduğunu takdir etme yetkisi ise hakime aittir. Bu olağanüstü hallere, evlenmek isteyen kişinin hamileliği gibi olağanüstü durumlar örnek olarak gösterilebilir.
Bu noktada özellikle belirtelim ki onaltı yaşını doldurmuş ancak onyedi yaşını bitirmemiş ve olağanüstü bir durum bulunan kişilerin evlenebilmesi için yasal temsilcilerinin izni yeterli değildir. Bu kişiler ancak hakim izni ile evlenebilirler.
Evlenmeye İzin Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?
Evliliğe izin davalarında görevli ve yetkili mahkeme ise evlenmek isteyen kişinin bulunduğu yer Aile Mahkemesidir. Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise bu dava Asliye Hukuk Mahkemesinde Aile Mahkemesi sıfatıyla görülür.