Yasal mirasçıların yani saklı paya sahip olan mirasçıların ancak bazı koşulların varlığı halinde mirastan mahrum bırakılmalarına olanak tanıyan “ Mirasçılıktan çıkarma” nedir? İşte konuya ilişkin tüm detaylar…
Hukuk sistemimiz içerisinde, bazı koşulların varlığı durumunda, miras üzerinde saklı payları bulunan yani kanunen mirasçı olan yakınların, alacakları paylardan mahrum kalmaları mümkündür.
Saklı Pay Nedir?
Kanun sistematiğimiz içerisinde “Saklı pay” olarak ifade edilen düzenleme ile miras bırakanın ölüme bağlı tasarruf haklarına yasal sınırlama getirilir. Yani her koşulda saklı pay sahibi mirasçılar belli oranlarda mirastan pay alırlar. Bu kapsamda miras bırakan kişinin eşi, kendi çocukları ve altsoyu ile anne ve babası saklı paylı mirasçılardır. Bu saklı pay olarak ayrılan kısım dışında, miras bırakan tereke üzerinde dilediği şekilde tasarruf hakkına sahiptir.
Mirastan Çıkarma
Mirastan çıkarma yani bir başka ifade ile ıskat Türk Medeni Kanunu içerisinde düzenlenmiştir. Mirastan çıkarma için gerekli nedenler yani ıskat sebepleri ise şunlardır;
Türk Medeni Kanunu 510. Madde düzenlemesine göre,
Saklı payı olan mirasçı, miras bırakan kişiye veya yakınlarına yönelik ağır bir suç işlemiş ise miras bırakan, bu eylemi yapan mirasçıyı mirasçılıktan çıkartabilir. Bu düzenlemede dikkat edilecek konu işlenen eylemin ağır bir suç olmasıdır. Bu hususu ise aile bağlarını koparacak derecede bir ağır eylem olarak açıklayabiliriz. Bunun değerlendirilmesini ise hakim yapar.Diğer bir neden ise, saklı paya sahip olan mirasçının, miras bırakan kişiye ya da yakınlarına karşı aile hukukundan kaynaklı yükümlülüklerini önemli bir ölçüde yerine getirmemişse yine mirasçı mirasçılıktan çıkartılabilir. Bu anlamda yine aile bağlarını koparacak derecede yükümlülüklerin ihlal edilmesi gerekir.
Hangi Suçlar Iskat Nedenidir ?
Yargıtay içtihatları ile bu konuya bakıldığında öldürme, öldürmeye teşebbüs, yaralama, sahtekarlık, dolandırıcılık tarzı suçlar ıskat nedenidir. Yine, hakaret, iftira, yalan tanıklık, suç isnadı gibi suçlarda bazı durumlarda mirastan çıkarmaya neden olabilir. Fakat kabahat cinsinden eylemler ise ıskat nedeni olarak kabul edilmezler.
Teşebbüs Aşamasında Kalan Suç Iskat Sebebi Olur mu?
Açıklandığı şekli ile miras bırakana ya da onun yakınlarına yönelik mirasçı tarafından ağır suç işlenmesi mirastan ıskat yani mirastan çıkarma nedenidir. Bu suç tamamlanmasa yani teşebbüs aşamasında kalmış olsa da yine bir mirastan çıkarma nedeni olarak kabul edilir.
Eşin Sadakatsiz Davranışı Iskat Nedeni Olur mu ?
Eşler arasında kurulan evlilik birliği nedeniyle karşılıklı yükümlülükler doğar. Bu yükümlülüklerden biri de karşılıklı sadakat yükümlülüğüdür. Bu yükümlülüğe aykırı bir durumda mirastan çıkarma yani ıskat sebebi olabilir.
Mirastan Çıkarma Nasıl Yapılır ?
Mirastan çıkarma ölüme bağlı bir tasarruf ile yapılabilir. Ölüme bağlı tasarruflar ise miras sözleşmesi ve vasiyetnamedir. Mirasçılıktan çıkarmada ancak bu işlemlerden biri ile mümkün olur.
Ancak vasiyetname ya da miras sözleşmesinde mirasçılıktan çıkarma beyanının tek başına bulunması yeterli olmaz. Mirastan çıkarma yani ıskat nedeni de çıkarma işleminde gösterilmeli ve açıkça yazılmalıdır. Bu açıklamanın ayrıntılı olarak yapılması gerekir. Yani hangi suçların işlendiği ya da hangi yükümlülüklerin ihlal edildiği gibi konular açıklanmalı sadece genel ifadelerden kaçınılmalıdır. Bu yüzden mirastan çıkarmaya neden olan filler açık bir şekilde detayları ile yazılmalıdır.
Mirastan çıkarma, miras bırakanın isteğine bağlı olarak saklı payın bütününe dair olabileceği gibi bir kısmı içinde mümkündür.
Mirastan Çıkarmaya İtiraz Nasıl Yapılır ?
Mirasçılıktan çıkarılan yani ıskat edilen kişi, mirasın dışında kalır, ıskat edilen derecede tamamen ya da kısmen saklı payını alamaz ve mirasçılığa ilişkin haklarını ya tamamen ya da kısmen kaybeder.
Mirastan çıkarma işleminin haksızlığını ileri sürebilmek imkanı da mevcuttur. Mirastan çıkarma işlemine karşı iptal davası açma hakkı mirasçılıktan çıkarılan mirasçı tarafından kullanılabilir.
Borç Ödemeden Aciz Durumunda Mirasçılıktan Çıkarma
Türk Medeni Kanunu 513. maddesinde ise borç ödemeden aciz durumunda mirastan çıkarma düzenlenmiştir. Koruyucu mirastan çıkarma ya da koruyucu ıskat da denilen bu durum yalnızca altsoy mirasçılar yönünden uygulanabilir. Altsoy ise bir kişinin çocukları, torunları, torunlarının çocukları gibi uzayan silsiledir.
Bu düzenleme, miras bırakanın saklı paya sahip altsoy mirasçısı borçlarını ödemekten aciz durumda ise, bu kişiye isabet edecek payın tamamının alacaklılara geçmesini engellemek ve bu şekilde mirasçının çocuklarını korumak amaçlı olan bir düzenlemedir.
Borç ödemeden aciz halinin aciz belgesi ile ispatı gerekir. Aciz nedeniyle mirastan çıkarma ancak mirasçı olan altsoyun saklı payının yarısı için mümkündür. Bu yarı payda ıskat edilen mirasçının mevcut ya da doğacak çocuklarına tahsis edilmelidir.
Borç ödemeden aciz nedeni ile mirasçılıktan çıkarılan altsoy mirasçı ancak saklı payının yarısını alabilir. Mirastan çıkartılan kimsenin çocukları ise saklı payın diğer yarısının sahibi olurlar.
