Çin Cumhuriyetinde görülmesi sonrası dünya geneline yayılarak pandemik bir salgına neden olan Corona virüs, sağlık alanında tüm dünya çapında krize neden olurken ekonomik anlamda da ülkeler için büyük sorun oluşturmaya devam ediyor. Bu virüs ile dünya genelinde yapılan mücadeleye benzer şekilde ülkemizde de sosyal izolasyonun sağlanması amacı ile İçişleri Bakanlığı’nın genelgeleri ile tüm Türkiye çapındaki Umuma açık istirahat ve eğlence yerleri ile insanların bir arada bulunarak hastalık bulaştırma riski olan yerlerin faaliyetlerinin durdurulmasına geçici süre ile karar verilmiştir. Bu nedenle işten çıkarılma, işten çıkma, kıdem tazminatı hakları ve ihbar tazminatı hakları ile ilgili konulara değineceğiz.
Bu Yerlerde Çalışan İşçilerin Durumları Merak Ediliyor
Faaliyetlerine ara verilen bu iş yerlerinde çalışan garson, komi, sekreter, kasiyer, kuaför, özel güvenlik personeli gibi hizmetleri yürüten işçilerin ücret almaya devam edip edemeyecekleri, iş akitlerinin sürüp sürmeyeceği gibi konularda şu an en çok merak edilen konular arasında bulunuyor.
Faaliyete ara veren genelgelerde işçilerin durumuna yönelik bir özel düzenleme bulunmaması nedeniyle bu işçilerin durumları ne olacak? İşveren ve işçi yönünden haklı fesih nedenleri nelerdir? İhbar ve Kıdem tazminatlarında nasıl hareket edilecek?
İş Akitlerinin Durumu
Konuya İş hukuku ve genel düzenlemeleri kapsamında yaklaştığımızda, 4857 sayılı İş Kanunu madde 24/ III. Düzenlemesinde işçinin, çalıştığı iş yerinde bir haftadan çok süre ile işin durmasına neden olacak ‘zorlayıcı sebepler’ ortaya çıkması durumunda, iş akdini süresinin bitiminden önce ya da bildirim süresini beklemeksizin feshedebileceği belirtilmiştir.
Aynı Kanunun 25/ III. Madde düzenlemesinde ise bu kez İşverenin, işçiyi iş yerinde bir haftadan çok süre ile çalışmaktan alıkoyacak bir ‘zorlayıcı sebebin’ ortaya çıkması halinde, iş akdini süresinin bitiminden evvel ya da bildirim sürelerini beklemeksizin fesih hakkı olduğuna yer verilmiştir.
Yargıtay yerleşik kararlarında iş yerlerinin kapanması zorlayıcı neden sayılmazken, deprem, sel gibi sebepler ile ulaşımın kesilmesi ve salgın hastalık nedeni ile karantina uygulaması zorlayıcı sebepler arasında kabul edilmiştir.
Bu yasal düzenlemeler ve Yargıtay kararları birlikte değerlendirildiğinde, Corona virüs sebebi ile iş yerlerinde faaliyetlerin bir haftadan daha çok süre durması yalnızca 4857 Sayılı Kanunun 24/III. Maddesi kapsamında “İşçiye fesih” hakkı verir. Bu sebebe dayanarak işverenin, iş yeri açık olmadığından fesih hakkı bulunmaz.
İhbar Tazminatı – Kıdem Tazminatı
İşçinin, zorlayıcı sebeple yani Corona virüs nedeni ile 4857 sayılı Kanunun 24/III maddesine göre fesih hakkını kullanması halinde, işçinin bildirim süresine uyma veya ihbar tazminatı yükümlülüğü bulunmaz. Ancak sözleşmeyi işçi feshettiğinden işçi de işverenden ihbar tazminatı isteyemez. Peki işçinin bu sebeple iş akdini fesih durumunda talep hakları nelerdir?
Madde 24/III uyarınca fesih halinde işçi, ihbar tazminatı dışında kıdem tazminatı da dahil olmak üzere, yıllık izin alacaklarını, fazla mesai ücretlerini, Ulusal bayram günlerinde ya da tatil günlerinde çalışılmış ise alacakları ile tüm alacaklarını talep edebilir.
Faaliyetine Ara Verilen İş yerinde Ücret
4857 Sayılı Kanun 40. Maddesinde ise, aynı kanunun 24 ve 25. maddelerin (III) numaralı bentlerinde düzenlenen zorlayıcı sebepler ile çalışamayan ya da çalıştırılmayan işçiye, bu bekleme süresinde bir haftaya dek yarım ücret ödeneceği net bir şekilde belirtilmiştir.
Corona Virüse Yakalanan İşçinin İş Sözleşmesi Feshedilebilir mi?
Bu konuda değerlendirmenin 4857 sayılı Kanunun 25/I-b bendinde yapılan düzenlemeye göre belirlenmesi gerekir. Madde düzenlemesinde, işçinin yakalandığı hastalığın tedavi edilemez durumda olduğu veya iş yerinde çalışması konusunda sakınca olduğunun Sağlık Kurulu tarafından tespiti halinde, işçinin çalışma süresine göre tespit edilecek ihbar sürelerinin altı hafta aşmasından sonra işverenin bildirimsiz fesih hakkı doğar.
Yani sadece bir işçi Corona virüse yakalandı diye iş akdi, işverence haklı nedenler ile feshedilemez.
İşveren, Corona virüse yakalanan işçisini ancak,
1- Corona virüs nedeni ile işçinin, iş yerinde çalışmasının Sağlık Kurulu tarafından sakıncalı görülmesine,2- Ayrıca:
Altı aya kadar çalışma süresi bulunan işçinin raporlu olduğu sürenin sekiz haftayı aşmasına,Altı ay ile bir buçuk yıl arası çalışma süresi bulunan işçinin raporlu olduğu sürenin on haftayı aşmasına,Bir buçuk yıl ile üç yıl arası çalışma süresi bulunan işçinin raporlu olduğu sürenin on iki haftayı aşmasına,Üç yıldan çok çalışma süresi bulunan işçinin raporlu olduğu sürenin on dört haftayı aşmasına bağlıdır.
Açıklandığı üzere istisnai durumlar dışında işverenin yalnızca corona virüse yakalandı diye, işçisini haklı nedenler ile yani tazminat ödemeksizin işten çıkaramaz.
Ücretsiz İzne Gönderme
Corona virüsü sebebi ile işverenlerin işçilerini ücretsiz izine zorlanması hukuken mümkün olmaz. Ücretsiz izin ancak işçinin isteği ve talebi halinde mümkündür.Sonuç olarak; açıklandığı şekilde yalnızca corona virüs sebebi ile işverenin, işçisinin iş akdini haklı sebepler ile feshetme hakkı genel anlamda bulunmaz.İşçinin ise, bir haftadan fazla sürmesi koşulu ile haklı sebeplerle iş akdini feshetme hakkı bulunur. Bu hakkı kullandığında işçi, ihbar tazminatı dışında kıdem tazminatı da dahil tüm alacak ve haklarını işverenden isteyebilir.
Yazımızda İşten çıkarılan ve söz konusu olan kişinin tüm hakları, corona gibi böyle bir durumda işveren tarafından tek taraflı iş sözleşmesini fesih, herhangi bir durumda işçinin sosyal güvenlik hakları, işten çıkarma ve İşten kovulan kişinin işe iade davası açmasıyla ilgili konulardan bahsettik.
Ayrıca kıdem tazminatı, kıdem tazminatı tavanı, ihbar tazminatı nedir, ihbar tazminatı konusunda genel olarak değinirken, ihbar tazminatı hesaplama, ihbar tazminatı süreleri, ihbar tazminatı şartları, kıdem tazminatı hesaplama konularına da değinmeye çalıştık.
Kıdem tazminatı nedir, kıdem tazminatı tavanı, kıdem tazminatı hesapla veya kıdem tazminatı hesaplama, kıdem tazminatı tavanı 2019 ve kıdem tazminatı 2019 gibi konulara değindik. Ve son olarak kıdem tazminatı fonu ve kıdem tazminatı şartları hakkında da bilgi vermeye çalıştık. Bunlarla ilgili olarak sitemize giriş yaparak bu yazımızı okuyup yorum yapabilirsiniz ve öğrenmek istediklerinizi yorumla sorabilirsiniz.