Vitruvius Adamı, Leonardo da Vinci tarafından yapılan en önemli eserlerin başında geliyor. Ressam ve mucit kişiliğiyle bilinen Leonardo da Vinci, öldükten sonra bulunan güncelerinde altın oran ve insan vücudu üzerine çalıştığını göstermiştir. Dilimize Vitrivius Adamı olarak da geçen bu çizimin hikayesi ise bambaşka bir sanatçıya dayanmaktadır. Sizin anlayacağınız da Vinci tasarımı yapan kişi değil…
Vitruvian Man, adını mimarlık ve sanat üzerine çalışmalar yapmış olan Vitruvio Pollione’den almaktadır. Vitruvius Adamı mimarlık açısından da aslında önem taşıyan eserlerin başında gelir. Vitruvius Adamı ölçüleri, hem usta sanatçı Vitruvio’nun hem de altın oranın etkileri taşımaktadır. Gelin, bu sanat ve bilimi bir arada tutan esere daha da yakından bakalım.
Vitruvio Pollione ve Leonardo da Vinci Ortaklığı
Vitruvius Adamı, “ Oranların Kanunu” olarak adlandırılan bilimsel bir özelliği içerisinde barındıran etkileyici bir eserdir. Çizim, adlında alışılagelmiş bir eserden ziyade ünlü ressamın günlüklerinde bulunan bir eskizdir. Fakat eskiz haliyle bile birlikte Vitruvian Man için her şeyi yansıtıyor desek yanılmış olmayız.
Eskizde, ünlü sanatçı ve mimar Vitruvio Pollione tarafından geliştirilmiş oranların bir yansıması bulunmaktadır. Vitruvio, De Architectura isimli eserinde, mimaride simetri ve oranın ne denli önemli faktörler olduğunu dile getirmiştir.
İşte bu kitapta dile getirilen simetri ve oran anlayışı İtalyan ressam Da Vinci’yi derinden etkilemiştir. Mimari simetri anlayışından yola çıkan Da Vinci, insan vücudunun altın oranını anlatan mükemmel bir eskize imza atmıştır. Üstelik bu eskizin yanı sıra ünlü ressamın pek çok eserinde de altın oran kavramını görmemiz mümkündür.
Özellikle Son Akşam Yemeği eserinde İsa ve havarilerinin oturduğu masa ile arkadaki duvarın oranları da birebir aynıdır. Bunun yanı sıra Da Vinci’nin en bilinen eseri olan Mona Lisa da içerisinde altın oranı yansıtan özellikleri barındırmaktadır. Yani sizin de anlayacağınız Leonardo da Vinci eserleri simetri ve orantıyı içerisine alan çok yönlü eserlerdir.
Leonardo da Vinci ve Çemberi Kareleştirme Anlayışı
Vitrivius Adamı, Vitruvio’nun belirlediği iki önemli kuralı içerisinde barındırmaktadır. Bu kuralların ilki; insanın iki kolunu da açtığında boyunun uzunluğunun bu uzunluğa eşit olacağı bilgisidir. Eskizde de bulunan adamın iki kolunun uzunluğu ile boyunun uzunluğu eşit bir şekilde çizilmiştir.
Vitruvio’dan esinlenerek geliştirilen bir diğer durum da insan göbeği ve ayakucu ile çizilen çemberdir. Pergelin bir ucu insanın göbeğinden başladığında diğer ucu da ayakucunda konuşlandırılmalıdır. Bu sayede pergel döndürüldüğünde kusursuz bir çember elde edilmiş olacaktır.
Aynı şekilde çemberden oldukça farklı olan kara şeklinde de benzer bir yöntem uygulanabilir. Buna göre tıpkı çemberde uygulanan yöntem kullanılarak pergelle kare çizimi de mümkün olacaktır. Bu duruma “çemberi kareleştirmek” adı verilmiştir.
Eskizlerde de dikkat edeceğiniz üzere çizim hem bir çember hem de bir karenin içerisine oturtulmuştur. Bu durum, oranın kusursuzluğunu oldukça etkili bir şekilde göz önüne koymaktadır.
Leonardo da Vinci insan figürü denildiğinde akıllara ilk olarak Vitruvius Adamı gelmektedir. Yalnızca tek bir eskizin bu denli ince düşünülerek yapılması da usta ressamın zekasını en iyi şekilde ortaya koymaktadır.
Vitruvius Adamı İle Anlatılmak İstenenler
Vitruvius Adamı ile anlatılmak istenenler aslında ünlü İtalyan ressam Da Vinci’nin de düşünce yapısını gözler önüne sermektedir. Neredeyse kusursuz bir dehanın ürünü olan bu eserde bilim ve sanatın iç içe geçmiş halini de görebiliyoruz.
Usta İtalyan ressamı inceleyen araştırmacılara göre Leonardo da Vinci’nin doğa ve insan ilişkisi tasviri bu eskiz içerisinde yapılmıştır. Ünlü Rönesans ressamı, bilimin insan vücuduna orantılı bir şekilde dağıtılmasını tasvir etmek istemiş olabilir. Ayrıca tıpkı doğadaki pek çok oluşumda olduğu gibi insan vücudu içerisinde de şaşırtan bir altın oran yoğunluğu bulunmaktadır.
Eskiz içerisinde bulunan kare ve çemberin de kimi araştırmacıya göre farklı anlamları ve sembolleri bulunmaktadır. Bu sembollerden en akla yatkın olanı karenin fiziksel varlığı çemberin ise ruhsal varlığı temsil etmesi durumudur.
Bu yazımızda Leonardo da Vinci’nin en önemli eserlerinden birini sizlerle buluşturduk. Aynı zamanda usta ressamın Kırmızı Tebeşir Portresi de dikkat çeken bir diğer önemli eseridir. Vitruvius Adamı dövme stilleri için de Nisan 2022 içerisinde sitemizi ziyaret edebilirsiniz. Bir daire içinde insan bedeninin ne kadar ve nasıl uyumlu olduğu da Vitruvius adamı videosu içindedir.