Vergi Usul Kanunu genel kapsamında, en basit tanımı ile vergi hatası; vergi için yapılan hesaplamalarda ya da bir diğer ifadeyle vergilendirmede yapılan hatalar nedeniyle verginin eksik veya fazla alınması veya vergi talebidir.
Vergi Usul Kanunu Kapsamında Vergi Hataları Nelerdir?
213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamında vergi hataları iki kısma ayrılır. Vuk sistemimiz içerisinde vergi hataları;
Hesap HatalarıVergilendirme hataları olarak sınıflandırılır.
1- Hesap Hataları
Vergi Usul Kanunu yani vergi hukukunda karşılaşılabilmesi mümkün olan hesap hataları, vergi miktarı konusunda yapılan maddi hatalardır. Gerçekleşmiş olan hesap hataları ise yargı yolu ile başvurmadan idari yollarla düzeltilebilmektedir.
Vergi miktarıyla ilgili hesap hataları Vergi Usul Kanunu 117. Madde kapsamında düzenlenmiştir. Buna göre hesap hataları;
a- Matrah Hataları; Vergi matrahı ödenmesi gereken vergi miktarı belirlenirken esas alınan değer ya da miktardır. Matrahın yanlış olarak belirlendiği durumlarda vergi miktarı da yanlış olacaktır. Vergilendirmeyle ilgili beyanname, tahakkuk fişi, ihbarname, tekalif cetveli ve kararlarda matraha ait rakamların veya indirimlerin eksik ya da fazla gösterilmiş veyahut hesaplanmış olması olarak da tarif edilebilir.
b- Vergi Miktarında Hatalar; Bu hatalar ise vergi tarifelerinin yanlış uygulanması ve oranlarının yanlış uygulanması nedeniyle oluşan hatalardır.
c- Verginin Mükerrer Olması; Mükerrer vergilendirme ise aynı vergilendirme dönemi içerisinde aynı matrahlar ile birden çok vergi alınması ya da istenmesi durumudur.
2- Vergilendirme Hataları
Vergi Usul Kanunu 118. Madde de ise vergilendirme hatalarına yer verilmiştir. Vuk maddesine göre;
a- Mükellefin Şahsında Hata; Verginin asıl borçlusu yerine bir başka kimse adına düzenlenmesi durumudur. İsim benzerliği gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.
b- Mükellefiyette Hata; Açık bir şekilde vergiye tabi olmayan veya vergiden muaf olan kişilerden vergi istenmesi ya da alınması durumudur.
c- Konuda Hata; Açık bir şekilde vergi mevzuuna yani konusuna girmeyen ya da vergiden müstesna olan gelir, servet, madde, kıymet, evrak ve işlemler üzerinden vergi istenmesi veya alınmasıdır.
d- Vergilendirme ya da Muafiyet Döneminde Hata; Verginin ilgili olduğu vergilendirme döneminin yanlış gösterilmiş ya da süre itibari ile eksik vergi istenmesi veya fazla hesaplanmış olması durumudur.
Vuk Kapsamında Vergi Hatalarının Ortaya Çıkarılması Nasıl Olur?
Vergi hataları ortaya çıkarılması konusu ise Vergi Usul Kanunu 119. Madde de düzenlenmiştir. Vuk kapsamında vergi hataları;
İlgili memurun hatayı bulması ya da görmesiyle,Üst memurların gerçekleştirdikleri incelemeler sonucu hatanın tespitiyle,Teftiş esnasında hatanın ortaya çıkarılmasıyla,Vergi incelemesi sırasında hatanın anlaşılmasıyla,Vergi mükellefinin müracaatıyla meydana çıkarılabilir.
Vergi Hukuk Kanunu Kapsamında Vergi Hatalarının Düzeltilmesi
Vergi hatası düzeltilmesi yolları da Vergi Usul Kanunu 120 ve devamı maddelerinde açık bir şekilde düzenlenmiştir. Kanun düzenlemesiyle vergi hatalarının düzeltmesi yetkisi Vergi Dairesi müdürüne verilmiştir. Vergi dairesi, tereddüte yer bırakmayacak derecede açık vergi hatalarını tespit ederse bunları kendiliğinden Vuk kapsamında düzeltir.
Yine vergi mükelleflerinin düzeltme başvuruları üzerine de gerekli incelemeler sonucunda düzeltme işlemleri yapılabilir. Ancak bu noktada dikkat edilmesi gereken husus, vergi hatalarının vergi dairesi tarafından düzeltilebilmesi için, vergi hatalarının yargılamayı gerektirmeyecek ve ilk bakışta anlaşılabilecek bir açıklıkta olması gerekliliğidir.
Vergi Usul Kanunu 122. Maddesine göre, mükellefler vergi hatasının düzeltilmesini ilgili vergi dairelerinden yazılı bir şekilde isteyebilirler. Düzeltme talepli dilekçenin vergi dairesine elden verilmesi ya da posta ile taahhütlü olarak gönderilmesi mümkündür. Düzeltme istemleri ilgili Vergi Dairesi Müdürlüklerince 30 gün içinde karara bağlanır.
Vergi hatası düzeltilmesi istemi yerinde görülmezse, bu durum yazılı olarak mükellefe bildirir. Vergi mükellefinin vergi hatalarında düzeltme istemine 60 gün içinde bir cevap verilmemesi halinde de düzeltme istemi reddedilmiş sayılır. Bu şekilde istemi reddedilen vergi mükellefi, 30 günlük süre içinde vergi mahkemesine Vergi Usul Kanunu kapsamında vergi hatası düzeltilmesi istemi ile ilgili olarak vergi mahkemesinde dava açma hakkına sahiptir.