Koronavirüs tedbirleri kapsamında örneklerini ve uygulamasını çok daha sık şekilde gördüğümüz Uzaktan Çalışma İş sözleşmelerinde neler bulunur? Bu kapsamda çalışan kişinin sahip olduğu haklar nelerdir? Farklı uygulamaya tabi tutulabilir mi? İşte konuya dair merak edilen tüm detaylar…
Genel Anlamda İş Sözleşmesi Nedir ?
İş sözleşmeleri, işçi ile işveren arasında kurulan ve belirli işin nasıl yapılacağını, karşılığında verilecek ücretin miktarını, çalışma koşullarının neler olacağını ve benzeri şartları düzenleyen akitlerdir.
Bir iş sözleşmesinde mutlaka olması gereken üç ana unsur vardır ve bu unsurların bulunması zorunludur. Bu unsurlar ise iş görme, işverene bağımlılık ve iş karşılığı ücrettir. Yani işçi, işverene bağlı olarak iş görmeyi, işveren de bunun karşılığında işçiye kararlaştırılan ücreti ödemeyi üstlenir.
Uzaktan Çalışma Modeli Nedir ?
Uzaktan çalışma modeli , özellikle Kovid-19 pandemisi ile daha fazla örneğini görme şansı bulduğumuz aynı zamanda daha düşük maliyetli olması itibari ile de son dönemlerde oldukça fazla tercih gören bir iş modelidir.
Uzaktan çalışma noktasında ana kriter ise söz konusu işin, iş yeri dışında yapılmasıdır. Bu modelde işçi evinde ya da iş yeri dışında teknolojik iletişim vasıtalarıyla işini yerine getirir.
Uzaktan çalışma, hukuk sistemimiz içerisinde 4857 sayılı İş Kanunu’nda yer bulan bir çalışma modelidir ve yasal dayanağa da bu anlamda sahiptir.
Uzaktan Çalışma İş Sözleşmesi
4857 sayılı İş Kanunu madde 14/4 uzaktan çalışmaya ilişkin tanımı şu şekilde yapmıştır. Buna göre;
“Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile iş yeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir”
şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Bu tanımdan da açıkça anlaşılacağı üzere, Uzaktan Çalışma İş Sözleşmesi ya da evde hizmet sözleşmesi işçinin üstlendiği iş görme yükümlülüğünü evinde veya teknolojik iletişim vasıtaları ile iş yeri dışarısında yerine getirme esasına dayalı olarak kurulan bir iş ilişkisi şeklidir.
Bu sözleşmenin, kanun düzenlemesine göre yazılı olarak kurulması da zorunludur.
Uzaktan çalışma iş sözleşmelerinde ayrıca;
Yürütülecek işin tanımı,Bu işin yapılma şekli,Sözleşmeye konu işin süresi ve yeri,İş karşılığında ödenecek ücret,Ücretin ödenmesine ilişkin hususlar,İşveren tarafından sunulan ekipmanlar ve bunların korunmasına dair yükümlülükler,İşveren ile işçinin iletişim kurması, özel ve genel çalışma koşullarına dair
Hükümler de yer alır.
1 – Uzaktan Çalışmada Çalışan Farklı Muameleye Tabi Tutulamaz
Uzaktan çalışma iş sözleşmesiyle kurulan iş ilişkisi kapsamında yer alan işyeri dışında faaliyette bulunan işçi, sırf bu sebeple yani salt olarak uzaktan çalışması nedeniyle emsal işçilere göre daha farklı işleme ve muameleye tabi tutulamaz.
Yani sadece uzaktan çalışması sebebi ile uzaktan hizmet sunan işçi, iş yerine gitmek suretiyle çalışan işçiye oranla daha az ücret karşılığı çalıştırılamaz ve sosyal haklarından da mahrum bırakılamaz.
Bu kapsamda uzaktan çalışma iş sözleşmesiyle çalışan işçilerin işyeri dışında yerine kendi evlerinde fazla mesai yapmaları durumunda fazla mesai ücretlerinin eksiksiz ödenmesi gerekir. Yine genel tatil ve ulusal bayram günlerinde de yapılan çalışmalarda hak edilen ücretlerin ödenmesi mutlaka gereklidir.
Ayrıca uzaktan çalışan işçiler de koşullarını sağlamaları durumunda kıdem tazminatlarını ve ihbar tazminatlarını almaya hak kazanırlar.
Yani özetle esnek çalışma prosedürüne uygun şekilde yapılan evden çalışma ya da uzaktan çalışma iş sözleşmesi kapsamında çalışan işçilerin, işçilik alacak, hak ve tazminatları açısından iş yerinde çalışan işçilerden hiçbir farkları bulunmaz.
2 – Uzaktan Çalışma İş Sözleşmesine Göre İş Sağlığı ve İş Güvenliği
Uzaktan çalışma iş sözleşmelerinde de yine işverenin iş güvenliği ve iş sağlığı sorumlulukları da aynen devam eder.
İş Kanunu düzenlemesine göre işveren, uzaktan çalışma sözleşmesi ile iş verdiği işçinin yürüttüğü işin niteliğini de göz önüne alarak iş güvenliği ve sağlığı önlemleri konusunda çalışanlarını bilgilendirmek, bu konularda gerekli eğitimleri vermek, sağlık gözetimlerini sağlamak ve sunulan ekipmanlarla ilgili zorunlu iş güvenliği tedbirlerini almak yükümlülüğündedir.
Bu kapsamda korona virüs salgını nedeni ile daha çok tercih edilmeye başlayan ve çok sayıda önemli firma ve işletme tarafından da daha çok tercih edilen uzaktan çalışma uygulaması, hukuk sistemimiz içerisinde 4857 sayılı İş Kanunu 14. Maddesinde düzenlenerek yasal dayanağa kavuşturulmuştur. Bu düzenleme ile uzaktan çalışma sistemiyle ilgili usul ve esaslar da belirlenmiştir.
Uzaktan yürütülen çalışmalarda, normal olarak iş yerinde çalışanlar ile sözleşme kapsamında uzaktan çalışanlar arasında işçi hakları açısından hiçbir fark bulunmaz.
