Uyuz ne demek? Uyuz son derece rahatsız edici bir cilt hastalığıdır. Uyuzdan sorumlu organizmalar maytlar ya da bir başka deyişle akarlardır. Akarlar derinin altında ya da üzerinde yaşayan ve yaşadığı organizmadan beslenen parazitlerdir. Fakat her parazit ya da mayt uyuz etkeni değildir. Bazı maytlar uyuza sebep olurken, bazı maytlar sadece ciltte alerjik reaksiyona neden olur. Maytların sebep olduğu alerjik reaksiyonlar birkaç hafta sonra herhangi bir tedavi uygulanmasına gerek kalmadan kendiliğinden kaybolur.
Özellikle kış aylarında yaşanan uyuz hastalığı, cilt üzerinde kırmızı tümsekler gibi görünebilir. Bu kırmızı tümsekler çoğunlukla kaşınır. Uyuz hayvandan insana veya insandan insana fiziksel dokunma yolu ile bulaşabilir. Uyuz hastalığı görülen pek çok durumda sadece derinin üst yüzeyi etkilenir ve hastalık kısa sürede tedavi edilir.
Herhangi bir uyuz şüphesi yaşayan kişi, vakit kaybetmeden doktora görünmeli ve tıbbi yardım almalıdır. Uyuz hızlı bulaşan bir hastalık olup, vücut direncini düşürebildiği için hastada sekonder bir başka enfeksiyon oluşumuna da zemin hazırlar. Uyuz etmeninin vücuda yerleşmesini takip eden 4 hafta bittiğinde, çeşitli belirtiler ortaya çıkmaya başlar.
Uyuz, hastalıktan sorumlu organizmanın cilt üzerinde yerleştikten ve belirtilerini gösterdikten sonra 10-17 gün kadar devam ettiği bir rahatsızlıktır.
Uyuz Belirtileri
Uyuz semptomları genel olarak şunlardır:
Özellikle gece saatlerinde yaşanan cilt döküntüsü (kabuklu olabilir),Şiddetli ve rahatsız edici kaşıntı,Bazı vakalarda cilt üzerinde ‘’Uyuz Döküntüsü’’ olarak adlandırılan bir döküntü türü görülür. kabuklu uyuz döküntüsünden sorumlu organizmalar dişi maytlardır. Uyuz döküntüsünün görünümü, cilt ile aynı renkte ya da gri-beyaz izler şeklinde gözlenen kabarcıklar ya da tümseklerdir. Tümseklerin görünümü daha çok su toplamış kabarcıklar gibidir.
Maytların vücutta özellikle yerleşmeyi tercih ettikleri bölgeler şunlardır:
Parmak dokuları,Koltuk altları,Meme ve göğüsler,Erkeklerde genital bölge çevresi,Dirseklerin iç kısmı,Bilekler,Dizler,Kalça,Ayakaltı,Kürek kemiği üstüdür.
Uyuz etmeni akarlar çocuklarda daha sıklıkla boyun, avuç içi (el ayası), ayak altı ve yüz bölgelerini tutar. Uyuz zaman zaman çeşitli hastalıklarla da karıştırılabilir. Semptomları uyuza benzediği için yanlış tanıya yol açabilen hastalıklar şunlardır:
Dermatit,Egzama,Mantar enfeksiyonları,Böcek ısırıklarıdır.
Vücutta bu tür döküntüler ve uyuz belirtileri görüldüğünde, daha kolay tedavi edilebilmesi için vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir.
Uyuz Nasıl Bulaşır?
https://www.youtube.com/watch?v=k2cTOE6bop8Uyuz nasıl bulaşır? Uyuzun bulaşma yolu, uyuz etmeni akarlara direk dokunulmasıdır. Uyuz etmeni dişi maytlar genellikle cildin üst bölümüne yerleşerek buraya yumurtalarını bırakırlar. Uyuz, evcil hayvanlarda olduğu gibi, yabani hayvanlarda da rastlanabilen bir hastalıktır. Bu aşamada akılda tutulmasında yarar olan bilgi, uyuz hayvan ile temas ettikten sonra ellerin yıkanmasının çok ciddi anlamda koruyucu etkisi olduğudur. Uyuz hayvan ile temas edildikten sonra ellerin bol su ve sabunla yıkanması enfeksiyona yakalanma riskini çok düşürür, hatta tamamen önleyebilir.
Uyuz Hastalığı Risk Faktörleri
Uyuza sebep olan akarlar çok hızlı bulaşma potansiyeline sahiptir. Uyuz olduğu bilinen birisine dokunulması, aynı kıyafetlerin giyilmesi ya da aynı yatak çarşafı vb. malzemelerin kullanılması bulaşmaya sebep olur. Uyuz etmeni akarlar çok uzun süre boyunca ( günlerce) hayvanların üzerinde ya da kumaşlarda canlı halde kalabilirler ve bu uyuz hastalığı risk faktörleri arasındadır.
Uyuzun bir başka bulaşma yolu da, cinsel birleşme sırasındaki temastır. Uyuz olan birisi ile aynı ortamı paylaşan herkesin herhangi bir belirti göstermese de tedavi görmesinde fayda vardır, çünkü uyuz hiç fark edilmeden çok hızlı bir şekilde bulaşabilir.
Özellikle risk faktörü kabul edilen zamanlar/ortamlar şunlardır:
Kalabalık ortamlarda bulunmak/ yaşamak,El ve vücut temizliğine dikkat etmemek,Bağışıklık sisteminin zayıf olması,Hastane ya da huzurevi gibi enfeksiyona müsait yerlerde görev yapmak,Okullarda çalışmak, küçük çocuklarla çok sık temas halinde olmaktır.
Uyuz Hastalığı Teşhisi
Eğer uyuz olma ihtimalinden şüpheleniliyor ise, doktora görünmek için hiç vakit kaybedilmemelidir. Doktor cilt üzerinde göz ile yaptığı muayenede maytların yol açtığı uyuz belirtilerini görebilir. Göz ile muayene haricinde doktor, hastalıktan etkilendiğini düşündüğü bölge ya da bölgelerden örnek alarak kontrol etmek isteyebilir. Mikroskop yardımı ile kesin uyuz hastalığı teşhisi koyulur.
Bazı durumlarda uyuz etmeni akarlar ciltte çok az miktarda bulunabilir. Böyle bir durumda doktor örnek alarak, hastalığı teşhis etmek yerine fiziksel şikayetleri dinleyerek, uyuz tanısı koymayı tercih edebilir.
Uyuz Hastalığı Tedavisi
https://www.youtube.com/watch?v=LmA7DM_Gh9wUyuz tedavisi için farklı yöntemler kullanılabilir. En etkili sonuç alınan uyuzun tedavisi, doktor tarafından reçete edilen ilaçların kullanılması ile elde edilir. Uyuz hastalığı tedavsi:
Doktora gidildiğinde uyuz tadavisi için doktor uyuz ilacı verecektir. Uyuz kremi veya uyuz losyonu ile doktor tedavi şekline geçebilir.
Evde uyuz vakası ile karşılaşıldığında kıyafetler ve çarşaflar çok sıcak su ile yıkanmalıdır. Kıyafetlerin ve çarşafların çok sıcakta kurutulması da akarların ölmesi açısından faydalı bir uygulamadır.Giysilerin kuru temizlemeye yollanması da iyi bir çözümdür. Evde bir kişide uyuz hastalığı teşhis edilmiş ise, bütün bireylerin (uyuz belirtisi göstermese dahi) aynı şekilde uyuz tedavisi uygulaması koruyucu bir önlemdir.Çok fazla kaşınan bölgelere soğuk kompres yapılabilir. Ya da bahse konu bölgeler soğuk su ile muamele edilebilir. Aynı şekilde çok fazla kaşınan bölgelere kalamin losyonu uygulanması da şikayetleri hafifletebilir.
Etkilenen cildin tahriş olması, cilt üzerinde çatlama ya da açılma oluşumuna yol açabilir. Bu tip durumlarda sekonder enfeksiyon geçirilmesi halinde tekrar doktora gidilmesi ve antibiyotik kullanılması gerekebilir. Uyuz belirtileri konusunda bilinmesinde yarar bulunan bilgiler bunlardır.