Uyku Apnesi Nedir?
Üst hava yolunun, uyku esnasında sürekli olarak tıkanması, hava akışının azalması ve solunumun durması uyku apnesi olarak tanımlanabilir. Horlama ile kendini gösteren ve farklı birçok belirtiyi de beraberinde getiren uyku apnesi , ciddi bir sağlık problemidir.
Uyku apnesi olan birçok kişi, geceleri birçok kez meydana gelen ancak kişinin farkında bile olmadığı, uyku ritminin bozulduğu ve nefes duraklamalarının oluştuğu bir durumdur.
Uyku apnesi, sadece uyuma esnasında meydana gelen bir durumdur. Bu yüzden eşiniz ya da yanınızda olan kişilerden başkasının bu duruma şahit olması imkansızdır. Uyku apnesi, fiziki ve duygusal dengeyi ciddi anlamda etkileyen bir durumdur.
Uyku Apnesi Sonucu Neler Olur ?
Uyku apnesi , tedavi edilmediği sürece birçok farklı rahatsızlığı da neden olmaktadır. Uyku apnesinin görmezden gelinmemesi ve bu konuda en yakın sağlık kuruluşuna giderek tedavi sürecinin başlatılması gerekir.
Uyku apnesi nelere neden olur
Kronik uykusuzluğaGündüzleri uykulu olma halineReflekslerin yavaşlamasınaKonsantrasyonun bozulmasınaKaza riskinin artmasına neden olmaktadır.
Uyku apnesi olan kişi ; huysuz, sinirli ve depresyona girmiş hissedebilir. Kalp hastalıkları, diyabet, karaciğer problemleri, kilo alma da uyku apnesiyle birlikte artmaya başlar.
Uyku Apnesi Türleri Nelerdir?
Uyku apnesi türleri , kendi arasında ayrılmaktadır. Üç çeşit uyku apnesi türü vardır.
Obstrüktif uyku apnesiMerkezi uyku apnesiKarmaşık uyku apnesi
Obstrüktif uyku apnesi ; en sık görülen türdür. Boğazın arkasında bulunan yumuşak dokunun uyku esnasında gevşemesi ve hava yolunu kapatmasıyla, genellikle kişinin horlamasına neden olmaktadır.
Beynin nefes alma durumunu kontrol eden kaslara mesaj iletmemesi sonucu merkezi uyku apnesi meydana gelir. Merkezi sinir sistemiyle ilgili bir türdür ve genellikle yaygınlığı azdır. Bu tür apneye sahip olan kişilerde nadiren horlama görülür. Obsrüktif ve merkezi uyku apnesinin birlikte yaşandığı karmaşık uyku apnesi olarak adlandırılmaktadır.
Uyku Apnesi Nasıl Anlaşılır?
Uyku apnesi, uyku esnasında ortaya çıktığı için, tek başına teşhis edilmesi biraz zordur. Bu rahatsızlığı olduğunu düşünen kişiler, aynı odayı paylaştıkları kişilerden ya da eşlerinden, bu konuda kendilerini takip etmelerini isteyebilirler.
Uyku apnesi belirtileri nelerdir ?
Nefes darlığı yüzünden gece sık uyanmalarUyku esnasında boğulma, horlama ya da nefes nefese kalınmaHemen her gece yüksek sesle horlamaUyku hali ne kadar sürerse sürsün, gündüzleri yorgunluk ve uyku hali en sık rastlanan belirtilerdir.Bu belirtilerin dışında farklı semptomlar da uyarı niteliğinde alınmalıdır. Buna göre;Sabahları baş ağrısıyla uyanmaKonsantrasyonda bozukluk ve unutkanlık haliGeceleri sık tuvalete çıkmakAğzın kuruması, uykudan boğaz ağrısıyla uyanmakSinirlilik, huysuzluk ve depresif haller
Uyku apnesinden şüphelenmeden önce, belirtilerin çok iyi anlaşılması ve sadece horlamamı yoksa gerçekten uyku apnesi mi olduğu belirlenmelidir.
Uyku apnesinin olup olmadığı, ne derece ilerlediğini öğrenmek için; uyku merkezinde bir gece yatış yapılmaktadır. Bir gece boyunca, makineye bağlı şekilde tüm uyku düzeni kayıt altına alınmakta ve kişinin uyku apnesinin olup olmadığı, ne derecede olduğu raporlanarak tedavi yoluna gidilmektedir.
Çocuklarda Uyku Apnesi Görülür mü ?
Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da uyku apnesi görülebilir. Çocuklarda en çok obstrüktif uyku apnesi görülmektedir. Yüksek sesli horlamanın dışında çocuklarda bademcikler ve adenoidler, uyku apnesine neden olmaktadır.
Çocuklarda görülen uyku apnesi durumunda; çocuklarda öğrenme bozukluğu, ruh halinin değişmesi, büyümesinde ve gelişiminde aksaklıklar oluşabilir.
Çocuklarda aşırı kilo da apneye neden olabilir. Bunun için çocuğun kilo vermede desteklenmesi, teşvik edilmesi gerekir. Çocuklarda da doktorun tavsiyesine göre CPAP cihazları ya da diğer solunum cihazlarından kullanması, tedavi yollarından biridir.
Obstrüktif Uyku Apnesi Neden Olur?
Uyku apnesi nedenleri , araştırılmadan önce horlamayla uyku apnesinin karıştırılmaması gereklidir. Her horlayan kişide uyku apnesi yoktur. Uyku apnesinin olup olmadığı en iyi, kişinin kendisini gün boyunca nasıl hissettiği ile ilgilidir.
Normal horlama durumu; kişide aşırı uykusuzluğa, sinirlilik haline, depresif durumlara, konsantrasyon bozukluklarına neden olmaz. Uyku kalitesi çok fazla etkilenmez.
Obstrüktif uyku apnesi nedenleri nelerdir?
Aşırı kiloAilede uyku apnesi öyküsünün bulunmasıBademciklerin büyük olmasıNöromüsküler bozukluklarBoyun çevresinin 40 cm’den fazla olmasıSigara kullanımı gibi durumlar, uyku apnesi riskinin fazla olduğu kişilerdir.
Merkezi Uyku Apnesi Nedenleri Nelerdir?
Merkezi uyku apnesi, 65 yaş ve üzeri kişilerde daha fazla görülmektedir. Merkezi uyku apnesinde tedavi yolları, daha geniş bir yelpazeye dayalıdır.
Kalp hastalıklarıFelçNörolojik hastalıklarOmurga hastalıklarıBeyin sapı yaralanmasıMerkezi uyku apnesi tedavisinde ilk olarak, apneye neden olan mevcut tıbbi durumlar tedavi altına alınmalıdır.
Uyku Apnesi Tedavi Yolları Nelerdir?
Uyku apnesi tedavi yolları çeşitlilik gösterir. Merkezi ve karmaşık uyku apnesi tedavi yöntemlerinde; apneye neden olan faktörler araştırılmaktadır. Yani kalp ya da nöromüsküler bozukluklardaki nedenlerin tedavi edilmesi ve uyku esnasında ek oksijene ya da solunum cihazlarına gerek olup olmadığı araştırılmaktadır.
Obstrüktif uyku apnesi tedavisinde;
CPAP kullanımı (sürekli pozitif hava akış basıncı)Farklı solunum cihazlarıOral cihazlarÇeşitli implat kullanımıCerrahi yöntemlerUyku apnesi tedavisinde kullanılan ilaçlar, uyku apnesini tedavi amaçlı değil, uyku halini tedavi amaçlı kullanılmaktadır.
EBAP, BİPAP, BPAP ve ASV Cihazlarıyla Uyku Apnesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Uyku apnesi tedavisinde CPAP cihazlarının yanında farklı solunum cihazları da kullanılabilmektedir. Bu farklı solunum cihazları, uyku apnesinin derecesine göre doktor tarafından verilebilecek cihazlardır.
Epap (ekspiratuar pozitif hava yolu basıncı)Bipap/BPAP (bilevel pozitif hava yolu basıncı)Asv (uyarlanabilir servo-havalandırma)
EPAP (ekspiratuar pozitif hava yolu basıncı) cihazı, tek kullanımlıktır. Hava yolunun açık kalmasını sağlamak için, burun deliklerine takılır. CPAP makinellerinden biraz daha küçüktür. Bu cihazlar, hafif ve orta derecede olan obstrüktif uyku apnesi tedavisinde tercih edilmektedir.
CPAP makinesine uyum sağlayamayan hastalar için BİPAP/BPAP (bilevell pozitif hava yolu basıncı) cihazları kullanılabilir. Bu cihazların özelliği, uyku sırasında basıncı otomatik ayarlaması ve nefes alırken daha çok basınç vermektedir. Nefes verme sırasında ise daha az basınç sunmaktadır.
Obstrüktif uyku apnesi ve merkezi uyku apnesi tedavisinde kullanılan ASV (uyarlanabilir servo-havalandırma) cihazları, normal solunum düzeni bilgilerini depolamaktadır. Uyku esnasında nefes almada duraklamaların önlenmesi için otomatik olarak hava akış basıncını ayarlayan cihazlardır.
Oral Cihazlarla Uyku Apnesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Diğer solunum cihazlarına göre daha popüler olan oral cihazlar, taşınabilmesi, sessiz çalışması ve rahatlık sunması bakımından daha ilgi ekmektedir. Oral cihazlar, ağız içine yerleştirilen ya da çene altının konumuna ayarlanan cihazlardır.
Mandibular ilerletme cihazı ve dil tutma cihazı, en çok tercih edilen oral cihazlar arasında bulunmaktadır. Uyku esnasında, alt çene ya da dil öne getirilerek hava yolu bu cihazlar sayesinde açık tutulmaktadır.
Uyku Apnesi İmplantları Nasıl Kullanılır?
Uyku apnesi implantları, hava yolunun açık olması için kasları uyarıcı bir kalp pili sisteminin yerleştirilmesiyle yapılmaktadır. Oldukça yeni bir tedavi yöntemi olan implantlarda, orta ve şiddetli obstrüktif uyku apnesi olan kişiler kullanabilmektedir.
Cerrahi ile Uyku Apnesi Nasıl Tedavi Edilir?
Cerrahi yoluyla uyku apnesi tedavisi yönteminde; boğazın arkasında ya da burnun içinden bademcik, adenoid ya da fazla dokunun çıkarılması şeklinde yapılmaktadır. Böylece üst hava yolu genişletilmekte ve çene yeniden yapılandırılabilmektedir.
Cerrahi yöntemler her zaman %1 ihtimal bile olsa enfeksiyon ve komplikasyonlara neden olabilmektedir. Bu yüzden cerrahi tedavi yöntemi denemeden önce, diğer tedavi yolları, konusunda uzman doktor ile iletişime geçilerek denenmelidir.