Dünya tarihinde daha büyükleri yaşanmış olsa da (hatta dinozorların sonunun da böyle gerçekleştiğine inanılsa dahi), modern insanlık tarafından kayıt altına alınabilen ve gözlemlenen en büyük asteroit (meteor) çarpma olayının yaşandığı Tunguska olayı ya da diğer bir ifade ile Tunguska Patlaması nedir?
Tunguska Patlaması Nedir?
30 Haziran 1908 yılında Rusya’nın Sibirya bölgesinin orta kesimlerinde yer alan Podkamennaya Tunguska Irmağı civarında büyük bir gök patlaması yaşanmıştır. Günümüzde Tunguska olayı ya da Tunguska patlaması olarak anılan bu olay, dünya tarihinin üzerine en çok konuşulan konuları arasına girmeyi başarmıştır.
Hatta, bu olayın gerçekleştiği gün olan 30 Haziran’da “dünya meteor izleme günü” olarak ilan edilmiştir ve her yıl anılmaktadır. Tunguska patlaması, yaklaşık olarak Hiroşima’ya atılan atom bombasının 185 katı büyüklükte bir enerjinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Bu büyüklükte bir enerjinin ortaya çıkması yani patlamanın büyük bir şehir üzerinde oluşması durumunda o şehrin tamamıyla yok olmasına neden olabilirdi. Ancak Sibirya bölgesinde çok fazla kişinin yaşamamasından dolayı, Tunguska olayı bu denli büyük bir yıkıma neden olmamıştır. Patlama sonucu bölgede yaklaşık 2000 kilometrekarelik bir alandan daha büyük bir sahada 80 milyon civarında ağacın devrilmesine sebep olmuştur.
Ayrıca Asya ve Avrupa’nın farklı bölgelerinde sismik dalgalar ile düşük frekanslı ses dalgalanmaları tespit edilmiş ve hatta İngiltere üzerinden bile izlenebilen parlayan bulutlar gözlenmiştir.
Tunguska Olayı Hakkında Teoriler
Tunguska olayını bu şekilde “gizemli” bir hale getiren sebepse, ilk etapta yapılan araştırmalarda bir krater veya meteor parçasının bulunmamış olmasından kaynaklanmaktadır.
Bu da özellikle komplo teorisyenleri ve gizem avcılarının konuya ilgi duymasına neden olmuştur. Uzun yıllar boyu Tunguska patlamasının oluşum sebebine ilişkin getirilen açıklamalar arasında, küçük bir kara deliğin dünyaya çarptığı, gökyüzünde bir anti madde çarpışması oluştuğu ve hatta Tunguska Patlamasının, yanlış giden bir Nikola Tesla deneyi neticesinde meydana geldiği dahi ileri sürülmüştür.
Patlama sonrası, olay yerinde bir krater oluşmamışsa da Tunguska olayı, bir çarpma olarak kabul edilmiştir.
Tunguska Patlaması Sebebi Nedir?
Patlamanın meydana geldiği yıllarda bölgeye ulaşımın bulunmaması nedeni ile olayla ilgili en detaylı inceleme ancak 1927 yılında “Leonid Kulik” öncülüğündeki bir ekip tarafından yapılabilmiştir.
İlk gözlemlerden sonra, olaya ilişkin en makul açıklama da Rus bilim insanlarınca getirilmiştir. Buna göre, Dünyaya çarpan bir kuyruklu yıldızdı ve kuyruklu yıldızların büyük bir çoğunluğunun da buzdan oluşması nedeniyle, bölgede meteor parçası ya da krater oluşmamıştı.
1958 yılında bölgede yapılan bir diğer keşifte ise, patlamanın oluştuğu bölgedeki toprakta oldukça küçük boyutlarda silikat ve manyetit kalıntılar tespit edilmiştir. Bu tespitler kalıntıların yüksek oranda nikel içerdiği ve bununda bir meteora ait olduğunu ortaya koymuştu. 2013 yılındaki araştırmada da Victor Kvasnytsya ile ekibi bölgede bulunan kaya parçalarının bir meteora ait olduğunu ileri sürmüşlerdir.
Tüm araştırmalara karşın Tunguska patlamasına, bir metorun mu (asteroid) yoksa bir kuyruklu yıldızın mı neden olduğu kesin olarak tespit edilememiştir. Ancak yapılan araştırmalar, patlamanın Dünya yüzeyinin yaklaşık olarak 5 ila 24 kilometre kadar üzerinde oluştuğunu, gök cisminin atmosfere yaklaşık olarak 54.000 km/s gibi bir hız ile girdiğini ortaya çıkarmıştır.
Tunguska olayı hakkında tüm gizemler çözülmemişse de bu patlama, modern insanlar tarafından gözlemlenen en büyük kozmik patlama olarak kayıtlara geçmiştir.