Evlilik birliğini sonlandıran boşanma neticesi, eşler arasındaki mal paylaşımı en çok merak edilen hukuki konular arasında bulunuyor. Bu yazımızda boşanmada mal paylaşımı nasıl yapılır, boşanmada mal paylaşımı davası nasıl açılır, hangi mallar paylaşıma girmez gibi soruların yanıtlarını sizler için bir araya getirdik…
Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıldır?
4721 sayılı Türk Medeni Kanunumuz (TMK) kapsamında kanuni mal rejimi olarak ‘Edinilmiş Mallara Katılım’ sistemi belirlenmiştir. Yani Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) sayılan diğer mal rejimlerinden (Mal Ayrılığı Rejimi, Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi, Mal Ortaklığı Rejimi TMK’da sayılan diğer seçimlik mal rejimleridir) birini evlilik sözleşmesi (mal rejimi sözleşmesi) ile seçmeyen çiftler, yasal olarak bu mal rejimine yani Edinilmiş Mallara Katılım rejimine tabi olurlar.
Buna göre evlilikten sonra kazanılan mallar kimin adına kayıtlı olursa olsun her iki eşin de ‘ortak malı’ olarak kabul edilir ve bunlara edinilmiş mal adı verilir. Boşanma sonrasında, evlilik esnasında edinilmiş bu mallar da eşler arasında eşit olarak paylaştırılır.
Evlilik öncesinde eşlerin sahip oldukları mallar ise, bu kişilerin “kişisel malı’ olarak kabul edilir. Kişisel mallar üzerinde, sahibi olan eş serbestçe tasarrufta bulunabilir.
Evlilik sözleşmesi hakkında detaylı bilgiye de yine sitemizde yer alan “Evlilik Sözleşmesi Yani Mal Rejimi Sözleşmesi Ne Demektir?” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, 2002 Ocak ayında yürürlüğe girmiştir. Bu kanundan önceki Medeni Kanun’da ise yasal mal rejimi olarak mal ayrılığı rejimi kabul ediliyordu ve evlilik esnasında alınan mallar hangi eşin üzerine kaydedilmişse, boşanma sonrasında da o mallar o eşin malı olarak sayılıyordu. Ancak Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile artık evlilik esnasında edinilen malların yani edinilmiş malların, eşler arasında yarı yarıya paylaşımı sistemi yürürlüğe girmiştir.
Edinilmiş Mal – Kişisel Mal Ayrımı Nedir?
Evlilik birliğinin devamı süresince her iki eşin de karşılıklı olarak yardımı ve dayanışması ile edinilen mallar, ‘edinilmiş mal’ olarak adlandırılır. İşte bu mallar (eğer eşler evlilik sözleşmesi ile başka bir mal rejimini seçmemişlerse) boşanma sonrası eşler arasında eşit olarak paylaştırılır.
Kişisel mallar ise boşanma sonrasında da sahiplerinde kalırlar ve paylaşıma girmezler. Bu anlamda evlilik öncesinde eşlerden birine ait olan mallar (yani evlilik sırasında edinilmeyen mallar), miras yolu ile ya da karşılıksız kazanma yolu ile (örneğin bağışlama gibi) elde edilen mallar, eşlerin kişisel kullanımına yarayan mallar, manevi tazminat alacakları ‘kişisel mal’ olarak kabul edilir.
Boşanmada Paylaşılmayan Mallar Nelerdir?
Yukarıda da ayrıntılı olarak açıkladığımız gibi kişisel mallar, boşanma sonrası paylaşıma girmez. Bu mal kimin üzerine kayıtlı ise yani kime aitse boşanma sonrasında da o mal, o eş üzerinde kalır. Örneğin eşlerin evlilik öncesinde sahip oldukları malları, evlilik sonrasında da kendilerinde kalır ve paylaşıma dahil edilmez. Çünkü bu mallar evlilik esnasında edinilmiş mallar değildirler.
Boşanmada Mal Paylaşımı Davası Nedir ve Nerede Açılır?
Boşanma sonrası edinilmiş malların eşler arasında paylaşımı amacıyla, boşanmadan sonra açılan davaya ‘Boşanmada Mal Paylaşımı Davası’ adı verilir. Boşanmada mal paylaşımı davası açabilmek için öncelikle eşler arasındaki boşanma kararının kesinleşmesi gerekir. Boşanmada mal paylaşımı davasında da görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Aile mahkemesi bulunmayan yerlerde ise, Asliye Hukuk Mahkemelerinde bu davalara Aile Mahkemesi sıfatıyla bakılır.