Tüketimin oldukça arttığı günümüz dünyasında, en çok merak edilen konular arasında tüketici uyuşmazlıkları durumunda ne yapılması gerektiği yer alıyor. İnternet sitelerinden uzaktan alışverişin daha da yaygınlaşması ile bu tür uyuşmazlıklar konusunda ayrıntıları bilmekte tüketiciler açısından çok önem arz ediyor. Peki, hangi durumlarda tüketici uyuşmazlıkları söz konusu olur? Bu uyuşmazlıkların çözüm mercileri neresidir? Dava şartı olarak zorunlu arabuluculuk gerekir mi? İşte konuya dair tüm ayrıntılar….
Tüketici Kimdir? Tüketici Uyuşmazlıkları Nedir? Arabulucuk Ne Zaman Gereklidir?
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 3 maddesinde yer alan tanımlar kısmında Tüketici; Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlanmıştır. Bu anlamda taraflarından birinin tüketici olduğu, mal ya da hizmet edimi gibi her tür hukuki ilişkide, tarafların bir hakkın varlığı ya da sonuçları üzerinde ihtilafa düştüğü durumlarda tüketici uyuşmazlıkları söz konusu olur. Uygulamada da taraflarından birinin tüketici olduğu uyuşmazlıklar, tüketici uyuşmazlığı kabul edilir ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında değerlendirilir.
Tüketici Hakem Heyetleri ve Tüketici Mahkemeleri ve Arabuluculuk Hizmeti
Tüketici uyuşmazlıklarında müracaat edilecek çözüm mercilerinin belirlenmesinde her yıl yeniden değerlendirme oranı kapsamında değişen bir parasal sınır esas alınır. 2020 yılı için 10.390 TL’nin altında kalan anlaşmazlıkların ve uyuşmazlıkların çözüm mercii Tüketici Hakem Heyetleri iken bu parasal sınırın üzerindeki uyuşmazlıklarda Tüketici Mahkemelerinin görevi başlar. Tüketici Mahkemesi ihdas edilmeyen yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemeleri bu tür uyuşmazlıklara Tüketici Mahkemesi sıfatıyla bakarlar.
Tüketici Hakem Heyetleri ve Tüketici Mahkemeleri açısından ayrıntılı bilgiye ise yine sitemizde 03.03.2020 tarihinde yayınlanan Ayıplı Mal Nedir? Ayıplı Mal ile Karşılaşan Tüketicinin Hakları Nelerdir? Tüketici Şikayeti Başvuruları Nereye ve Nasıl Yapılır? başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Tüketici Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Zorunlu mudur?
Dava şartı olarak arabuluculuk ya da yaygın olarak bilinen adı ile zorunlu arabuluculuk faaliyeti , Hukuk sistemimiz içerisinde ilk olarak 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile yerini almıştır ve zaman içinde uygulanma alanı genişlemiştir.
İş hukuku alanında uygulanmaya başlanan zorunlu arabuluculuk daha sonra bazı ticari davalar içinde ön görülmüş ve 22.07.2020 tarihli 7251 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile artık tüketici uyuşmazlıklarında dava şartı haline getirilmiştir. Söz konusu 7251 sayılı Kanun ile 6502 sayılı Kanun’un 73. Maddesine
“Tüketici mahkemelerinde görülen uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. “
hükmü getirilmiş ve istisnaları da belirlenmiştir.
Bu yasal düzenleme ile artık tüketici uyuşmazlıklarında belirlenen istisnalar dışında dava şartı olarak arabuluculuk yani zorunlu arabuluculuk koşulu getirilmiştir. Yani istisnalar dışında bu yola başvurulmadan açılan davalar usulü açıdan reddedilir.
Tüketici Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk İstisnaları
Tüketici uyuşmazlıkları açısından dava açmadan önce bir arabulucuya başvurulmuş olması şartının istisnaları ise;
Tüketici hakem heyetinin görev ve yetkisi kapsamında kalan uyuşmazlıklar ( 2020 yılı için 10.390 TL altında kalan uyuşmazlıklar),Tüketici hakem heyeti tarafından verilen kararlara karşı yapılan itirazlar,İhtiyati tedbir kararlarına yönelik talepler,
Üretimin ya da satışın durdurulması ve malın toplatılmasına dair davalar,Tüketici işlemi mahiyetinde olan ve aynı zamanda taşınmazın aynından kaynaklı uyuşmazlıklar,İlgili kamu kurum ve kuruluşları ile tüketici örgütleri ve Ticaret Bakanlığı tarafından genel anlamda tüketicileri ilgilendiren ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a aykırı bir durumun önlenmesine ya da durdurulmasına dair tüketici mahkemelerine açılan davalar,İlk derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay’da görülmekte olan davalardır.
Yani bu dava ve uyuşmazlıklar yönünden zorunlu olarak, dava açmadan önce arabulucuya başvurulması koşulu aranmaz.
