Tiran ne demek tarih sahnesinde nasıl bir yere sahiptir? Tiran nedir tiranlık ne anlama gelir? Tüm bu sorular; birçok kez sosyal yaşantıda duyduğumuz “tiran gibi olmak” deyiminin aslı astarı nereden gelir merak edenlerin sıkça sorduğu sorulardır…
Gelişen dünya düzeninde teknolojiye ve zamanın gereklerine karşılık hala kendi saplantılı hallerinden ve ütopyalarından vazgeçmeyen kişilerin diğer adıdır Tiran! Peki tiranlık nedir tarih boyunca insanlar tiranlar karşısında hangi olayları yaşamış hangi zulüm ve baskılar yaşanmıştır.
Tiranlık ile yönetilen ülkeler başarılı bir çizgide ülke refahı sunabilmiş midir? Tiranlık mı? diktatörlük mü? Demokrasi mi? Dünya devlet yönetimlerinde öne çıkan bu rejimlerin içerisinde tiran ne demek anlamı nedir? Peki Tiran kelimesinin kaç anlamı vardır ?
İşte tiranlık hakkında merak edilen tüm detaylar ve tiranlık yönetiminin tarihteki yeri !
Tiran Ne Demek TDK Sözlük Anlamı Nedir?
Tiran kelimesi Türk dilinde en sık kullanılan kelimeler arasında yer alır. Esasen Fransızca “tyran” kökenli olan tiran, TDK’da ;
1- despot, zorba, gaddar ve acımasız
2- eski Yunan’da yönetimi zorla ele geçiren bu gücü oldukça kötüye kullanan kişi olarak geçmektedir.
Özellikle halk arasında bazı kişilerin kötü yönlü kişiliklerinin ön planda olması sonucu sıkça kullanılan “tiranlık”, “tiran gibi”, “tiran ruhlu” gibi sözcük öbekleri Türkçe’de yerini almıştır.
Tiranlık Yönetimi Nedir? Devlet Biçimlerinden Tiranın Tanımı Nedir?
Tiranlık ne demek tarih boyunca birçok düşünür ya da devlet yöneticisi farklı açıklamalar yapmıştır. Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi’ni yazan Thomas Jefferson’a göre tiranlık:
“Halk, hükümetinden korktuğu zaman tiranlık; Hükümet, halkından korktuğu zaman özgürlük vardır.”
Tiran kelimesinin kökeni Latince’de Tyrannus olarak kaynaklarda yerini alan tiranlık, yönetimin bağımsızlığı ve zorbalığı demektir. Hiçbir şekilde anayasanın da kanunların da adından söz edilemez.
Ortada bir kanun ya da kural olacaksa bu ancak Tiranlık yönetiminin başında olan kişinin yani Tiranın söylemlerinden ibarettir. Tiran ne derse o olur. Halkın hiçbir şekilde tiranın hükümlerine karşı koyma, reddetme ya da baş kaldırma gibi bir hakkı da gücü de yoktur.
Tiranlar mutlak monarşiden yanadır ancak her mutlak monarşi tiranlık değildir. Tiranlık siyasal gücü zorlayıcı güç olarak kullanan ve onu kötüye kullanan bir yönetim biçimidir.
Tiranlık yönetiminde halkı güçsüz kılacak her türlü kural ön plandadır. Ülkede tek güç tirandır. Tam bir hukuksuzluk örneğidir. Hukuk dışı tüm faaliyetler birçok tarihi örnekte olduğu gibi tiranın keyfine ya da isteklerine göre şekillenir.
Tiran kelime kökeni itibari ile zalimce ve zorbaca davranış demektir. Kelime anlamına bakılarak tiranlık yönetimi ile ilgili bazı fikirler öne atılabilir ya da tahminler yapılabilir. Çoğu zaman despotizim ve diktatörlük ile karıştırılan tiranlık, aslında ince çizgiler ile bu terimlerden ayrılmıştır.
Tarihi kaynaklara göre tiranlıkta tek bir yönetici vardır. Tek yöneticili aristokrasi, despotizim ve diktatörlük ile neredeyse sıkça karıştırılır. Tarihçilerin yaptığı açıklamalara göre diktatörlerin ya da despotların; sadece kendi çıkarına değil halkın da iyiliğini gözeterek baskıcı bir rejime yöneldiği olmuştur.
Eğer baştaki baskıcı yönetim günden güne halkın iyiliğini de düşünerek bir baskı uyguluyorsa bu daha çok despotizme yakınlık gösterir. Ancak halkın iyiliğini korur gibi görünen ancak temelde kendi çıkarları doğrultusunda hareket eden tiranların varlığı söz konusu olmuştur. Ancak bu durum acımasız tiranların yanında bazı iyimser Tiranlarında varlığına örnek olmuştur.
Aradaki ince fark ise şudur: Tiran burada doğrudan doğruya halkı korumak değil, yaptıklarına karşılık halkı yanında tutmak ve daha da güçlenmek amaçlı böyle bir strateji ile hareket ederek yönetimde ulaşılamaz bir güce sahip olmuştur.
Bu nedenle tiranlık nedir tarih sahnesinde diktatörlükle aynı mıdır diye merak edenler için bu sorunun cevabı arada büyük fark olduğudur. Bir diktatör halkın iyiliğine çalışsa da bir tiran asla doğrudan halkın iyiliğini düşünmez. Tam bir aç gözlü yönetim anlayışıdır. İstediğini elde etmek için yakıp yıkmak, hatta meşru olmayan şeyleri meşrulaştırmak tam bir tiranlık örneğidir.
1- Tiran Ne Demek ? Tiranlık ve Demokrasi Arasında Derin Uçurumun Sebepleri
Bir diğer cephede tiranlık ve demokrasi vardır. Zaten tarihi kaynakların günümüze taşıdığı bilgiler ve günümüzdeki örnekleri de göz önünde bulundurarak tiranlık ve demokrasi arasında nasıl bir fark olduğunu izah etmek mümkün.
Demokrasilerde halkın yönetimi seçme ve aynı zamanda seçilme hakkı vardır. Yönetimlerin yaptığı hatalar denetlenebilir. Halk yönetimde söz sahibidir. Ancak tiranlık zalimce bir yönetim şeklidir. Halk diye bir kavram neredeyse yok sayılır.
2- Tiranlık ile Yönetilen Ülkeler
Tiranlık eski Yunan’a dayanan bir yönetim şeklidir. Zamanla tiranlık form değiştirerek monarşik, teokratik ve diktatörlük rejimlere yerini bırakmıştır. Her ne kadar Avrupa’da modern yönetimlerin birçoğu monarşik yönetime sahip olsa da bu yönetimlerin tiranlık olduğu söylenemez.
Tiranlık olabilmesi için acımasızlık, canilik ya da zorbalığın doğrudan yapılması gereklidir. Günümüzde hala tiranlık ile doğrudan yönetilen ülke olmasa da diktatör yönetimi olan ülkeler söz konusudur. Bu ülkeler şu şekilde sıralanabilir:
1- Bahreyn
2- Kuzey Kore
3- Katar
4- Suudi Arabistan
5- Ekvator Ginesi ( Düşmanının Etini Yemekle Suçlanan Yönetim)
6- Çad
7- Angola
8- Gambiya
9- Ruanda
10- Suriye
Her ne kadar bu ülkeler kendilerine diktatör demeseler de dünya bu ülkelerin yönetimleri tiranlığa yakın diktatör rejimler olarak adlandırmaktadır.
3- Tiranlık ve Diktatörlük Arasındaki Farklar
Tiranlık ile diktatörlük sık sık karıştırılır. Bakıldığında çok benzer iki kavram olsalar da arka planda ince farklar ile birbirlerinden ayrılırlar.
Tiranlar diktatördürler ancak her diktatör bir tiran değildir. Diktatörler, yönetimi silah zoru ile indirip başa geçerler. Halkın seçimi değil, yönetimi zorla ele geçirme usulü ile başa geçilir. Ancak bu zor kullanma halkın refah seviyesini yükseltebilir, ileriki dönemlerde diktatörler çok iyi çalışmalar ile halkı memnun edebilir. Tek kural kendilerinin koyduğu kurallar olsa da halkın iyiliğine çalışma söz konusudur.
Tiranlık da asla halkın iyiliği ya da refahı söz konusu değildir. Yönetim kendi isteklerini elde etmek uğruna meşru olmayanı da meşru kılar. Çalmak, yakmak yıkmak, zorbalık yapmak tiranlığın en belirgin özellikleridir. Tiran yönetimi tüm bunları yaparken tek haklı merci olarak kendini görür
4- Tarihte Tiranlık Ne Demek Kısaca Tarihteki Tiranlar
Tarihte tiranlık eski Yunan ve klasik Yunan’daki en belirgin örneklere kadar dayanmaktadır.
Adolf HitlerKastroStalinPol PotKaddafiMao Tse TungKim Jong IIIdi Amin
5- Tiran Katilleri
M.Ö 476-477’den günümüze ulaşan antik Yunan heykeller grubuna verilen isimdir. Bu heykellerin özelliği yaşanılan dönemdeki olayları en açık hali ile resmetmiş olmalarıdır. Bu heykellerde Tiran Hippias ve kardeşi Hipparkhos ile eşcinsel Harmodios ve Aristogeiton yer alır. Bu heykeller aynı zamanda Atina demokrasisine simgedir.
Tiran Gibi Ne Demek ? Tiran Olmak Ne Demek?
Tiran Ruhlu Ne Demek ? Eğer bu soruyu soruyorsanız ya birisi size tiran demiştir ya da birilerine tiran gibisin denmiştir. Eğer birinin tiran gibi olduğu düşünülüyorsa; o kişi etrafında zorba, usulsüz, kendi çıkarları dışında bir şey düşünmeyen ve istemeyen, insanlara zarar veren ve sürekli baskı yapan kişidir. Bu nedenle ona tiran denir.
Tiran Nerede? Tiran Vizeli mi? Tiran Türkiye Kaç Saat Uçak ile Gidilir?
Tiran ne demek sorusunu çoğu zaman Arnavutluk seyahatine çıkacak kişilerin de sorduğunu duyarız. Çünkü gidecekleri ülkede en çok gezilecek yerin sahibi Tiran isminde bir şehir. Doğal olarak Türkçe’de de yer dinen tiran isminin ne demek olduğu merak edilmektedir.
Arnavutluk’ta geziye gideceklerin en sık merak ettiği diğer hususlar ise uçakla seyahat ve vize konusudur. İstanbul Tiran uçak bileti alan kişi 1 saat 45 dakikada Arnavutluk’a ulaşmaktadır.
Tiran Boğazı ve Tiran denizi ise bilinenin aksine Arnavutluk’ta değil, Arap Yarımadası ile Sina arasında yer almaktadır.
1- Tirana Albania Hangi Ülke ?
Tiran Arnavutluk ülkesine ait en büyük şehirdir. Arnavutluk çevresinde Karadağ, Kosova, Yunanistan ve Makedonya komşularıdır.
2- Tiran Ne Demek ? Tiran’ Nerede Nasıl Gidilir?
Tiran Arnavutluk’un başkentidir. Arnavutluk’un en büyük şehri olarak bilinir. Tiran nüfusu Arnavutluk’ta en yoğun nüfus olarak karşımıza çıkar. 2015 sayımlarına göre Tiran nüfusu 800,986 dır. Tiran hava durumu daima nemlidir. Subtropikal iklime sahip Tiran’da kışları ılık yağışlı yazları ise sıcak ve nemli bir hava hakimdir.
Arnavutluk’ta Tiran Uluslararası Havalimanı dışında hava yolu ulaşımı sağlayacak bir nokta yoktur. Tiran genelinde ulaşım için otobüs ve taksi kullanılır. Denize kıyısı olmadığı için liman yoktur.
3- Tiran Gezilecek Yerler
Tiran gezilecek yerleri ile ünlüdür. Tarihi dokusu ile her ziyaretçisini etkileyen bir yapıya sahiptir. Tiran’da gezilecek yerler şu şekilde sıralanabilir:
1- Saat kulesi
2- Durres
3- Bunk’art
4- Bunk’art 2
5- Ulusal Tarih Müzesi
6- Ulusal Sanat Galerisi
7- Blloku
8- Tanners Köprüsü
9- Dajti Dağı
10- Ethem Bey Camii
11- İskender Bey Meydanı
12- Pedonalja ( Rruga Murat Toptani Caddesi)
13- Tiran Piramidi
Kanatlı Tiran Ne Demek?
Son dönemlerde tiran kelimesi sıklıkla çocuk oyuncaklarında kullanılmaktadır. Aslında Türkçe okunuşu kanatlı Tiran olan bu oyuncaklar savaşçı samuray robotlardan başka bir şey değildir.
Bonus ! Tiranlık Nedir Merak Edenlere Despot Nedir Kısa Tanım!
Despot, bir ülkede baskı ve zor kullanarak tek başına yöneten kişidir. Despot yönetimlerde halkın talepleri değil yönetimdeki kişinin talepleri değerlidir. Yönetimdeki despot kişinin istekleri doğrultusunda hareket edilir, uymak istemeyenlere zor kullanılır. Konulan her kurala uymak zorunludur ve uyulması için halkın karşısına her türlü resmi kısıtlama konulur.