Miras hukuku, ölen veyahut gaipliğine karar verilen kişiye ait malvarlığının kimler arasında ve de nasıl paylaştırılacağını düzenleyen bir özel hukuk dalıdır. Miras hukuku kapsamında ise öncelikle tereke nedir bilinmesi, terekenin tespit edilmesi gerekir. İşte bu yazımızda tereke nedir, terekenin tespiti davası nedir gibi merak edilen konuları sizler için bir araya getirdik…
Tereke Nedir?
Tereke nedir; ölen kişinin geride bırakmış olduğu tüm maddi mal varlıklarıyla borçlarının toplamıdır. Bir başka ifadeyle tereke, kısaca ölen kişinin malvarlığı olarak da tanımlanabilir. Bu kapsamda tereke içerisine, para, alacak hakları, araçlar, taşınmazlar gibi malvarlığı değerleri dahildir.
Ancak, doğrudan doğruya ölen kişinin şahsına bağlı hak ve alacaklar ise terekeye katılmazlar. Örneğin manevi tazminat ya da nafaka alacakları şahsa bağlı hak olduğundan dolayı tereke dışında kalır.
Miras Nasıl Açılır?
Miras yani bir başka ifade ile tereke, miras bırakanın ölümü üzerine açılır ve kimlerin mirasçı olduğu alınacak veraset ilamı ile tespit edilir. Ölen tarafından, kendi yasal mirasçıları ( eş, çocuk, altsoy ve üstsoy gibi) yanında vasiyetname ile ya da miras sözleşmesi ile atanmış mirasçı da tayin edebilmesi mümkündür.
Terekenin Tespiti Davası Nedir?
Mirasın açılması ile birlikte ölene ait tereke hem aktifleri (para, alacak hakkı, taşınmaz gibi) hem de pasifleri (borçları, cenaze giderleri gibi) ile birlikte bütün halinde mirasçılara geçer.
Ancak örneğin pasifi daha çok olan miras yönünden, yasal süresi içinde mirasın reddi gibi mirasçıları koruyan hukuki müesseselerde mevcuttur. İşte mirasçıların, gerekirse bu gibi haklarını da kullanabilmeleri açısından, ölen kişinin malvarlığının ne kadar olduğunu tam olarak bilemedikleri durumlarda terekenin tespiti davası ile, ölenin terekesinin tespit edilmesini isteyebilirler.
Yine bazı mirasçılar tarafından terekeden mal kaçırılması söz konusu olursa, bunun önlenmesi amacı ile de diğer mirasçılar terekenin tespiti davası açabilirler. Yani terekenin tespiti davası ile, terekeye ait aktif ve pasif değerler belirlenir ve terekenin son durumu açığa çıkmış olur.
Terekenin Tespiti Davasını Kimler Açabilir?
Terekenin tespiti davasını, miras bırakanın mirasçılarından (murislerden) her biri açma hakkına sahiptir. Bu davanın açılabilmesi için yalnızca tek bir mirasçının dahi talepte bulunması yeterli olacaktır.
Bu nedenle terekenin tespiti davası açılması için mirasçıların birlikte hareket etmeleri gerekmez. Ancak unutulmamalıdır ki vasiyetname ile lehine yalnızca belirli bir mal bırakılmış olan kişiler, terekenin tespiti davasını açamazlar. Zaten bu kişilerin bu davayı açmakta herhangi bir hukuki yararları da bulunmaz. Çünkü kendilerine bırakılan malvarlığı zaten bellidir, ayrıca tespit edilmesine gerek olmaz.
Terekenin Tespiti Davası Nerede Açılır?
Terekenin tespitine dair davalar, ölenin yani miras bırakanın son yerleşim yeri Sulh Hukuk Mahkemesi’ne açılır. Mahkeme, ölen kişinin aktif ve pasiflerine ulaşabilmek için tapu müdürlükleri, bankalar, icra müdürlükleri ve emniyet gibi kurumlara müzekkere yazarak, gerekli olan bilgiyi toplar. Daha sonra mahkeme ölene ait aktif malvarlığı değerlerinden, pasifleri çıkararak mevcut terekeyi tespit eder.
Tereke Temsilcisi Ne Demektir?
Miras bırakan kişinin ölümü üzerine, murisler hep birlikte tereke üzerinde el birliğiyle mülkiyet hakkına sahip duruma geçerler ve terekeyi de birlikte idare ederler.
Ancak bu konuya ilişkin aralarında bir uyuşmazlık çıkması durumunda, mirasçılardan birinin talebi üzerine Sulh Hukuk Mahkemesi terekeyi idare etmek için bir temsilci atayabilir. Bu durumda tereke yine mirasçılara ait olmakla beraber, paylaşım yapılana dek terekenin idaresi tereke temsilcisine ait olur.
Tereke temsilcisi mirasçılardan biri olabileceği gibi dışarıdan biri de olabilir. Ancak mirasbırakan kişi ölmeden önce eğer vasiyetnamesi ile bir tereke temsilcisi atamış ise, miras paylaşılana kadar tereke atanan bu kişi tarafından yönetilir.
