Bu yazımızda İstinaf mahkemesi yani Bölge Adliye Mahkemesi kararlarına karşı başvurulabilen temyiz yolu nedir? Bu süreç nasıl işler sorularına yanıt vereceğiz. İşte merak edilen yönleriyle hukuk sistemimizde temyiz konusu..
Temyiz Nedir?
İstinaf Mahkemesinin (Bölge Adliye Mahkemesi) bozma kararı dışında kalan diğer kararlarına karşı, verilen hükümlerin Yargıtay nezdinde yeniden incelenmesi için başvurulan kanun yoluna temyiz adı verilir. Bir başka deyişle dosyanın ve kararın üst mahkemeye taşınması temyiz olarak ifade edilebilir.
Temyiz isteminde taraflar istinaf mahkemesi tarafından verilen kararın değiştirilmesi yani bozulması talebinde bulunurlar. Temyiz istemlerinde dosyayı incelemeye yetkili makam adli yargıda Yargıtay’dır.
Temyiz Süresi Ne Kadardır?
İstinaf mahkemesi kararlarının dosya taraflarına tebliğinden ya da yüzlerine karşı tefhiminden itibaren 15 gündür. Yani bu yasal sürede temyiz istemine ilişkin dilekçenin ilgili mahkemeye sunulması gerekir. Temyiz süresinin hesabında kararın verildiği gün ise hesaba katılmaz. 15 günlük yasal temyiz süresinin son günü eğer tatil gününe denk gelirse tatil bitimindeki ilk iş günü de temyiz isteminde bulunulabilir.
Temyiz Hakkına Kimler Sahiptir?
Verilen karara karşı temyiz yoluna başvurabilmek için davanın yani dosyanın tarafı konumunda olmak gerekir.
Bu anlamda ceza davalarında sanık, katılan, sanık eşi ve yasal temsilcileri ile avukatlarının, hukuk davalarında ise davacı ve davalının temyiz hakkı vardır. Yine ceza davalarında Cumhuriyet savcısının da sanığın lehine ya da aleyhine olarak temyize başvuru hakkı bulunur.
Temyiz Başvurusu Nasıl Yapılır?
Temyiz başvurusu, temyiz dilekçesinin istinaf mahkemesine yani bölge adliye mahkemesine sunulması ile gerçekleştirilir. Temyiz dilekçesinde temyiz nedenleri gösterilmeli yani kararın neden bozulmasının istendiği açıklanmalıdır.
Eğer temyiz talebinde bulunacak sanık, cezaevinde tutuklu ya da hükümlü olarak bulunuyorsa, bu durumda sanık temyiz başvurusunu cezaevi müdürlüğüne vereceği temyiz dilekçesi ile kullanabilir.
Ceza Hukukunda Temyiz Edilemeyen Kararlar Hangileridir?
Bölge adliye mahkemeleri yani istinaf mahkemelerinin bozma kararı dışındaki tüm kararlarına karşı temyiz başvurusu yapılabilir. Ancak, verilen ceza miktarı göz önüne alındığında bazı kararlar aleyhine ise temyiz kanun yolu kapalıdır. Yani, ceza miktarı yönünden bazı ilk derece mahkemesi kararları istinaf incelemesi sonucunda kesinleşir. Bu bağlamda;
- a) Miktarına bakılmaksızın adli para cezasına ilişkin istinaf başvurusunun esastan reddi konusunda verilen bölge adliye mahkemesi kararları,
- b) Beş yıl (dahil) ya da daha az hapis cezalarına ilişkin istinaf başvurusunun esastan reddi konusunda verilen bölge adliye mahkemesi kararları,
- c) On yıl ya da daha az hapis cezasını veyahut adli para cezasını gerektiren suçlarla ilgili olarak, ilk derece mahkemesi tarafından verilen beraat kararlarına ilişkin istinaf başvurusunun esastan reddi konusunda verilen bölge adliye mahkemesi kararları,
- d) Eşya ya da kazanç müsaderesine veyahut bunlara yer olmadığına dair kararlar,
- e) Davanın düşmesine ya da ceza verilmesine yer olmadığına veya güvenlik tedbirine dair kararlar aleyhine temyiz kanun yoluna gidilemez.
Ancak CMK 286/3-a maddesi uyarınca bazı suçlar için verilen hükümler hakkında, verilen ceza miktarına bakılmaksızın temyiz yoluna başvurulabilir. Bu suçlar ise;
- a) Türk Ceza Kanununda yer alan;
* Hakaret,
* Halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit,
* Suç işlemeye tahrik,
* Suçu ve suçluyu övme,
* Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama,
* Kanunlara uymamaya tahrik,
* Cumhurbaşkanına hakaret,
* Devletin egemenlik alametlerini aşağılama,
* Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama,
* Silahlı örgüt,
* Halkı askerlikten soğutma suçları,
- b) Terörle Mücadele Kanununun 6. maddesinin ikinci ve dördüncü fıkrası ile 7. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan suçlar,
- c) Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun 28. maddesinin birinci fıkrası, 31. maddesi ve 32. maddesinde yer alan suçlardır.