Telif kapsamında NFT nasıl işliyor? Telif kapsamında NFT hukuk kapsamında geçerlilliği var mı? 2022 yılında telif kapsamında NFT nasıl gerçekleşir?
Dijital dünyada belkide son günlerin en popüler konularından birini NFT’ler yani Non-Fungible Token’lar oluşturuyor. Peki, NFT ne demektir? Telif kapsamında NFT nedir? İşte, merak edilen tüm yönleri ile NFT ve Blokchain (Blokzincir) teknolojisi…
Dijital Eserler ve Dijital Sanat
Gelişen teknolojinin bize sunduğu imkanlar çerçevesinde geleneksel sanat eserleri yanında dijital sanat yapımları da hayatımıza girmiş durumda. Ancak, dijital eserler söz konusu olduğunda üretici, sanatçı, alıcı ya da koleksiyoncu açısından en sorunlu kısım ise telif hakkı olarak ortaya çıkıyor.
Dijital dünyada üretilen eserlerin, sahibinin izni olmaksızın kopyalanması ya da kullanılması oldukça sık karşılaşılan bir sorun oluşturuyor. İşte bu noktada çözüm yolu olarak karşımıza NFT’ler ve Blokzincir teknolojisi çıkıyor.
Blokzincir (Blokchain) Teknolojisi Nedir?
Blokzincir teknolojisi, bir dijital verinin tüm bilgisayarlarda aynı kayıt altında depolanmasını sağlayan bir yöntemdir. Bu şekilde depolanan verinin ya da dosyanın güvenilirliği de yüksek olur. Yapılan kriptolama işlemi ile bir dijital eser kopyalansa dahi, kolaylıkla kopyalarından ayırt edilebilir duruma gelir.
Eser sahibi ya da sanatçı eserini ürettikten sonra NFT yerleştirmek suretiyle eserini blokzincire ekler. Böylece söz konusu dijital eseri satın alacak kişi de, eserin orijinal olduğundan emin olabilir.
NFT (Non-Fungible Token) Ne Demektir?
Non-Fungible Token’lar yani NFT’ler blockzincir (blokchain) teknolojisinin kullanıldığı dijital varlıklardır. Bu anlamda NFT’ler sanat ve müzik eserleri yanında sanal oyun öğeleri, GIF’ler, videolar gibi birçok farklı nesneyi temsil edebilen değiştirilemez ve de dönüştürülemez dijital tokenlardır.
Bu şekilde NFT, teknik açıdan bakıldığında eserin kendisi olmayıp, “Token ID ile sözleşme adresinin” birleşiminden oluşmuş özgün içeriği koruyan dosyadır. Yani NFT’ler kullandığı blokzincir teknolojisi ile adeta dijital bir sertifika ya da kayıt defteri niteliğine sahiptir.
Sağladığı avantajlar, kolay kullanımı ve de getirdiği güvenlik ile NFT’ler fikri hak sahiplerince sıklıkla tercih edilmektedir. Yine NFT’ler, koruma altına aldığı eserin yapılan her satışından, sözleşmede belirlenmiş oranda bir payın eser sahibine verilmesini de sağlar.
NFT alan kişiler açısından ise, bu teknoloji eser güvenliğini (orjinalliğini) sağlayan ve bu anlamda koleksiyon yapmaya veya yatırım aracı olarak söz konusu eserin güvenle kullanılmasına imkan veren bir teknolojidir.
Eskiden Blockchain kapsamında bir Bitcoin kaç dolar sorusu araştırılırken artık NFT fiyatları ve açıklamaları çok sık takip edilmeye başladı!
Telif Kapsamında NFT Nasıl Değerlendiriliyor?
Telif hakkı yönünden bakıldığında kural olarak, NFT ile korunan eserin satışı, söz konusu eser üzerinde bulunan telif hakkının devrini içermez. Yalnızca NFT format üzerinde alıcıya kullanım hakkını sağlar.
Bir başka ifade ile NFT ile korunan bir eserin satın alınması aslında eserin orijinal bir kopyasının satın alınması anlamına gelebilir. Ancak NFT ile korunan eserin hak sahibi, eserin sahibi olmasından doğan haklarını da akıllı sözleşme içerisine koyarak devrini sağlayabilir.
NFT oluşturma da ortaya çıkan ve mahkemeler huzuruna taşınan en önemli uyuşmazlıkların başında ise, dijital eserin sahibinin değilde bir başka kişinin NFT oluşturması hususu gelir. Yani bir diğer ifadeyle bir dijital eserin, söz konusu eser üzerinde aslında hiçbir hak sahipliği bulunmayan bir kişice NFT’ye dönüştürülebilmesi ve satışa arz edilmesi mümkündür. Bu ise, eser sahibinin eserden kaynaklı mali haklarının ihlali sonucunu doğurabilir.
Ülkemiz Açısından Durum Teklif Kapsamında NFT Durumu
Ülkemizde şu ana kadar NFT’ler ya da benzeri dijital varlıklar ile ilgili herhangi bir yasal mevzuat ve düzenleme oluşturulmamıştır. Marka hakkına ve telif hukuku ile ilişkin mevcut yasal düzenlemeler, uygulanabilirliği oranda dijital eserlere de uygulanmaktadır.
Ancak bu konuda yapılacak kapsamlı bir yasal düzenleme, yapılan işlemlerin belirliliği ve güvenliği açısından fayda sağlayacaktır düşüncesindeyiz. Bu yüzden telif kapsamında NFT netleşen bir duruma henüz sahip değildir.
Yalnız uluslararası alanda telif kapsamında NFT artışının sağlanması ülkemizde de etkili olacağını düşündürmektedir.
İlginizi Çekebilir: 8 Adımda Metaverse Nedir? Metaverse Coinleri Hangileri? Metaverse Coin List