Günümüzde yaşanan maske tartışmalarının geçmiş tarihte de yaşandığını biliyor musunuz? Çok geçmiş bir tarih gibi görülse de aslında sadece bir asır kadar önce koruyucu ekipmanların kullanılması ve yayılması, Mançurya salgını olduğu dönemde de bugüne benzer bir durum yaşandı. O dönemlerde yine uzmanların görüşleri ve düşüncelerinin göz ardı edilmesi sonucunda on binlerce kişi hayatını kaybetti.
İnsanlara hastalıkların insandan bulaştığını anlatan akademik teoriler, 16. Yüzyıldan itibaren vardı. Var olan bu teorilerden sonra 1800’lü yıllara gelindiğinde mikropların varlığı fark edildi. 16 Yüzyılda ortaya atılan teoriler ise bu fark ediliş ile birlikte doğrulandı.
Tarihte Maskelere ‘Kötülükleri Uzaklaştıran Muska’ Deniyordu!
Yale Üniversitesi Profesörlerin William Summers, bu tarihlerden önceki dönemlerde maskelerin sadece hasta tedavisinde kullanıldığını ifade ediyordu. Ayrıca o dönemlerde kullanılan maskeler için ‘Kötülükleri uzaklaştıran muska’ deniyordu, diye açıklamada bulunuyor.
1890’lı yıllardan itibaren maskeleri kullanmanın önemi anlaşıldı. O dönemlerde maskeler, Hong Kong’tan çıkarak dünyaya yayılan bir hastalık için yalnızca ameliyathanelerde ve kısıtlı ölçüde sağlık çalışanları tarafından kullanılıyordu. Ayrıca ekipmanlar yaygın olarak kullanılmıyordu.
Yıl 1910 ve Mançurya’da yüzde 1001’e yakın ölüm oranı olan bir salgın ortaya çıktı. Japonya, Çin ve Rusya ise o dönemlerde gözlerini bu topraklara dikmişlerdi. Mançurya’da ortaya çıkan salgında hastalığa yakalananlar takriben 2 gün içinde hayatlarını kaybediyorlardı ve bu durum halka panik oluşmasına sebep oldu.
Antropolog Christos: Dr. Wu Lien Teh’in Skandal Teorisi!
Dr. Wu Lien Teh salgına karşı mücadele için bölgeye gönderilmişti. Doktor Teh genç bir doktordu ve Malezya’da doğan Teh, Cambrigde Üniversitesinde de eğitim almıştı. Doktor Teh, salgınla ilgili bir teori ileri sürüyordu ve teorisinde hastalığın yalnızca farelerdeki pirelerden insanlara bulaşmadığını aksine insanlardan da insanlara bulaşacağını öne sürerek savunuyordu.
St. Andrews Üniversitesi’nin tıbbi antropologlarından Christos Lynteris, o dönemleri şu şekilde açıklıyor:
“Wu, pnömonik salgına yakalanan ve akciğerleri enfekte olan bir kişinin bunu doğrudan hava yoluyla başkalarına bulaştırabileceğini ve pirelerin aracı olmasının gerekmediğini öne sürdü. Bu, zamanında çok yeni ve skandal çıkaran bir fikirdi.”
Aslında Wu, o dönemlerde yaşayan halkın yüzünü hastalıktan korumak için maske takması anlamına gelen öneride bulunuyordu. Fakat Çin o dönemde zayıftı ve halk geleneksel tıbba bağımlıydı. Bu durumda halkın yüzüne maske takmasını zor hale getiriyordu.
Veba Savaşcısı Dr. Wu Lien Teh Otobiyografisinde Neler Yazdı?
Dr. Wu Lien Teh, kendi yaşam hikayesini kaleme aldığı Veba Savaşcısı adlı otobiyografisinde, halkın fikrinin değişmesi gerektiğini yazıyordu. Bu fikrin değişmesi içinde sarsıcı ve trajik bir olayın meydana gelerek yaşanmasını anlatıyordu. Ve bu olay çok fazla zaman geçmeden meydana geldi.
Salgına karşı Dr. Wu gibi bölgede bulunan ve Çinli Doktor Wu’nın teorilerine karşı çıkarak reddeden Gerald Mesny adında Fransız bir doktor, hastaların bulunduğu kliniği tedbir almaksızın ziyaret etti. Ve Mesny adındaki bu doktor kısa bir süre sonra hayatını kaybetti. Doktorun hayatını kaybetmesinin ardından ise maskelere olan ilgi aniden artış gösterdi.
Veba Savaşcısı Dr. Wu Lien Teh ise otobiyografisinde yaşanan bu olayı kaleme alarak, hemen hemen herkesin yüzlerini bir şekilde kapatmaya çalıştığını ve maske takmaya başladıklarını belirterek yazdı.
O zamanlardan bu zamana ulaşan ve o dönemi yansıtan fotoğraf karelerinde sağlık personellerinin yüzlerine kapatan kumaşlar taktıklarını gösteriyor. Cesetleri taşıyanların koruyucu ekipman kullanmaları ve sağlık çalışanlarının da kendilerini korumaya almaları bakımından bakıldığında o ana kadar bir benzeri yaşanmamıştı ve bulunmuyordu.
Veba Savaşcısı Dr. Wu Lien Teh’in gösterdiği çabalar sayesinde salgın hastalıklarda koruyucu ekipman kullanmanın önemi anlaşıldı. Maskeler o dönemden sonra yaygınlaşarak kullanılmaya başladı.