Ülkemizde yargı sistemimizde; hukuk mahkemeleri, ceza mahkemeleri, idari yargı mahkemeleri, istinaf mahkemeleri (bölge adliye mahkemeleri) ve yüksek mahkemeler bulunmaktadır. Peki, hukuk mahkemeleri arasında yer alan Sulh Hukuk Mahkemesi nedir? Sulh hukuk mahkemesi görevleri nelerdir? Hangi dava ve işler Sulh Hukuk Mahkemesinde görülür? İşte, tüm merak edilen yönleri ile Sulh Hukuk Mahkemesi nedir hakkında bilgiler…
Sulh Hukuk Mahkemesi Nedir?
Adli yargı ilk derece mahkemeleri, hukuk mahkemeleri ve ceza mahkemeleri olarak ikiye ayrılır.
5235 sayılı “Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun” 4. maddesinde Hukuk mahkemeleri sayılmıştır.
Madde düzenlemesinde;
“Hukuk mahkemeleri, sulh hukuk ve asliye hukuk mahkemeleri ile özel kanunlarla kurulan diğer hukuk mahkemeleridir”
Hükmüne yer verilmiştir. Bu düzenleme uyarınca hukuk sistemimiz içerisinde asıl göreve sahip Asliye Hukuk ve Sulh Hukuk mahkemeleri olmak üzere iki tür genel mahkeme ile özel yetkili diğer mahkemeler vardır.
Sulh Hukuk Mahkemeleri, tek hakimli mahkemeler olup bulundukları yerin (il ya da ilçe) adı ile isimlendirilirler. Sulh Hukuk Mahkemelerinde basit yargılama usulü uygulanır
Hukuk Mahkemeleri Nelerdir?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi, genel yetkili hukuk mahkemeleri;
- Asliye Hukuk Mahkemesi,
- Sulh Hukuk Mahkemesi’dir.
Özel hukuktan kaynaklanan davalara bakan özel hukuk mahkemeleri ise;
- Aile Mahkemesi,
- Tüketici Mahkemesi,
- İş Mahkemesi,
- Kadastro Mahkemesi,
- Ticaret Mahkemesi,
- İcra Mahkemesi,
- Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’dir.
Sulh Hukuk Mahkemesinin Görevleri Nedir?
Hukuk sistemimizde “genel görevli” iki temel mahkeme bulunur. Bu kapsamda “Asliye Hukuk Mahkemelerinin” görevi asıl, “Sulh Hukuk Mahkemelerinin” görevi ise istisnai niteliktedir. Yani özel olarak Sulh Hukuk Mahkemeleri tarafından bakılacağı bildirilmeyen tüm davalar, Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülür.
Sulh Hukuk Mahkemesinin bakacağı dava ve işler ise 6100 sayılı “Hukuk Muhakemeleri Kanunu” 4. Maddesinde sayılarak belirlenmiştir. Madde düzenlemesi uyarınca,
“Sulh Hukuk Mahkemeleri, dava konusunun değer veya tutarına bakılmaksızın;
a) Kiralanan taşınmazların, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununa göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dâhil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davaları,
b) Taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin davaları,
c) Taşınır ve taşınmaz mallarda, sadece zilyetliğin korunmasına yönelik olan davaları,
ç) Bu Kanun ile diğer kanunların, sulh hukuk mahkemesi veya sulh hukuk hâkimini görevlendirdiği davaları, görürler”
Hukuk Muhakemeleri Kanunu 383. Madde uyarınca da;
“Çekişmesiz yargı işlerinde görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadığı sürece sulh hukuk mahkemesidir”
Bu sayılan işler kapsamında Sulh Hukuk Mahkemelerinde bakılan başlıca dava ve işleri ise;
- Kira sözleşmesinin iptali davası,
- Kiralananın tahliye davası,
- Kira ilişkisinden doğan tespit davası,
- Kira bedelinin uyarlanmasına ilişkin dava,
- Ortaklığın giderilmesi (İzale-i şuyu) davası,
- Kat mülkiyetinden doğan davalar,
- Vasiyetnamenin açılması,
- Mirasın reddi davası,
- Mirasçılık belgesinin iptali,
- Miras ortaklığına temsilci atama,
- Vasi atama,
- Kayyım atama,
- Arabuluculuk bürosunun yetkisine dair yapılan itirazlar hakkında karar verme,
- Arabuluculuk neticesinde düzenlenen anlaşma belgesine “icra edilebilirlik” şerhi verme,
- Çocuk mallarını koruma davası,
- Veraset ilamı,
- Terekenin borca batık olduğunun tespiti davası olarak sayabiliriz
İlginizi çekebilir: Ağır Ceza Mahkemesi Nedir?