Bir ülke ekonomisinde stagflasyon olursa ne olur sorusunun yanıtı son zamanlarda sık araştırılıyor. Gerek küresel salgınlar gerekse de küresel siyasi ve askeri hareketlilikler beraberinde ekonomide stagflasyon söylentilerini getirdi. Peki, stagflasyon nedir? Bir ekonomide stagflasyon olursa ne olur? İşte cevapları…
Stagflasyon Nedir | Stagflasyon Ne Demek?
Stagflasyon nedir; bir ekonomide resesyon ile enflasyonun aynı anda yaşanmasıdır. Resesyon; ekonomik durgunluk, enflasyon ise fiyat artışı anlamına gelir. Dolayısı ile bir ekonomide hem durgunluk yaşanıyorsa hem de yüksek enflasyon söz konusu ise içinde bulunulan ekonomik durum; stagflasyondur.
Stagflasyon, ekonomik durgunluk yani resesyon-stagnasyonun yaşanması hem de fiyat artışlarının aynı anda yaşanması nedeniyle hiç de yaşanması istenen ekonomik bir kriz değildir. Çünkü yüksek enflasyon ve resesyon, birbirine zıt uygulamalarda bulunmayı gerektirir.
Dolayısı ile stagflasyon olursa ne olur; birbirine zıt iki ekonomik sorunun çözümlenmesini gerektirir ve bu da oldukça zordur. Çünkü ekonomide durgunluğu önlemeye yönelik uygulamalar enflasyonu yükseltir. Yüksek enflasyonu önlemeye yönelik uygulamalar da resesyonu artırır.
Stagflasyon hakkında daha ayrıntılı bilgi için tıklayınız: Stagflasyon Nedir Nasıl Çözülür?
Stagflasyon Ne Anlama Gelir?
Bir başka ifade ile stagflasyon nedir; bir ekonomi yüksek enflasyon yaşarken, söz konusu ekonominin büyümüyor olmasıdır. Kısacası stagflasyon olursa ne olur; yüksek enflasyon içinde piyasalarda durgunluk akim olur. Dolayısı ile stagflasyon çözümü oldukça zorlayıcıdır.
Stagflasyon Nedenleri Nelerdir?
Stagflasyon nedenleri bir hayli hazladır. Ülkenin iç ekonomik şartları stagflasyona neden olabilirken küresel anlamda yaşanan olaylarda bu krize yol açabilir. Örneğin; koronavirüs salgını ile sadece tek bir ülkede değil; pek çok ülkede ekonomik durgunluk yaşanmıştır. Tarihsel süreçte de 1970 Petrol Krizi, küresel stagflasyon yaşanmasına neden olmuştur. Genel itibari ile stagflasyon nedenleri şunlar olarak sıralanabilir:
- Yaşanan finansal kriz
- Döviz kurlarının istikrarsız olması
- Enerji kaynaklarında fiyat artışı
- Ücretlerin artması
- Tüketimin artması
- Ekonomilerin izlediği yanlış para politikaları
- Para arzının üretimden fazla olması
Stagflasyon Maliyet Artışı İlişkisi
Üretimde maliyetlerin artması da stagflasyon nedenleri arasında yer alır. Çünkü bir ekonomide üretim maliyetleri artığında maliyet kısıtlaması yoluna gidilir. Bu stratejinin izlenmesi ile birlikte iş gücü piyasasında durgunluk yaşanır ve işsizlik de artmaya başlar.
Bununla birlikte üretimde maliyet artışı, beraberinde fiyat artışını getirir; ürün ve hizmetlerin son alıcıya daha pahalıya ulaşmaya başlar. Bu nedenle de alım gücü düşer; alım gücünün düşmesi piyasada durgunluğu yani resesyonu doğurur. Yüksek enflasyon olduğu için de ekonomide stagflasyon yaşanır.
Ekonomide Stagflasyon Olursa Ne Olur? Stagflasyon Sonuçları
Peki, stagflasyon olursa ne olur? Bir ekonomi stagflasyon yaşadığında pek çok sorunla boğuşmak zorunda kalır. Üstelik bu sorunlar, birbirine zıt önlemler almayı gerektiren sorunlardır. Ekonominin stagflasyona girmesi durumunda yaşanabilecek olanlar şunlardır:
- Paranın alım gücü düşer
- İşsizlik artar
- Fiyatlar hızlıca yükselir, her şey pahalılaşır
- Piyasaya güven azalır
- Ekonomi hasar alır, stagflasyondan çıkılsa dahi etkisi yıllarca sürebilir
- Piyasa durgunluğa girer
- Borsa olumsuz etkilenir
- Enflasyon oranı, beklentilerin üzerine çıkar
- İthalat artar, ihracat düşer
- Stagflasyon yaşanan ülkede yatırımlar azalır
- Ekonomik büyüme gerçekleşmez
- Temel geçim ürünü de pahalanır
Stagflasyon Belirtisi Olan Makroekonomik Göstergeler Nelerdir?
Makroekonomik göstergeler ışığında ekonomide stagflasyon olup olmadığı görülebilir ve stagflasyon olursa ne olur araştırmasıyla kişisel bazı önlemler alınabilir. Stagflasyon belirtisi veren makroekonomik göstergeler de; fiyat artışları, durağan ekonomi, yüksek enflasyon, paranın değer kaybetmesi ve artan işsizliktir.
Stagflasyon Çözümü Neden Zor?
Ekonomide stagflasyon çözümü zor çünkü , bu ekonomik krizin yaşamasına sebebiyet veren yüksek enflasyon ve ekonomik durgunluk, birbirine zıt önlemler almayı, uygulamalar yürürlüğe koymayı gerektirir. Çünkü birine karşı önlem alınırken, diğerinin artması söz konusu olur.
Haliyle ekonomide stagflasyon olduğunda bir öncelik belirlenir ve stagflasyon çözümü için bu önceliğe göre hareket edilir. Örneğin; öncelik olarak ekonomik durgunluk (resesyon, stagnasyon) belirlendiyse, durgunluğu iyileştirmeye ve piyasaları canlandırmaya yönelik adımlar atılır.
Stagflasyondan Sonra Slumpflasyon Tehlikesi…
Stagflasyondan sonra daha kötü bir ekonomik kriz olan slumpflasyon yaşanır. Slumpflasyon; enflasyonun yüksek olduğu ekonomide küçülmenin başlamasıdır. Stagflasyon sonrası gelen slumpflasyon, ekonomik krizler içerisinde başa çıkılması en zoru denebilir…
Ancak stagflasyon slumpflasyon aynı şey değildir. Stagflasyon slumpflasyon farkı; slumpflasyonda ekonominin küçülmesi söz konusudur, stagflasyonda ise ekonominin küçülmesi değil; ekonominin durağan hale gelmesi söz konusudur.
Stagflasyon Olursa Altın Ne Olur?
Bir ekonomide altın, stagflasyon olursa ne olur sorusunun cevabı da en çok merak edilenlerden… Her ekonomik krizde olduğu gibi stagflasyona girildiğinde de o ekonomide piyasaya güven azalır. Bunun neticesinde yatırım ürünler değer kaybedebilir.
Ancak küresel anlamda geçmiş stagflasyon süreçlerine bakıldığında; altının güvenini daha çok koruduğu görülüyor. Örneğin; Dünya Altın Konseyi raporunda belirtildiği üzere 1970’li yıllardan beridir stagflasyon yaşandıkça en çok getiri sağlayan altın olmuş.
Stagflasyon Olursa Borsa Ne Olur?
Borsada stagflasyon olursa ne olur da sık araştırılıyor. Yazının en başlarında da belirttiğimiz gibi stagflasyona girildiğinde para piyasalarına güven azalır. Dolayısı ile bu dönemde hisse senedi fiyatlarının düşmesi beklenir. Çünkü borsa yatırımcıları, geleceğin belirsizliğinden dolayı hisse senetlerini yüklü miktarlarda satıp nakde dönebilirler.
Çoğunlukla yatırımcılar için stagflasyon dönemleri, nakde dönüldüğü ve elde nakit bulundurulduğu, borsanın riskli olduğu dönemlerdir.