Sayıştay nedir? Sayıştay, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın Yüksek Mahkemeler bölümü altında 160. Madde de düzenlenmiştir. Yine Sayıştay’ın niteliği, görev ve yetkileri ile üyelerinin seçimi ve nitelikleri gibi hususlara da 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nda yer verilmiştir.
Sayıştay Nedir?
Öncelikle sayıştay nedir kısaca açıklayalım. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 160. Madde düzenlemesine göre Sayıştay, merkezi yönetim bütçesi kapsamında bulunan kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ,kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevli olan mali yargı organıdır.
Sayıştay Kanunu 1. Maddesi ile de Sayıştay’ın kuruluş amacı belirlenmiştir. Madde düzenlemesine göre Sayıştay, kamuda hesap verme sorumluluğu ve mali saydamlık esasları çerçevesinde, kamu idarelerinin etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak çalışması ve kamu kaynaklarının öngörülen amaç, hedef, kanunlar ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olarak elde edilmesi, muhafaza edilmesi ve kullanılması için Türkiye Büyük Millet Meclisi adına yapılacak denetimleri, sorumluların hesap ve işlemlerinin kesin hükme bağlanmasını ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmak üzere kurulmuştur.
Sayıştay nedir denildiğinde, görevlerini yerine getirirken kurumsal ve işlevsel bağımsızlığa sahip bir kurum olduğu söylenebilecektir.
Sayıştay’ın Görevleri Nelerdir?
Sayıştay Kanunu madde 5 düzenlemesi kapsamında Sayıştay nedir görevleri nelerdir konusunda şu detaylara yer verilmiştir;
- Sayıştay, kamu idarelerinin mali faaliyetlerini, kararlarını ve işlemlerini hesap verme sorumluluğu kapsamında denetler ve denetleme sonuçlarından Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne bilgi ve rapor sunar,
- Genel yönetim kapsamında yer alan kamu idarelerinin ise gelir, gider ve mallarına dair hesap ve işlemlerinin kanunlara ve de diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığını denetler, ayrıca sorumluların hesap ve işlemlerinden kamu zararına yol açan hususları kesin hükme bağlar,
- Genel uygunluk bildirimini TBMM’ye sunar,
- Kanunlar ile verilen diğer denetleme, inceleme ve hükme bağlama işlerini yapar.
Sayıştay’ın Yetkileri Nelerdir?
Sayıştay nedir verilen bilgiler kapsamında, kurumun görevlerini yerine getirirken kullanacağı yetkileri ise şunlardır;
- Sayıştay Kanunu ve diğer kanunlar ile yüklenen görevlerin yerine getirilmesi esnasında Sayıştay, kamu idareleri ve görevlileri ile doğrudan yazışmaya, gerekli gördüğü tüm belge, kayıt ve defterleri göndereceği mensupları aracılığıyla görmeye, mallar hariç dilediği yere getirtmeye, sözlü bilgi almak üzere her derece ve sınıftan ilgili memurları çağırmaya, kamu idarelerinden temsilci istemeye,
- Denetimine giren işlemlerle ilgili her türden bilgi ve belgeyi, bankalar ile kamu idareleri dahil diğer gerçek ve tüzel kişilerden istemeye,
- Denetimine giren kamu idarelerinin işlemleri ile ilgili olan kayıtları, faaliyet, hizmet ve işleri, eşya ve malları görevlendireceği mensupları ya da bilirkişiler tarafından yerinde ve her aşamada incelemeye yetkilidir.
Yine Sayıştay denetimleri esnasında gerekli gördüğü durumlarda, Sayıştay dışından da uzman görevlendirebilir.
Sayıştay Nedir? Sayıştay Üyeleri Nasıl Seçilir?
Sayıştay Kanunu 15. Madde düzenlemesi uyarınca Sayıştay üyeleri; beşte üçü Sayıştay meslek mensuplarından, geriye kalanların en az yarısı Maliye Bakanlığı meslek mensuplarından olmak üzere aynı Kanunun 12. maddesinde nitelikleri belirlenen diğer adaylar arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir.
Devletin bir diğer önemli kurumu Danıştay Görevleri Neler? merak ediyorsanız yazımıza göz atabilirsiniz.