Batı tıbbının en eski ismi Yunanlı Hekim Hipokrat’ın sözlerine göre ilacınız gıdanız, gıdanız da ilacınız olmalıdır. Tarihte yüzyıllardır tıbbi rahatsızlıkların tedavisinde sarımsak kullanıldı. Modern bilim tarafından yapılan en son çalışmalar, sarımsağın yaralı etkilerini ispatlamıştır. Bu yazıda sarımsak yutmak ve sarımsak yutmanın faydaları hakkında yapılan bilimsel çalışmalar üzerine bilgiler veriliyor.
Sarımsak Çok Önemli Tıbbi Bileşikler İçerir
Tarih boyunca hem gıda hem de tıp sektöründe kullanılan sarımsak, Allium (soğan) familyasından bir bitkidir. Arpacık soğanı ve pırasa ile sarımsağın yakın bağlantısı vardır. Büyük sarımsak toplarına baş denir.
Bir baş sarımsakta, yaklaşık 20-25 diş sarımsak bulunur. Bu yazıda sarımsak tüketimi denildiğinde diş sarımsak yutmak kast edilmektedir. Sarımsak, dünyanın çeşitli yerlerinde kolayca yetişen bir bitkidir. Çok güçlü kokusu ve keskin lezzeti nedeniyle mutfaklarda sevilerek kullanılan bir baharattır.
Yemeğe lezzet veren bir çeşni olan sarımsak aynı zamanda eski tarihlerden bu yana kullanımı ile ve zengin tıbbi özellikleri nedeniyle insan sağlığına fayda sağlaması ile ön plana çıktı.
Sarımsağın, Mısırlılar, Babiller, Yunanlılar, Romalılar ve Çinliler tarafından uzun yıllar boyunca çeşitli alanlarda kullanıldığını bildiren tarihi belgeler bulunmaktadır. Bilim insanları yaptıkları çalışmalarda sarımsağın esas faydalı bileşeninin sarımsak dişlerinin doğrandığı ya da çiğnendiğinde ortaya çıkan kükürt bileşiklerinden olduğunu saptadılar.
Bu bileşenlerin arasında en çok tanınan ajan ‘’allisin’’dir. Allisin sarımsak bütün yutulduğunda daha çok yarar gösterir. Çünkü sarımsak dişi kesildikten ya da ezildikten kısa bir süre sonra allisin kararsız yapısı nedeni ile bozulmaya uğrar. Bu nedenle en çok önerilen tüketim şekli sarımsağı tutmak ve bütün olarak yutmaktır.
Sarımsağın sağlık açısından etkili bir bileşen haline gelmesinde katkıda bulunan diğer önemli bileşenler dialil disülfür ve s-alil sistein’dir. Sarımsakta bolca bulunan kükürt bileşenleri sarımsağı yutmak le birlikte vücuda ağız yolu ile giriş yapar. Daha sonra vücutta sahip olduğu potansiyel tıbbi etkiyi gösterebileceği biyolojik sistemleri dolaşır.
Sarımsak Besleyici Gücü Yüksek, Kalorisi Düşük Bir Besindir
Bir diş sarımsağın birleşiminde bulunan ögeler şunlardır: ( Bir diş sarımsak yaklaşık 3 gram olarak düşünülmüştür):
Manganez : Günlük alınması gereken miktarın % 2 ‘sini,B6 Vitamin: Günlük alınması gereken miktarın % 2’sini,C vitamini: Günlük alınması gereken dozun % 1’ini,Selenyum: Günlük alınması gereken dozun % 1’ini içerir.Bir diş sarımsakta bulunan lif oranı 0.06 gramdır.
Sarımsak yukarıda sayılanların dışında az miktarda kalsiyum, bakır, fosfor, Demir ve B1 vitamini içerir. Ayrca sarımsak bileşiminde 0.20 gram protein ve 1 gram karbonhidrat da bulunur. Toplam kalori değeri 4.50’dur. Bu yazılan bileşenlerin yanı sıra sarımsakta iz miktarda başka elementler de bulunur.
Sarımsakta vücudun ihtiyacı olan her şeyden az bir miktar bulunur denirse, yalan söylenmiş olmaz. Özetle toparlamak gerekirse, sarımsak düşük kalorili olmasına karşılık, C vitaminlerinin tamamı, B6 vitamini ve manganez açısından zengin bir kaynaktır. Ayrıca iz miktarda da çeşitli besin ögelerini de içerir.
Sarımsak Yutmak Soğuk Algınlığı Gibi Çeşitli Hastalıklara Karşı Vücuda Destek Olur
Sarımsağı yutmak ve sarımsak desteği ürünler almak bağışıklık sistemini destekleyerek enfeksiyonlara karşı direnç kazandırır. 2 hafta boyunca yapılan bir bilimsel çalışmada, günlük sarımsak desteğinin soğuk algınlığını % 63 oranında önlediği saptandı. (Çalışmalar Plasebo’ya karşı yapılmıştır.)
Soğuk algınlığı olan kişilerin yaşadığı semptomların süresi de sarımsak ya da sarımsak takviyesi tüketen grupta, plasebo grubuna oranla % 70 civarında azalmıştır.
Bir başka çalışmada yüksek oranda sarımsak özütü içeren bileşenler tüketildiğinde hastalık süresinin % 61 oranında azaldığı bildirilmiştir. Yüksek dozda sarımsak ekstraktı denildiği zaman, günlük 2.56 gram sarımsak tüketimi kast edilmektedir. Yine de bu konuda kesin bilimsel yargıya varılması için daha çok çalışma yapılmalıdır.
Özetle toparlamak gerekirse, sarımsak destekleri düzenli alındığında grip ya da soğuk algınlığı türü hastalıkların süresini ve ağırlığını azaltmaktadır. Böylece vitamin ve mineral deposun olan sarımsağın en önemli özelliği olan enfeksiyonlara karşı koruması ortaya çıkar. Yani sarımsak bağışıklık sistemini güçlendirir.
Sarımsakta Bulunan Doğal Aktif Bileşenler Kan Basıncını Düşürür.
Kalp krizi gibi kardiyovasküler hastalıklar dünyanın en önde gelen ölüm sebebidir. Kardiyovasküler hastalıklara ya da kalp krizine yol açan en önemli faktörlerden birisi de yüksek tansiyon ya da hiper tansiyondur. İnsanlar üzerinde yapılan deneysel çalışmalar, sarımsak desteğinin yüksek kan basıncına sahip bireylerde kan basıncını düşürmede etkili olduğunu bildiriyor.
Yapılan bir başka çalışmada bilim insanları 600 ile 1500 mg. sarımsak özütü tüketiminin 2 hafta süre ile devamlı olarak yapılması halinde tansiyon değerlerinin yani deneklerin kan basınçlarının Atenilol ilacını düşürdüğü kadar düştüğü saptandı. Yani sarımsağı yutmak kalp krizi riskini azaltır. Bu etkiyi elde edebilmek için yüksek dozda sarımsak tüketimi gereklidir.
Yukarıda bahsedilen dozlar günde 4 diş sarımsak tüketimine denk gelmektedir. Bu maddeyi de özetleyecek olursak yüksek oranda sarımsak tüketimi, yüksek tansiyonu olan bireyler için iyileştirici etkiye sahiptir. Hatta bazı koşullarda takviye ürünlerin tıbbi ilaçlar kadar etkili olabileceği gösterildi.
Sarımsak Kandaki Kolesterol Seviyesini Düzenler
Sarımsak tüketiminin kandaki iyi huylu kolesterolü yükseltici; kötü huylu kolesterolü ise düşürücü etkisi vardır. Yapılan çalışmalarda düzenli sarımsak desteği tüketmenin yüksek kolesterolü düşürdüğü rapor edilmiştir.
Bulunan sonuçlar sarımsak ekstraktı tüketen deneklerin kanında toplam kolesterolün ve LDL kolesterolün düştüğüne işaret ediyor. Bununla birlikte iyi huylu kolesterol HDL üzerine olan etkisi kesin değildir. Kalp hastalığında kanda ve damarlarda trigliserit düzeyinin yüksek olması olması kalp hastalığına zemin hazırlayan önemli bir faktördür.
Fakat yapılan çalışmalarda sarımsağın toplam kolestrolü düşürücü etkisi olmasının yanı sıra trigliseritler üzerine etkisi tam olarak gözlenmedi. Özetle, sarımsak takviyesi, kolesterol düzeyi yüksek hastalarda LDL Kolesterol ve toplam kolesterolü düşürürken HDL kolesterol ve trigliseritler üzerinde önemli bir etkisi olmamıştır.
Sarımsak Alzheimer ya da Demansı Önleyici Antioksidanlar İçerir
Sarımsak serbest radikaller nedeniyle oluşan oksidatif hasarın beden üzerindeki yaşlandırıcı etkilerini yavaşlatır. Sarımsak, vücudun oksidatif hasara karşı koruyucu mekanizmasını destekleyen antioksidanları içermektedir.
Yüksek dozda sarımsak takviyeleri ile yapılan çalışmalarda bu desteğin antioksidan enzimleri arttırdığı ve yüksek tansiyonu olan bireylerde oksidatif stresi önlediği de gözlenmiştir. Saptanan bu ortak etkileşim Alzheimer hastalığı ya da Demans gibi hastalıkları önleyici etki gösterebilir. Bu noktada sarımsağın yan etkileri konusunun da detayla incelenerek, hekim danışmanlığında tüketimi sağlanmalıdır.
Sarımsak Yutmak Daha Uzun Yaşamanıza Yardımcı Olabilir
Bu etkinin kesin olarak ispatlanması elbette ki imkansızdır. Fakat sarımsağın kan basıncını düşürmek gibi önemli parametreler üzerinde etkili olduğu hesaba katılırsa yaşam süresinin uzatması da mantıklı bir yaklaşımdır.
Sarımsak bulaşıcı hastalıklarda savaşabildiği için de yaşam süresini uzatabilir. Bulaşıcı hastalıklar yaşlılarda ve bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde ölüm sebebi olabilmektedir. Vitamin ve mineral deposu olan sarımsak, kronik hastalıkların yaygın nedenleri üzerinde etkili olduğu için uzun ömre de katkısı olduğunu düşünülüyor.
Sarımsak Takviyeleri Atletik Performansı Arttırabilir
Sarımsak eskiden beri enerji arttıran ve performansı yükselten bir yiyecektir. Eski zamanlarda yorgunluğu azaltmak ve işçilerin çalışma gücünü artırmak için sarımsak kullanılmaktaydı. Antik Yunanistan’da Olimpiyat Oyuncuları tarafından sarımsak tüketilirdi. Bu konuda kemirgenler üzerinde yapılan çalışmalar sarımsak tüketiminin enerjiyi arttırdığın bildiriyorsa da insanlar üzerinde kesin bir şey söylenebilecek kadar çok çalışma henüz yapılmamıştır.
Yapılan çalışmalardan birinde 6 hafta boyunca sarımsak ekstraktı kullanan kalp hastalığı olan kişilere, kalp atış hızında % 12 azalma ve egzersiz performansında artış görüldü. Kalp hastalarında böyle bir etki gözlenmesine rağmen, 9 bisikletçi üzerinde yapılan çalışmada performans iyileşmesi üzerine bir iyileşme görülmemiştir. Diğer çalışmalarda ise fiziksel egzersiz sonucu oluşan yorgunlukta azalma olabileceği saptandı.
Özet olarak sarımsak laboratuvarda yapılan hayvan deneylerinde ve kalp hastalığı bulunan bireylerde kişisel olarak performansı arttırsa da, sağlıklı insanlar üzerindeki etkileri kesin değildir. Sarımsak Yutmak
Vücutta Biriken Ağır Metallarin Detoksifikasyonuna Yardımcı Olabilir
Sarımsağın içerdiği yüksek dozda kükürt bileşikleri vücudu ağır metal toksisitesi ve organ hasarına karşı koruyabilir. Deneysel bir çalışmada araba aküsü tesisinde çalışan işçilerse sarımsak etkisi incelendi. Bu tesislerde işçiler aşrı kurşuna maruz kalır.
4 Hafta boyunca yapılan deneyde sarımsak tüketiminin kanda bulunan kurşun düzeyini % 19 oranında azalttığı bulundu. Bunun yanı sıra deneklerde baş ağrısı ve kan basıncı da dahil olmak üzere birçok klinik toksisite etkisinde hafifleme görülür. Deneklerin her gün 3 diş sarımsak tüketmesi halinde ilgili zehirleme belirtilerinde D-penisilamin ilacından dahi, daha etkili sonuç alındığı gözlendi.
Sarımsak Kemik Sağlığı Üzerinde Olumlu Rol Oynar
Sarımsağın insanlarda kemik sağlığına etkisi üzerine yapılan herhangi bir çalışma bulunmuyor. Fakat farelerde yapılan deneylerde sarımsağın özellikle dişilerde östrojen hormonuna arttırarak kemik kaybını azaltabileceği saptanmıştır.
Menopoz dönemindeki kadınlarda da aynı çalışmalar yapılmıştır. Günlük kuru sarımsak ekstraktının ( (2 gram çiğ sarımsak) tüketiminde östrojen eksikliği belirtilerinde önemli oranda azalma saptandı. Bu sonuçtan yola çıkılarak sarımsağın kemik sağlığı üzerine olumlu etkisi olduğu saptanmıştır.
Ayrıca sarımsak ve soğan tüketiminin osteoartrit üzerine de yararlı olabileceği düşünülmektedir. Dip not olarak bir bilgi verilecek olursa binlerce yıldan bu yana sarımsağın iyileştirici tıbbi etkilere sahip olduğu bilim insanları tarafından doğrulanmıştır.