Özel sektörde tazminat alma şartları ülkemizdeki özel sektörde çalışan işçiler tarafından araştırılıyor. Pek çok kişi, yasal bir hak olan kıdem tazminatı alarak işyerlerinden ayrılabiliyor. Peki, kıdem tazminatı nasıl alınır, kimler kıdem tazminatı alabilir, evlilik nedeniyle istifa eden kadın kıdem tazminatı alabilir mi? İşte bu soruların yanıtları…
Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı nedir sorusunun yanıtı; işyerlerinden ayrılan kişilere; işçilere ödenen paradır. Ancak bu tazminatın alınabilmesi için işçilerin haksız yere işten çıkarılıyor olması gerekmektedir. Dolaysıyla işçiler, işyerinden kendi isteği ile ayrılmış olmamalıdır. Bu kişilere yapılan ödeme; kıdem ve ihbar tazminatı olarak gerçekleştirilmektedir.
Günümüzde pek çok kişi bu tazminat türünden haberdar değildir. Bu sebeple de özel sektörde tazminat alma şartları sık araştırılmaktadır. Kıdem tazminatı, hukuka aykırı olan herhangi bir durumun sonucunda ortaya çıkacak olan manevi ve maddi hasarın, zararın karşılanmasına yönelik olarak özel sektör çalışanlarına verilmektedir.
İşyerinden Tazminat Alma Şartları 2020
İşyerinden tazminat almak için ne yapmalıyım sorusu, işten haksız yere çıkartılan kişiler tarafından sorulmaktadır. Öncelikle kıdem tazminatının alınabilmesi için söz konusu işyerinde uzun süre çalışılmış olmalı ve kıdemli sayılacak seviyeye gelinmelidir. Bu sebeple özel sektörde tazminat alma şartları arasında, aynı işyerinde bir kişinin en az bir yıl boyunca çalışmış olması gereklidir.
Özel sektörde tazminat alma şartları belirlidir ancak işyeri ve işçi arasında yapılan sözleşmenin de bu tazminatın alınabilmesinde büyük etkisi bulunmaktadır. Bir işyerinde 1 yıl ve üzerinde çalışmış olan ve ayrılan işçi bu tazminatı alabilmektedir.
Kıdem tazminatı alma şartları iş kanunu kapsamında yalnızca işten çıkartılan kişilere verilmemektedir. İşçinin işten ayrılması, isteği dışında olmalıdır. Bununla birlikte askere gitmek zorunda olan kişilere de işten çıkmak zorunda oldukları için kıdem tazminatı verilmektedir. Ayrıca evlilik sebebiyle işinden ayrılan, 1 yıl ve üstü aynı işyerinde çalışan kadınlar da bu tazminata sahip olabilmektedir. Emekli olan kişiler de bu tazminatı almaya hak kazanmaktadır.
Emekliye Kıdem Tazminatı
Günümüzde 1475 sayılı eski İş Kanunu hala geçerliliğini korumaktadır. Dolayısıyla özel sektörde kıdem tazminatı alma şartları da bu kanuna göre belirlenmektedir. Emeklilik, malullük ve de yaşlılık nedenleriyle iş sözleşmesini sonlandıran işçiler, kıdem tazminatına sahip olmaktadır. Ancak bunun için kişilerin, işten ayrılmadan önce gerekli olan 3 belgeyi işyerine sunması gerekmektedir.
Emekliliğe hak kazanıldığını gösteren belge, iş akdinin emeklilik sebebiyle feshedildiğini gösteren fesih dilekçesi ve SGK’ya emeklilik aylığı bağlanması için başvuru yapıldığını gösteren belge ile işyerine bildirim yapılmalıdır. Emekliler için özel sektörde tazminat alma şartları arasında bunlar yer almaktadır.
Evlilik Nedeniyle İstifa Eden Kadına Kıdem Tazminatı
Özel sektörde tazminat alma şartları kapsamında; işten kendi istekleriyle ayrılan kişiler kıdem tazminatı alma hakkına sahip olamamaktadır. Ancak evlilik sebebiyle işten ayrılan kadınlar için bu durum geçerli değildir. Evlilik nedeniyle işten ayrılan kadınlar da kıdem tazminatı alabilmektedir. Evlilik sebebiyle kıdem tazminatı alınabilmesi için resmi evlilik tarihinden 1 sene sonra evli olunduğunun belgesi ibraz edilmelidir.
Özel Sektörde Tazminat Alma Şartları: Kıdem Tazminatı Hesaplama
Özel sektörde tazminat hesaplama nasıl yapılır sorusunun cevabı da işten çıkarılan kişiler tarafından merak edilmektedir. Yasalarla güvence altına alınan kıdem tazminatı hesaplaması 2020 yılı içinde şu şekilde gerçekleştirilmektedir:
1000 Taban Aylık Göstergesi x 2,28624 Taban Aylık Katsayısı1500 Gösterge + 8000 Ek Gösterge x 0,146061 Esas Aylık Katsayısı500 Kıdem Aylık Göstergesi x 0,146061 Esas Aylık Katsayısı1500 Gösterge + 8000 Ek Gösterge x 0,146061 Esas Aylık Katsayısı
Özel sektörde tazminat alma şartları arasında kıdem tazminatı yıllık tavan miktarı da bulunmaktadır buna göre maksimum 6.730,15 TL alınabilmektedir. Kıdem tazminatı hesaplama için avukatlardan da destek alınabilmektedir. İş kanunu alanında danışmanlık veren avukatlar, işyerinin yapması gereken ödeme hakkında işçilere bilgi vermektedir.
İşyerinde 10 Yıl Çalışan Tazminatı Alabilir Mi?
Özel sektörde tazminat alma şartları arasında, işçinin işten çıkarılması yer almaktadır. Fakat 3.600 iş gününü tamamlamış olan kişiler ve 15 yıllık çalışmayı tamamlayan kişiler de işten ayrılırken kıdem tazminatı alabilmektedir. Dolayısı ile kıdem tazminatının alınması; sigorta giriş tarihi ile de ilintilidir. Dolayısıyla işyerinde 10 yıl çalışan tazminat alabilir mi sorusunun yanıtı; hayırdır. Bunun için 15 yıl gerekmektedir.
Yapılan kanunu değişiklikler neticesinde özel sektörde tazminat alma şartları da köklü değişikliğe uğramıştır. Buna göre; 1999 yılı öncesinde sigorta girişi olan kişiler 3.600, 1999 sonrası sigorta girişi bulunan kişiler ise 4.500 prim günü tamamladıktan sonra yani 25 yıllık bir çalışma hayatından sonra kıdem tazminatına sahip olabilmektedir. Tazminat hakları yeni yasa bağlamında; çalışma süresinin uzatılmasıyla sonuçlanmıştır.