Bu yazımızda 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 264. Maddesinde düzenlenen “Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma” suçunu ele alacak ve bu suç nasıl oluşur, cezası ne kadardır, cezayı azaltan ve artıran durumlar nedir gibi soruları sizler için cevaplayacağız. İşte, merak edilen yönleriyle “Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma” suçu…
Özel İşaret ve Kıyafetleri Usulsüz Kullanma Suçuna İlişkin Yasal Düzenleme
Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma suçuna 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 264. maddesinde yer verilmiştir. Madde düzenlemesi;
“(1) Bir rütbe veya kamu görevinin veya mesleğin, resmi elbisesini yetkisi olmaksızın alenen ve başkalarını yanıltacak şekilde giyen veya hakkı olmayan nişan veya madalyaları takan kimseye üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Elbisenin sağlayacağı kolaylık ve olanaklardan yararlanarak bir suç işlenirse, yalnız bu fiilden ötürü yukarıdaki fıkrada belirtilen cezalar üçte biri oranında artırılarak hükmolunur”
Şeklindedir. Madde metninden de açıkça anlaşılacağı üzere, bu suç bir rütbenin ya da mesleğin veyahut bir kamu görevine ait resmi elbisenin aleni şekilde ve yetkisiz olarak başkalarını yanıltacak biçimde giyilmesi ile oluşur. Yine hakkı bulunmayan madalya ve nişanları da takmak bu suç kapsamında değerlendirilir.
Yani bir diğer ifade ile söz konusu suç;
- Bir rütbenin ya da mesleğin veyahut bir kamu görevine ait resmi elbisenin aleni şekilde ve yetkisiz olarak başkalarını yanıltacak biçimde giyilmesi ya da
- Hakkı olmayan bir nişanın ya da madalyanın takılması ile oluşur.
Burada dikkat edilmesi gereken başlıca hususlardan biri, suç kapsamında sayılan bir rütbe ya da kamu görevinin veyahut mesleğin resmi elbisesinin yetkisiz olarak ve alenen giyilmesidir. Aleniyet unsuru (başkalarınca görülebilecek şekilde giyilme) gerçekleşmezse bu suç oluşmaz.
Özel İşaret ve Kıyafetleri Usulsüz Kullanma Suçunun Cezası
Söz konusu suça ilişkin cezanın temel hali (artırım ya da indirim uygulanmayan temel ceza) TCK 264. Maddenin birinci fıkrasında üç aydan bir yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir.
TCK 264. Maddenin ikinci fıkrasında ise suçun nitelikli hali düzenlenmiş ve cezanın artırım nedeni belirlenmiştir. Buna göre; yetkisiz ve aleni olarak hakkı olmayan elbiseyi giyen kişi, bu elbisenin kendisine sağlayacağı kolaylık ve olanaklardan faydalanmak suretiyle ayrıca bir suç işlerse, TCK 264. maddesi uyarınca alacağı cezası üçte bir oranında artırılır. Ayrıca işlemiş olduğu diğer suçtan dolayı da kendisine ceza verilir.
TCK 264. maddede düzenlenen özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma suçu şikayete tabi bir suç değildir. Bu nedenle herhangi bir şikayet olmasa dahi suçun işlendiğini öğrenen savcılık resen (kendiliğinden) soruşturma başlatır. Yine bu suç, uzlaşma kapsamında da değildir.
Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma suçundan, verilebilecek ceza miktarı göz önüne alındığında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının (HAGB) verilmesi mümkündür. HAGB kararı verilebilmesi için sanığın daha önce kasıtlı bir suç işlememiş olması ve hükmedilen cezanın da iki yıl veya daha kısa süreli hapis yahut para cezası olması gerekir.