Ölenin hatırasına hakaret suçu nedir? Ölenin hatırasına hakaret suçu nasıl oluşur?
Toplum değer ve geleneklerimiz açısından ölen kişinin hatırasının özel bir yeri bulunmaktadır. Bu nedenle ölenin hatırasına hakaret oluşturabilecek eylemlerde Türk Ceza Kanunu Kapsamında bir suç tipi olarak düzenlenmiştir. Peki, kişinin hatırasına hakaret suçu nasıl oluşur? Bu suç için Kanunda öngörülen ceza ne kadardır?
Kişinin yani Ölenin Hatırasına Hakaret Suçu Nedir?
Ölenin hatırasına hakaret suçu içeren eylemlerin neler olabileceği ve bu eylemlere karşılık öngörülen cezalar 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) “Şerefe Karşı Suçlar” Başlıklı Sekizinci Bölümünde 130. Madde de düzenlenmiştir. Madde düzenlemesinde;
“Bir kimsenin öldükten sonra hatırasına en az üç kişiyle ihtilat ederek hakaret eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Ceza, hakaretin alenen işlenmesi halinde, altıda biri oranında artırılır.
Bir ölünün kısmen veya tamamen ceset veya kemiklerini alan veya ceset veya kemikler hakkında tahkir edici fiillerde bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır”
Hükümlerine yer verilmiştir. Bu düzenleme kapsamında söz konusu ölen kişinin hatırasına hakaret suçunun iki farklı işleniş biçimi belirlenmiştir.
Bu suçun ilk işleniş şeklinde yani TCK 130. Madde 1. Fıkrası uyarınca hakaretin üç kişi ile ihtilat edilerek işlenmesi gerekir. Yani, hakaret teşkil eden söz ya da eylemleri işleyen kişinin dışında ayrıca üç kişinin daha duyması ya da görmesi gerekir. TCK 130/1 maddesi kapsamındaki eylemin alenen işlenmesi ise cezada artırıcı bir neden olarak düzenlenmiştir.
Söz konusu suçun diğer işleniş şekli ise TCK 130/2 düzenlemesi kapsamında, bir ölüye ait ceset ya da kemiklerin kısmen veya tamamen alınması veyahut ceset ya da kemikler hakkında tahkir edici yani aşağılayıcı hareketlerde bulunması suretiyle işlenebilir.
Ölenin Hatırasına Hakaret Suçu Kapsamında Cezası
Ölenin hatırasına hakaret suçuna ilişkin TCK 130/1 düzenlemesindeki ilk eylem için (üç kişi ile ihtilat edilerek hakaret) ceza, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Yani bu durumda mahkeme seçimlik olarak sunulan hapis ya da adli para cezalarından birine hükmedecektir.
Hapis cezası verildiği durumda, bu cezanın para cezasına dönüştürülmesi mümkün olmayacaktır. Çünkü mahkeme adli para cezası vermek istediğinde bunu ilk başta seçimlik olarak kullanabilecektir. Eğer TCK 130/1 maddesinde düzenlenen eylem alenen işlenirse (örneğin radyo ya da televizyonda işlenirse) belirlenen ceza miktarı altıda bir oranında artırılacaktır.
Kişinin hatırasına hakaret suçu için TCK 130/2 maddesinde belirlenen ikinci eylem şekli olan ölenin ceset ya da kemiklerinin kısmen veya tamamen alınması veyahut ceset ya da kemikler hakkında tahkir edici (aşağılayıcı) eylemlerde bulunması durumunda ise üç aydan iki yıla dek hapis cezası verilecektir. Bu eylem yönünden seçimlik olarak adli para cezası seçeneğine yer verilmemiştir.
Kişinin hatırasına hakaret suçu için verilen cezalar yönünden, sanığın kabul etmesi ve diğer koşulları da taşıması durumunda hükmün açıklanmasının geri bırakılması yani hagb kararı verilmesi mümkündür. Yine bu suç yönünden hapis cezasının ertelenmesi kararı da koşulları varsa verilebilecektir.
Ölenin Hatırasına Hakaret Suçunda Şikayet
Kişinin yani ölenin hatırasına hakaret suçu, şikayete tabi suçlardandır. Yani bu suçtan soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi şikayet şartına bağlanmıştır. TCK 131/2 maddesi düzenlemesi uyarınca ölenin hatırasına hakaret suçunda şikayet hakkını ölenin ikinci dereceye dek üstsoy ve altsoyu ile eşi ya da kardeşleri tarafından kullanabilir.
Yine şikayet hakkının kullanılma süresi de fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren altı aydır. Bu sürede şikayet hakkı kullanılmazsa, şikayet hakkı ortadan kalkar. Ayrıca şikayetten vazgeçme halinde ceza davası şikayet yokluğu nedeniyle düşer.
Ölenin Hatırasına Hakaret Suçunda Görevli Mahkeme
Kişinin yani ölenin hatırasına hakaret suçu yönünden yargılama yapma yetki ve görevi ise Asliye Ceza Mahkemesine aittir. Bu suçtan Cumhuriyet savcılıkları tarafından açılan davalar suçun işlendiği yer Asliye Ceza Mahkemelerinde görülür.
İlginizi Çekebilir: Zorunlu Arabuluculuk Ve İhtiyari Arabuluculuk Nedir, Ne Yapar?