Nişanlanma nedir ? Nişan bozulması durumunda tarafların hakları nelerdir? Nişanlanma konusunda merak edilen her şey ve işte konu hakkında tüm detaylar…
Nişanlanma, farklı cinsten olan ve aralarında evlenme engeli de bulunmayan iki kişinin, karşılıklı bir şekilde evlenme vaadinde bulunduğu hukuki bir işlemdir ve iki taraflıdır. Bu nişan işleminin küçük ya da kısıtlıyı bağlayabilmesi içinse yasal temsilcileri tarafından nişanlanmaya dön ük irade açıklamalarına izin verilmesi gerekir.
Nişanlanma Nedir ? Nasıl Yapılır?
Nişanlanma Nedir sorusunun tanımı şu şekildedir: Türk Medeni Kanunu 118 ve devamı maddeleri uyarınca düzenlenen nişanlanma, asıl olarak aile hukuku alanında bir sözleşmedir. Nişanlanma, aralarında evlenme engeli olmayan ve ayrı cinsten iki kişinin, birbirlerine karşılıklı olarak evlenme vaadini sundukları hukuki işlemdir.
Nişanlanma ancak karşılıklı evlenme vaadi ile mümkün olur. Evlenme vaadine dair şekli bir şart da bulunmaz. Bu kapsamda nişanın da herhangi bir şekil şartı yoktur. Ayrıca nişanlılıkta bir süre de bulunmaz. Süreli nişanlılık veya belirli bir süre sonunda evlenileceğine dair beyanlarında hukuki anlamda karşılığı olmaz.
Nişanlanacak tarafların iradelerinin bizzat açıklanması gerekir. Çünkü bu hak kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar arasındadır ve temsilci aracılığı ile kullanılamaz. Ancak küçük ya da kısıtlı açısından, nişanlanmaya yönelik irade açıklamasına, yasal temsilcilerinin rızası bulunmadıkça bağlayıcılığı olmaz. Bu anlamda nişanlanma için bir yaş belirlenmese de nişanlanacak kişinin, nişanlanmanın hukuki anlam ve sonuçlarını anlayabilecek derecede ayırt etme gücünün bulunması gerekir.
Nişanlanma Evlenmeye Zorlama İçin Dava Hakkı Verir mi?
Türk Medeni Kanunu 119/1 maddesi düzenlenmesine göre nişanlanmış olmak, tarafları evlenmeye zorlama için dava açma hakkı tanımaz. Yani nişanlılığın mutlaka evlilik ile sonuçlanması gerekmez. Nişanlanan taraflar istedikleri anda nişanlanmaya dair beyanlarından vazgeçebilirler. Nişanlanan taraflar, nişan nedeni ile birbirlerini evlenmeye zorlayamazlar.
Evlenme vaadi, nişanlılık açısından olmazsa olmaz unsur da olsa, bu husus nişanlanan kişilere evlenme zorunluluğu yüklemez. Taraflar nişanlılığı kendi iradeleri ile sona erdirebilirler.
Bu noktada değinilmesi gereken konulardan biri de ceza şartı ya da cayma tazminatı konulmuş ise, nişanın bozulması bu noktalarda dava hakkı vermez ancak bir ödeme yapılmış ise bu da geri istenemez. (Türk Medeni Kanunu madde 119/2)
Bu konuyu bir örnek ile açıklamak gerekirse, “nişanı bozan taraf 50 bin TL tazminat öder” şeklinde bir karar alındığında, nişanı bozan taraftan bu paranın ödenmesi istenemez ve davaya konu edilemez ancak nişanı bozan kişi paranın tamamını ya da bir kısmını ödemiş ise, ödenen parada geri istenemez.
Unutulmamalıdır ki nişanlanma, her ne kadar evlilik yükümlülüğüne zorlamasa da taraflara bir sadakat yükümlülüğü verir. Aksine davranışlar, tarafın kusurlu sayılmasına neden olabilir.
Nişanın Bozulması Durumunda Maddi Tazminat
Nişan bozulduğunda, nişanlanan taraflardan birinin, diğerinden maddi bir tazminat talep edebilmesi ancak diğer tarafın bahse konu nişanı herhangi bir haklı sebebe dayanmaksızın bozmuş olması ya da nişanın bozulma nedeninin diğer tarafa yüklenebilecek bir sebepten kaynaklanması halinde mümkün olur.
Türk Medeni Kanunu 120. Madde düzenlemesine göre, nişanın bozulmasında kusurlu olan taraf, diğer tarafa dürüstlük kuralları kapsamında nişan giderleri, katlanılan maddi fedakarlıklar ve evlilik için yapılan harcamalar karşılığında uygun miktarda tazminat ödemekle yükümlü olur.
Bu maddi tazminatı, nişanlı taraf, onun anne babası ya da anne baba gibi davranan kişiler, nişanı bozan ya da bozulmasına neden olan kusurlu taraftan isteyebilirler. Maddi tazminat her olay için o olayın özelliğine göre tespit edilir.
Nişanın Bozulması Durumunda Manevi Tazminat
Nişanın bozulması nedeni kişilik hakları zarar gören taraf, kusuru bulunan diğer taraftan manevi bir tazminat da talep edebilir. Manevi tazminat istenecek tarafın mutlak surette kusurlu olması gerekir.
Türk Medeni Kanunu 121. Madde düzenlemesi uyarınca manevi tazminatın alınabilmesi için diğer tarafın kusurunun ispatı gerekir. Manevi tazminat miktarı da olayın özelliklerine ve uğranılan manevi zarara göre değişir.
Manevi tazminatı ancak ve sadece zarara uğrayan nişanlanan taraf talep edebilir. Onun annesi babası ya da anne ve babası gibi davranan kişiler bu tazminatı talep edemezler.
Maddi ve Manevi Tazminat Davalarında Süre
Nişanlanmanın sonlanması üzerine açılabilecek davaların, nişanlanmanın bitiminden itibaren bir yıl içinde açılması gerekir. Bu süre geçtikten sonra dava zamanaşımı oluştuğundan dava açılamaz.
Nişan Hediyeleri
Nişanlanmanın evlilik dışında başka bir sebep ile sona ermesi durumunda, alışılmışın dışında verilmiş hediyeler de geri istenebilir. Hediye aynen ya da milsen verilemeyecekse sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca geri istenebilir. Bu konuyu bir örnek ile açıklamak gerekirse, bir vazo hediye edilmiş ise bu istenemez ancak bu vazo bir antika değerinde ise geri istenebilir.
Nişanlılık, gerçekleşen evlilikle, taraflardan birinin ölümüyle ya da hakkında gaiplik kararı verilmesiyle, taraflardan birinin başkası ile nişanlanmasıyla ya da evlenmesiyle, taraflardan birinin akıl hastalığına yakalanmasıyla veya tarafların nişanlılıktan vazgeçmeleri gibi sebepler ile sona erebilir.