Nişanın bozulması sonrası maddi tazminat açılması mümkün müdür? Nişan bozulması sonrasında tarafların hakları ve sorumlulukları oldukça merak edilen hukuki konular arasında bulunuyor. Bu yazımızda nişanın bozulması sonrası, tarafların belirli koşulların varlığı altında isteyebilecekleri maddi ya da manevi tazminat veya hediyelerin iadesi konular arasından “Maddi Tazminat” istemini açıklayacağız. İşte, tüm merak edilen yönleriyle nişanın bozulması sonrası maddi tazminat…
Nişanlanma Nasıl Yapılır? Nişanın Bozulması Sonrası Maddi Tazminat
Nişanlanma, hukuk sistemimize göre bir kadın ve bir erkeğin birbirleriyle evlenmek isteklerini karşılıklı olarak açıklamaları ile oluşan bir durumdur. Nişanlanmanın en önemli unsurunu ise, evlenme vaadi oluşturur. Yani bir diğer ifade ile evlenme vaadi olmaksızın nişanlanma da mümkün değildir.
Nişanın geçerliliği için herhangi bir merasim ya da şekil şartı aranmaz. Yine nişanlılık konusunda belirli bir süre belirlenmesi ve süre şartı konulması da gerekmez. Nişanlanma, en basit tanımı ile farklı cinsten olan ve aralarında da evlenme engeli bulunmayan iki kişinin, karşılıklı bir şekilde evlenme vaadinde bulundukları hukuki bir işlemdir ve bu yönüyle de iki taraflı bir hukuki işlemdir. Kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olduğu için, nişanlanacak tarafların bu iradelerini bizzat açıklamaları gerekir. Ancak küçük ya da kısıtlılar açısından, nişanlanmaya dönük irade açıklamalarına, yasal temsilcilerinin rızalarının da bulunması gerekir.
Evlenme vaadi, nişanlılık bakımından olmazsa olmaz bir unsur da olsa, bu vaad nişanlanan kişilere evlenme zorunluluğunu yüklemez. Nişanlanan kişiler, bu nişanlılığı kendi iradeleri ile sona erdirebilirler. Yani, nişanlı olmak evlenmeye zorlama için nişanlanan taraflara dava hakkı vermez.
Nişanın Bozulması Sonrası Maddi Tazminat
Türk Medeni Kanunu düzenlemesi uyarınca, nişanın bozulması sonrası maddi tazminat, manevi tazminat ve hediyelerin geri verilmesi sayılmış ise de, biz bu yazımızda yalnızca nişanın bozulması neticesinde maddi tazminat istemini inceleyeceğiz.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 120. Maddesinde nişanın bozulması sonrasında “Maddi Tazminat” istemi düzenlenmiştir. Madde metninde;
“Nişanlılardan biri haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozduğu veya nişan taraflardan birine yükletilebilen bir sebeple bozulduğu takdirde; kusuru olan taraf, diğerine dürüstlük kuralları çerçevesinde ve evlenme amacıyla yaptığı harcamalar ve katlandığı maddî fedakârlıklar karşılığında uygun bir tazminat vermekle yükümlüdür. Aynı kural nişan giderleri hakkında da uygulanır.
Tazminat istemeye hakkı olan tarafın ana ve babası veya onlar gibi davranan kimseler de, aynı koşullar altında yaptıkları harcamalar için uygun bir tazminat isteyebilirler”
Hükümlerine yer verilmiştir. Bu kapsamda nişanın bozulması sonrası maddi tazminat talebi için gerekli olan koşulları da incelemek gerekecektir.
Nişan Bozulması Sonrası Maddi Tazminat İsteminin Koşulları Nelerdir?
Nişanın bozulması sonrası maddi tazminat talep edilebilmesi için gereken başlıca koşulları ise şu şekilde sıralayabiliriz;
Geçerli bir nişanlılık bulunması gereklidir. Bu anlamda, sevgili olmak, flört ya da birlikte yaşamak gibi durumlarda eğer arada nişanlılık bulunmuyorsa, nişan bozulması nedeniyle maddi tazminat talebi de mümkün olamayacaktır.Nişanın haklı bir sebep olmaksızın bozulması ya da taraflardan birine yükletilebilen bir sebeple bozulması gerekir. Yine bu şekilde nişanın son bulduğu hallerde maddi tazminat kusurlu olan tarafça, diğer tarafa ödenir.Maddi tazminatın konusunu ise dürüstlük kuralları çerçevesinde evlenme amacı ile yani nişan nedeniyle yapılan harcamalar (örneğin fotoğraf çekimi, davetiye basılması masrafları gibi) ve katlanılan maddi fedakarlıklar (örneğin iş değiştirme, taşınma gibi) oluşturur. Nişanlanma ile ilgili Yargıtay kararları ise farklılık göstermektedir.
Maddi Tazminat İsteminde Görevli Mahkeme Hangisidir?
Nişan bozulması hangi mahkeme? Nişanlanma ve nişanın bozulması Aile Hukuku kapsamında yer alan hukuki konular arasında bulunduğundan, diğer Aile hukuku konuları gibi nişanın bozulmasında açılacak maddi tazminat davalarında da görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. Aile mahkemesi bulunmayan yerlerde ise bu davalara Asliye Hukuk Mahkemeleri, Aile Mahkemesi sıfatıyla bakarlar.
Nişanın bozulması sonrası maddi tazminat davasının, nişanın bitiminden itibaren bir yıl içinde açılması gereklidir. Bu süreden sonra açılacak nişan bozulması nedeniyle maddi tazminat davaları, zamanaşımı süresi dolduğundan süre yönünden reddedilecektir.
Kimler Maddi Tazminat Talebinde Bulunabilir?
Yukarıda koşulları açıklanan, nişan bozulması sonrası maddi tazminat talebinde bulunabilecek olanlar ise şu şekilde sayılabilir;
Nişan bozmanın haklı sebepleri olması ve tazminat talebinde bulunma hakkı olan nişanlı,Tazminat talebinde bulunma hakkı olan nişanlının ana ve babası,Tazminat talebinde bulunma hakkı olan nişanlının ana ve babası gibi davrananlar.
Nişanın bozulması sonrası manevi tazminat istemi ya da hediyelerin geri verilmesi gibi konularda da ayrıntılı bilgiye, yine sitemizde 28 Kasım 2020 tarihinde yayınlanan “Nişanlanma Nedir? Nişan Bozulması Durumunda Hangi Haklar Doğar?” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.