Mimar Zaha Hadid eserleri ve aldığı ödüller ile adından oldukça söz ettiren değerli bir kişidir. Yaşadığımız kentlerin kimliklerinin oluşumunda, o şehirlerde bulunan bazı yapıların önemi oldukça büyüktür. Bu yapılar, içinde bulundukları şehrin simgesi olmaları yanında milyonlarca insanı da kendilerine hayran bırakmış mimari eserlerdir. Bu açıdan bakıldığında mimarlar, yalnızca evler, işyerleri, ofisler, köprüler ve spor salonları tasarlamak ile kalmazlar.
Onlar ellerini değdirdikleri şehirlerin şekillenmesinde ve hayat bulmasında da rol alırlar. İşte bugün, birçok otorite tarafından dünyanın en büyük kadın mimarı olarak kabul edilen, ortaya koyduğu eserleri ve aldığı ödüller ile mimari de adeta bir çığır açan ünlü Mimar Zaha Hadid yaşam öyküsünü sizlere aktaracağız.
Zaha Hadid Kimdir? Zaha Hadid Hayatı
Zaha Hadid kimdir? Dekonstrüktivist mimarlar arasında zirvede yer alan Zaha Hadid, 31 Ekim 1950 yılında Irak’ın başkenti Bağdat’da hayata gözlerini açmıştır. Irak asıllı bir İngiliz vatandaşı olan Zaha Hadid, mimarlık eğitiminden önce Lübnan Beyrut Amerikan Üniversitesinde Matematik dalında eğitim almıştır.
Daha sonra mimarlık alanında bir eğitime yönelmiş ve 1972 yılında ünlü Londra Architectural Association bünyesinde bu eğitimine başlamıştır. Bu prestijli okuldan mezuniyetinden sonra, mezun olduğu okuldaki hocaları ile birlikte 1977 yılında Office For Metropolitan Architecture şirketinde mimarlık çalışmalarına başlamıştır. Üç yıl gibi kısa bir sürede 1980 yılında kendine ait Londra merkezli mimarlık bürosu olan Zaha Hadid Architects işyerini faaliyete geçirmiştir ( Şu anda 350’den fazla çalışanı olan dev bir bürodur).
Kalıpları Yıkan Bir Mimar; Zaha Hadid | Zaha Hadid Neden Önemli?
Katıldığı uluslararası yarışmalarda aldığı dereceler ile dikkat çeken ve yeni bakış açılarına ve farklı detaylara sahip olan ve adeta mimarlık adına kalıpları yıkan projelere imza atan Mimar Zaha Hadid, 1983 yılında yapılan Hong Kong “Peak”, 1986 yılında Berlin’de inşa edilen “Kurfürstendamm” ve 1994 yılında Galler’de inşa edilen Cardiff Bay Opera Binası ile dünya çapında büyük bir üne kavuşmuştur.
Mimar Zaha Hadid, mimari tasarımlardan peyzaja kadar her tür çalışmasında yenilikçi bakış açıları ve dinamik mimari tarzı ile hep dikkat çekmeyi başarmıştır. Yukarıda sayılan başlıca eserleri dışında Zaha Hadid’in uluslararası düzeyde ilk tanınması Almanya Weil Am Rhein kentinde bulunan Vitra Tasarım Müzesi kampüsünde yer alan Vitra İtfaiye İstasyonu binası ile olmuştur. Zaha Hadid eserleri ve özellikleri şu şekilde sıralanabilir;
ABD Cincinnati’de ki Rosenthal Çağdaş Sanatlar Merkezi,Almanya Leipzig kentinde yer alan BMW Merkez Binası,İtalya Roma’da bulunan 2009 yılında yapımı biten MAXXI – Ulusal 21. Yüzyıl Sanatları Müzesi,Çin Halk Cumhuriyeti Guangzhou kentinde bulunan Guangzhou Opera Binası,2012 yılı Londra Olimpiyat Oyunları için tasarlanmış olan Londra Su Sporları Merkezi,Azerbaycan Bakü’de bulunan Haydar Aliyev Kültür Merkezi Zaha Hadid’in ilk akla gelen büyük eserleri arasında sayılabilir.
Zaha Hadid Projeleri ve Aldığı Başlıca Ödüller
Mimar Zaha Hadid projeleri ve başarıları ile oldukça değer gören bir mimardı. Dünyanın en prestijli mimarlık ödülü olarak kabul edilen Pritzker Mimarlık Ödülü’nü kazanan ilk kadın mimar, 2004 yılında Zaha Hadid olmuştur. Yine Birleşik Krallık’ta ki en önemli mimari ödül olan RIBA Kraliyet Altın Madalyasına (RIBA Stirling Prize) da layık görülen ilk kadın mimar olan Zaha Hadid’in, ayrıca Britanya İmparatorluğu Nişanı, Fransa Cumhuriyeti Sanat ve Edebiyat Nişanı ve Japonya Praemium Imperiale Madalyası gibi ödülleri vardır.
Hadid bunların yanında, Amerikan Mimarlar Enstitüsü (AIA) ve Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi’nin onur üyeleri arasında yer almıştır. Mimar Zaha Hadid, Beyrut Amerikan Üniversitesi’nden onur diploması da almıştır. Bu ünlü mimar, Forbes Dergisi 2008 yılı “Dünyanın En Güçlü 100 Kadını” listesine girmiştir. Dünya mimarlık tarihi açısından her biri bir zirve kabul edilen Pritzker Ödülüne ve RIBA Kraliyet Altın Madalyasına layık görülen ilk kadın mimar olan Zaha Hadid, 31 Mart 2016 günü Amerika Miami’de geçirdiği kalp krizi sonucunda daha 65 yaş gibi bir mimar açısından verimli olabileceği bir yaşta hayata gözlerini yummuştur.
Bu büyük isim 1980’ler de Londra Architectural Association’dan başlamak üzere birçok önemli kurum ve üniversitede dersler vermiştir. Bunlar Harvard Üniversitesi, Graduate School of Design, Illinois Üniversitesi Mimarlık Okulu, Columbia Üniversitesi ve Yale Üniversitesi olarak öne çıkar. Yine Mimar Zaha Hadid, ölümünden önce de Avusturya Viyana Uygulamalı Sanatlar Üniversitesi bünyesinde profesörlük yapmıştır.