Manevi tazminat davası, hukuk sistemimiz içerisinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Genel olarak maddi ve manevi tazminat davası olmak üzere iki tür dava çeşidi mevcuttur. Manevi Tazminat davaları da bu anlamda hakkında çok sık soru sorulan hukuki bir meseledir.
Peki, manevi tazminat davası ne demektir? Hangi durumlarda manevi tazminata hükmedilebilir? Manevi tazminat miktarı nasıl belirlenir? İşte, merak edilen tüm yönleriyle “Manevi Tazminat Davası”…
Manevi Tazminat Davası Ne Demektir?
Bir kişinin, uğradığı haksız bir fiil nedeni ile manevi yönden görmüş olduğu zararları, mahkeme aracılığı ile buna sebebiyet verenlerden talep ettiği davalara “Manevi Tazminat Davası” adı verilir.
Bu anlamda manevi tazminatı talep eden kişi, tazminata konu olan olay nedeniyle kedere veya eleme düşmeli, üzüntü duymalı ya da kişilik haklarına zarar gelmelidir. Yani başka bir ifade ile manevi tazminat, yaşanan psikolojik çöküntüyü konu olan bir tazminat davası türüdür.
Bu davalarda, kişi uğradığı ızdırap ve elem karşılığı ya da kişilik hakkı ihlali olarak, manevi tazminat talebi adı altında belli bir miktar para talep eder.
Başlıca Manevi Tazminat Talep Edilebilecek Durumlar
Peki, manevi tazminat davası şartları nelerdir? Hukuk sistemimizde karşılaşılan başlıca manevi tazminat davası sebepleri şu şekilde sayılabilir;
Haksız bir fiil sonucu oluşan üzüntü, keder ve elem durumlarında manevi tazminat istemi,Sözleşmeye aykırı davranılmasından oluşan üzüntü, keder ve elem durumlarında manevi tazminat istemi,Doktor hatası ya da yanlış tedavi durumlarında (Tıbbi Malpraktis) manevi tazminat istemi,Maruz kalınan suç nedeniyle uğranılan üzüntü, keder ve elem durumlarında manevi tazminat istemi,Boşanma davalarında, kusursuz ya da daha az kusurlu eşin manevi tazminat talebi,Telif haklarına aykırı davranılan durumlarda manevi tazminat istemi,Bir kişinin şahsına yönelik saldırı durumunda ( hakaret, iftira vb.) manevi tazminat talebi,Bir kişinin siyasi görüşü, dini inancı ya da etnik kökeni nedeni ile uğradığı saldırılarda manevi tazminat istemi,İş kazası nedeniyle manevi tazminat talebi,Trafik kazası nedeniyle manevi tazminat talebi
Bu ve benzeri haksız eylemler sonucu kişilik hakları zarar gören ya da elem, ızdırap, keder veya üzüntü duyan kişi, uğramış olduğu psikolojik çöküntü nedeniyle manevi tazminat davası açarak, çektiği eleme karşılık kendisine belirli bir miktar para ödenmesini isteyebilir.
Manevi tazminatta para ödenir mi? Manevi tazminat istemli davaların açılış aşamasında, istenilen tazminat miktarı ile orantılı olarak nispi harç ödenir. Manevi tazminat davası zamanaşımı ve görevli mahkeme, manevi tazminata esas teşkil eden olayın niteliğine göre farklılık gösterir. Manevi tazminat davası ne kadar sürer? Davanın süresi davanın niteliği ve koşullarına göre farklılık gösterir.
Manevi Tazminat Miktarı Nasıl Hesaplanır?
Manevi tazminat miktarı nasıl belirlenir? Manevi tazminat talebi üzerine yargılama yapan mahkeme, davacının istediği miktarın kabulüne ya da davacının talebinden daha azına veya talebin reddine ilişkin karar verebilir.
Hakimin, Manevi tazminat hesaplama tablosu üzerinde inceleme yaparken göz önünde tutması gereken başlıca unsurlar şunlardır;
Gerçekleşen haksız fiildeki haksızlık yani haksız fiile neden olanın kusurluluk durumu,Zarar görenin yani manevi tazminat talep edenin kusurunun bulunup bulunmadığı,Ortaya çıkan manevi zararın boyutu,Tazminata konu olayın dış dünyada neden olduğu değişiklik,Manevi tazminat talep edilen kişinin maddi durumu ve benzeri nedenler.
Söz konusu bu ve benzeri unsurlar bir arada hakim tarafından dikkate alınarak yapılan araştırma ve tespit sonucunda manevi tazminat davası için tazminat ödenip ödenmeyeceğine, ödenecekse tazminatın miktarına karar verilir.
Manevi tazminat davası miktarı belirlenirken hakkaniyete uygun davranılması, manevi tazminatın zenginleşme aracı olmaması ancak kişinin uğradığı elem ve ızdırabın ya da kişilik haklarındaki ihlalin de karşılanması gerekir. Ancak unutulmamalıdır ki, mahkeme tarafından manevi tazminata hükmedilirken, hakkaniyet durumu gözetilerek davacının talep ettiği miktardan daha azına karar verilebilmesi mümkünken, talepten fazlasına hükmedilemez.