Küratörlük Nedir?
Mart 2020 ‘ye girdiğimiz bu günlerde yeni bir meslek dalı olan küratörlük alanından bahsedeceğiz. Küratör ingilizce “curator” kelimesinden dilimize çevrilmiş bir disiplindir. Küratörlük sanat eserleri konusunda uzmanlık gerektiren, sanat eserleri ile birlikte sanatseverler arasındaki bağlantının kurulmasında aktif rolü olan bir meslek dalıdır. Türediği sözcük itibariyle gözetmen, yönetici, müfettiş, işleten anlamlarında kullanılmaktadır. Küratörlük kitap ya da okullarda öğrenilebilecek tek disiplin değildir. Küratörler çok yönlü çalışırlar. Müze veya galeriler için çalışan küratörler vardır. İster galeri isterse bir müze için çalışsın küratörlerin görevleri arasındaki en önemli olanı sanat eserlerinin seçimi ile ilgilenmektir.
Çağdaş sanat galerisi ve müzelerde küratör olarak görev yapan kimseler için küratörlük sadece müzelerde sergilenecek eserleri seçmek değildir. Aynı zamanda fon toplama, tanıtım ve eğitim programlarını planlamak, sergi yapımcısı görevi üstlenmek ve yönetmek gibi işleri ve görevleri de beraberinde getirmektedir. Günümüzde küratörlerin hem personel yönetimi hem bütçe yönetimi hem de ortaklarla ilişkileri yönetmeleri konusunda aktif rol üstlenmeleri beklenmektedir.
Küratörlerin Görevleri Nelerdir?
Küratör olarak sorumluluklar, görev alınan yere göre değişir. Çapı nispeten küçük olan bir müzede aynı zamanda küratör bir yönetici de olabilmektedir. Bu bağlamda küratörün görevleri arasında herhangi bir sergi alanında eserleri bir araya getirme / toplama , personelin sorumluluğu ve gönüllülerin koordinasyonu ile stajyerlerin eğitim ve yönetiminden sorumlu olmak yer almaktadır.
Büyük bir müzede küratör olarak çalışmak demek uzmanlık alanı olması ve o alanda özel araştırmalar ve çalışmalar yapmanın yapmaktan ibaret değildir. Bunun yanında az sayıda da olsa gönüllü ve stajyerler takımını idare etmek de görev tanımının içindedir.
Bir küratör ister büyük ister küçük bir müzede çalışsın genel olarak sorumlulukları vardır.
Sanat anlamında önem arz eden eserlerin toplanması ile ilgili gerekli araştırmaları yapmak, prosedürleri uygulamak.Katalog oluşturmak ve kayıtların zaman geçirmeden ayrıntılı olarak tutulduğundan emin olmak.Sanat ve tarihi anlamları olan eser ve koleksiyonları ziyaretçilerin alakalarını cezbedecek şekilde sergilemek.Kurumun web sitesi için içerikleri doldurmak.Çeşitli yayın kuruluşları için akademik makale yazmak.Koleksiyonların kayıtlarının tutulması ve devam takibini yapmak.Müzenin diğer birimleriyle müze faaliyetleri konularında ortak çalışma gruplarında görev almak.Gelir ve giderleri takip etme. Gerekli olan finansmanı belirleme kaynak için araştırma yapma.Personel ile ilgili konularda işe alma ve eğitim süreçlerini yönetmek. Personelden kaynaklanan sıkıntılı durumlara müdahale etmek.Başka müze çalışanları ve sanat değerlendirme uzmanları ile iş birliği yapmak.Müze ve kurumun geleceği için sosyal grup ve konseylerle gereken iletişimi kurmak.
Küratör Çalışma Şartları ve Küratörlük Maaşları
Küratör çalışma saatleri sabah 9 akşam 5 diye sınırlandırılamaz. Gün olarak normalde pazartesiden cumaya kadar olan çalışma şekli zaman zaman hafta sonları ve akşam yemeklerini de kapsayabilir. Ancak bu zamanlar daha sonrasında izin olarak kullandırılabilir. Hatta uzmanlığını kanıtlamış olan bir küratör çalışma saat ve zamanını kendi seçme özgürlüğüne sahip olabilmektedir. Ama küratörler genelde işkolik bir yapıya sahip olduğundan çalışma saatlerine pek takılmazlar. Küratör ne kadar kazanır sorusu onlar için ikinci plandadır.
Meslekte cinsiyet ayrımı yoktur. Hatta kadınlar yönünden pozitif ayrımcılık da yapılmaktadır. Seyahat etmeyi sevenlerin daha fazla zevk aldığı da bir gerçektir. Bir küratör kendini mesleğinde kanıtlayana kadar yaptığı iş ile aldığı maaş arasındaki makas açıklığı fazladır. Ama zaman geçtikçe ve mesleğinde kendini kanıtladıkça aldığı maaş ve yaptığı iş arasında doğru bir orantı kurulur.
Nasıl Küratör Olunur?
Küratör olmak için sanat ve tarihi eserler konusunda uzmanlık gerekmektedir. Bu uzmanlık için üniversitelerin Sanat Tarihi bölümlerinden mezun olmak ve yüksek lisans yapmak yeterli değildir. Yurt dışında ve Türkiye’de büyük müze ve galerilerde açılan kurslara gitmek, buralarda gönüllü ve stajyer olarak çalışmalara katılmak gereklidir.
Ülkemize küratör kavramını kazandıran 1990 yılında başlayan bienallerdir. 3 bienal yapıldığında neden yabancı küratörlerle çalışıldığı konusunda tartışmalar başlamıştır. Bu yönde adım atan sanat galerileri ve müzeler sayesinde çok sayıda küratör yetişmiştir.
Sanat galerilerinde küratörlük işinde sanatçıların belirlenmesinden konu seçimine ve yapılacak sergi öncesi çalıştayların yer seçiminden finansmanına kadar her şeyle ilgilenmektedir. Sergi kurgusunu bir mimar ve tasarım uzmanı nasıl yapıyorsa öyle yapmak ve kurgulamak durumundadır.
Küratör sürekli algıları açık bir şekilde takip halinde olmalıdır. Güncel olayları, tarihsel olguları ve kültür kaynaklarının gelişim ve değişimini sürekli izlemekle yükümlüdür. Bir orkestra şefi gibi sanatçıları, teknik işler ekibini, bütçeyi, reklamcıları, yöneticileri, pazarlama ve izlenim idarecilerinin de dahil olduğu bir ekibin yöneticisidir.
Küratör olmak için oldukça sanat, tarih ve kültür alanında bilgili ve ilgili olmanın dışında bir de işine aşk derecesinde bağlı olmak gerekmektedir. Ama belli bir yere geldikten sonra aldığı maaş ile bu aşk da maddi anlamda karşılığını bulur.
Ülkemizin önemli sanatçılarından olan Beral Madra küratörlük alanında ülkemiz için öncülük eden sanatçılardandır. Ayrıca Beral Madra Kimdir sorusunun yanıtı için Kültür & Sanat sayfamızı takip etmeye devam edin.
Küratör nedir nasıl olunur sorularına cevap verdiğimiz yazımızda yer almayan pubg küratör ve küratör ne demek pubg aramaları için teknoloji bölümümüzü ziyaret ediniz.