Ceza Hukuku alanında karşımıza çıkan “Kamu Davası”, vatandaşlar tarafından merak edilen hukuki konular arasında bulunuyor. Bu yazımızda kamu davası nedir nasıl açılır, kamu davasının ertelenmesi gibi konuları ele alacak ve merak edilen soruları yanıtlayacağız…
Kamu Davası Nedir?
Toplum düzenini hedef alan suçların cezalandırılması amacıyla açılan davalar, en basit tanımıyla kamu davası olarak nitelendirilebilir. Toplum düzeninin bozulması tabirinden, bir suçun işlenmesi ile suçun muhatabı olan mağdurların zararı yanında toplumunda dolaylı şekilde bir zararının oluştuğu durumlar anlaşılır. Örneğin hırsızlık suçu, bu suçun mağdurunun bulunması yanında toplumdaki güven duygusunu da zedelendiğinden kamu davasının konusudur.
Kamu davasını, Cumhuriyet savcıları kamu adına ceza mahkemelerine iddianame düzenlemek suretiyle açarlar.
Kamu Davası Nasıl Açılır?
Cumhuriyet savcılığı tarafından öğrenilen bir suç iddiası ile ilgili olarak, savcılık makamı kolluk kuvvetlerini de kullanarak gerekli tüm araştırmaları yapar ve kamu davasını açmak için yeterli şüphe oluşması durumunda da, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca iddianame düzenleyerek, ilgili ceza mahkemesine dava açar. Cumhuriyet savcısı tarafından düzenlenen iddianamenin, görevli ceza mahkemesi tarafından kabul edilmesi durumunda ise kamu davası mahkeme önünde görülmeye başlar.
Kamu Davası Açılmasının Ertelenmesi Nedir?
Kamu davası toplum düzenine ilişkin olduğundan, söz konusu suçun işlendiği konusunda yeterli şüphe oluştuğunda, Cumhuriyet savcısı tarafından kamu davasının açılması bir zorunluluktur.
Ancak 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu 171. Maddesinde bu zorunluluğun bir istisnası olan, “Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi” müessesesi düzenlenmiştir.
Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı Cumhuriyet savcısı tarafından, uzlaştırma ve ön ödeme kapsamında kalan suçlar hariç olmak üzere, ceza üst sınırı üç yıl ya da daha az süreli hapis cezası öngörülen suçlardan dolayı beş yıl süreyle ertelenmesine karar verilebilir.
Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı Verilebilmesinin Koşulları Nelerdir?
Kamu davasının açılabilmesinin ertelenmesine karar verilebilmesi için gereken koşullar ise şu şekilde sayılabilir;
Suçun, uzlaşma ve ön ödeme kapsamı dışında olması gereklidir,Suça ilişkin cezanın üst sınırı üç yıl ya da daha az süreli hapis cezası olmalıdır, Şüphelinin daha önce herhangi bir kasıtlı suçtan dolayı hapis cezasıyla mahkum olmaması gereklidir,Yapılan soruşturma sonucunda, kamu davası açılmasının ertelenmesi durumunda şüphelinin suç işlemekten çekineceği kanaatine ulaşılmalıdır,Kamu davası açılmasının ertelenmesinin, şüpheli ve de toplum açısından kamu davası açılmasından daha yararlı olmalıdır,Suçun işlenmesi ile mağdurun ya da kamunun uğradığı ve Cumhuriyet savcısınca tespit edilen zararların, aynen iade veya suçtan önceki hale getirme ya da tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gereklidir.
Kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilebilmesi için sayılan bu koşulların tümünün birlikte gerçekleşmesi gerekir.
“Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesine” ilişkin karar verildiğinde, erteleme süresi olan beş yıl içerisinde, şüpheli kasıtlı bir suç işlemezse, Cumhuriyet savcısı beş yıllık erteleme süresinin bitimi sonunda “Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar” verir. Ancak şüpheli erteleme süresi içinde kasıtlı bir suç işlerse bu kez erteleme kararı verilen suçtan da “İddianame” düzenlenerek kamu davası açılır.
Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararına İtiraz Edilebilir mi?
Kamu davasının açılmasının ertelenmesine dair Cumhuriyet savcısı tarafından verilen karara karşı, suçtan zarar görenlerin ya da şüphelinin, Ceza Muhakemesi Kanunu 173. madde hükümlerine göre itiraz etme hakları vardır.
Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararına karşı itiraz, kararı veren Cumhuriyet savcısının görevli olduğu yargı çevresindeki Ağır Ceza Mahkemesinin bulunduğu yer Sulh Hukuk Hakimliğine yapılır.
