Ramazan ayına girdiğimiz nisan 2020 ‘ye ulaştığımız şu günlerde, müslümanlar için büyük öneme sahip olan Kâbe-i Şerif ibadet yerini inceleyeceğiz. İslam dininin, bu en önemli ve ilk kutsal mekanı Kâbe -i Şerif tüm Müslümanlar için kutsiyete sahiptir. Nerede olunursa olunsun namazlar Kâbe’ye dönülerek kılınır. Bu haliyle Kâbe, İslam alemi için kıble niteliğine sahiptir. İlk ev (mabed) olarak kabul edilen bu yapı, Arap Yarımadası üzerinde bulunan Mekke Şehrinde yer alır.
Kâbe-i Muazzama , Kâbe-i Şerif ya da Beyt-i Atik isimleri ile de anılan Kâbe’nin etrafında Mescid-i Haram yer alır. Kâbe-i Şerif, Mescid-i Haram yani Harem-i Şerif avlusunun orta bölümünde bulunur.
Kâbe-i Şerif Nasıl Yapıldı ?
Kâbe’nin ilk olarak Hz. Adem döneminde yapıldığına inanılır. Ancak bu inanışa göre, daha sonra bu yapı Nuh tufanı esnasında yıkılmış ve yalnızca temelleri kalmıştır. Daha sonra ise Allah’ın emri ile Hz. İbrahim ve Hz. İsmail peygamberler tarafından, Kâbe bu ilk temeller üzerinden yükseltilerek inşa edilmiştir.
Kâbe, küp şeklinde bir yapıdır. Bu yapının 13 metre yüksekliği bulunur. Kâbe’nin güneydoğu duvarı 11,22 metre, güneybatı duvarı 13,10 metre, kuzeydoğu duvarı 12,63 metre ve kuzeybatı duvarı ise 11,03 metre uzunluğa sahiptir.
Kâbe duvarlarında yer alan ve yapımda kullanılan taşlar ise, bulunduğu mekan olan Mekke tepelerinden elde edilen granit yapılı taşlardan oluşur.
Kâbe-i Şerif’in Bölümleri
Kâbe’nin tüm köşelerinin ismi bulunur. Bu kapsamda yapının doğu köşesine ‘Şarki’ ya da ‘Hacerü’l Esved’, batı köşesine ‘Şami’, kuzey köşesine ‘Iraki’, güney köşesine ise ‘Yemâni’ ismi verilmiştir. Kâbe-i Şerif’in önemli bazı kısımları ise;
1 – Hacerü’l Esved (Siyah Taş)
Bu cennetten indiğine inanılan taş, Kâbe’nin doğu köşesinde yer alan parlak bir kara taştır. Özel bir önem ve kutsiyet atfedilen bu taş, yerden 1,5 metre yükseklikte bulunur. Bu taş, tavafa başlanacak yere işaret amacı ile Hz. İbrahim tarafından yerleştirilmiştir. Tarihi süreç içerisinde çeşitli yıkımlar sebebi ile birkaç kez kırılmış olup, şu anda gümüş bir muhafaza içerisinde bulunmaktadır.
2 – Makam-ı İbrahim
Hz. İbrahim ile oğlu olan Hz. İsmail tarafından Kâbe’nin inşası sırasında Hz. İbrahim’in ayak izinin kaldığı mevkiye verilen isimdir.
3 – Kâbe’nin Kapısı
Kapı kuzeydoğu duvarı üzerinde ( Iraki ile Hacerü’l Esved köşeleri arasında) ve Hacerü’l Esved köşesine yakın olarak, zeminden yaklaşık 2 metre yükseklikte yer alır. Kapı altın kaplıdır ve 1,8 x 3,5 metre ebatlara sahiptir.
4 – Multezem
Kâbe’nin kuzedoğu duvarında Hacerü’l Esved ile Kâbe kapısı ile arasında bulunan duvar kısmına Multezem adı verilmiştir. Bu kısımda edilen duaların kabul edildiğine dair bir inanış vardır.
5 – Kâbe Örtüsü
Altın işlemeye sahip hat yazıları yer alan siyah bir örtü Kâbe’nin üzerine örtülür. Bu örtünün dokuması ipekli kumaştan yapılır ve üzerinde Kelime-i Şehadet ve Kur’an-ı Kerim ayetleri işlidir. Bu siyah örtü her yıl hac mevsimi zamanında yenilenir.
6 – Altın Oluk (Mizab)
Kâbe’nin kuzey tarafı üzerinde yer alan bir oluktur ve 1627 yılında Osmanlı Devleti tarafından eklenmiştir. Nadirde olsa yağış olması durumunda Kâbe üzerindeki yağmur sularının yapıya zarar vermeden tahliyesi için kullanılır.
7 – Hatim (İsmail Duvarı)
Kâbe’nin kuzeybatı duvarı (Irakî ile Şamî köşeleri arasındaki duvar) karşısında bulunan, yerden yaklaşık 90 cm yükseklikte ve 1,5 metre önünde yarım daire şekle sahip İsmail Duvarı, Hicru İsmail ya da Hatim adları verilen duvar yer alır. Tavaf da bu duvarın dış kısmından yapılır. Sözü edilen bu duvarla Kâbe arasında bulunan boşluğa ise Hatira, Hicr-i İsmail ya da Hicr-i Kâbe denir.
8 – Şâdervân
Kâbe’nin dış duvarları diplerinin yağmur sularından korunması amacı ile inşa edilen mermerden koruma kısmına verilen isimdir.
Kâbe-i Şerif’in İçi Nasıldır ?
Kâbe’nin içerisine, Kâbe kapısı yerden yüksekte bulunduğu için özel yapılmış bir merdiven yardımıyla girilir. Taban kısmı kireçtaşı ve mermer kareler ile kaplanmıştır. Tavan ise ahşaptan yapılmıştır. İç kısımda yer alan duvarların alt yarısı mermerle kaplıdır. Bu mermer yapıda ise üzerine Kur’an-ı Kerim’den ayetler işlenmiş mermer yapım tabletler bulunur. İç kısımda yer alan duvarların üst kısmında ise altın işlemeden Kur’an-ı Kerim ayetleri bulunan yeşil renkli bir örtü bulunur.
Kâbe içine yalnızca senede iki kez ( Ramazan ayı başlangıcından önce ve Hac ziyareti başlamadan önce) Kâbe’nin anahtarı geleneksel olarak elinde bulunan Ben-i Şeybe kabilesine mensup ve özel seçilmiş kişiler törenle girebilir. Bu törene ‘Kâbe Temizleme Töreni’ adı verilir.
Kâbe-i Şerif’in İslam Dini Açısından Önemi
https://www.youtube.com/watch?v=rV7iZw-KpnY
İslam inanışına göre namazlar için kıblegah olan Kâbe -i Şerif, Kur’an-ı Kerim’de yer alan ifade ile “Alemlere bereket ve hidayet kaynağı olarak insanlar için kurulan ilk evdir” (Al-i İmrân Suresi, 96. Ayet) Dünyanın neresinde olunursa olunsun Kâbe’nin olduğu yön kıble olarak kabul edilir.
Kâbe, aynı zamanda Hac ibadetinin de sebebini oluşturur. İslam dini için belirlenen beş şarttan biri de Hac ibadetidir. Hac esnasında Kâbe-i Şerif, ziyaret tavafı ve veda tavafı olmak üzere en az iki defa etrafında dönülerek tavaf edilir. Tavaf, Hacerü’l Esved köşesinden başlanarak saat yönünün tersine olarak Kâbe’nin etrafının yedi kez dönülmesi sureti ile yapılır.