İşçi ücreti nedir? İşçilerin hayatını ve dolayısıyla işçi ile işvereni yakından ilgilendiren konulardan biri de “İşçi Ücreti” meselesidir. Bu yazımızda işçi ücreti nedir? Nasıl belirlenir? İşçinin ücreti nasıl ödenir? Maaş en çok ne kadar gecikebilir? Gibi soruları yanıtlayacağız…
İşçi Ücreti Nedir?
Bir işçinin yani çalışanın en temel hakları arasında yer alan ücret, 4857 sayılı İş Kanunu 32. Maddesinde tanımlanmıştır. Kanunen yapılan tanıma göre, İşçi ücreti nedir konusunda şu açıklama yapılmıştır;
“Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır”
Şeklinde ifade edilmiştir. Yani işçi ücreti, işçiye işveren tarafından, yapılan iş karşılığı ödenen tutardır.
İşçi Ücreti Nasıl Belirlenir?
İşçi ücreti, iş akdinin yapılması esnasında ya da toplu iş sözleşmesinin imzalanması sırasında taraflarca kararlaştırılabilir.
İş sözleşmesinde, işçi ücretine ilişkin hüküm bulunmayan durumlarda da işverenin ücret ödeme borcu bulunmaktadır. İşçi ücreti nedir durumunda, işçiye asgari ücretten daha az olmamak kaydıyla o işin niteliğine göre gereken bir ücretin ödenmesi gereklidir.
İşçi Ücreti Nedir? İşçi Ücreti Ne Zaman ve Ne Şekilde Ödenir?
İşçi ücretleri genelde ayda bir olarak ödense de, ücretin iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesinde ödenme süresi bir haftaya dek indirilebilir. Ücretin ödenme günü tatil olan bir güne denk gelirse, tatilin bittiği ilk gün ödenmelidir.
Haftalık olarak ödenebilen İşçi ücreti nedir? İşçi ücreti genel kural olarak açılan banka hesabına ödenir ya da işyerinde verilir. Ancak “Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelik” 10. Maddesi düzenlemesi uyarınca, en az beş ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde yapılacak her türlü ödemenin, bankalar aracılığı ile yapılması zorunlu tutulmuştur.
Yani beşten daha az işçinin çalıştığı yerlerde elden ücret ödenmesi mümkün iken, işçi sayısı beş ya da daha fazla olan işyerlerinde her türlü ödeme ancak banka aracılığı ile yapılabilir.
4857 sayılı İş Kanunu 32. Madde düzenlemesine göre, “ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkak” kural olarak Türk Lirası ile ödenmelidir. Eğer bu ücretler yabancı para birimi üzerinden kararlaştırılmışsa, ödeme gününde geçerli olan rayice göre Türk Lirası olarak ödeme yapılır.
İşçi ücreti ödemeleri yalnızca para ile yapılabilir. Bunun dışında işçi ücretleri eşya, mal, kupon, bono gibi kıymetli evrak ile ödenemez.
İşverenin, aynı ya da eşit değerde bir iş açısından cinsiyet nedenine dayalı olarak kadın işçiye daha az ücret ödemesi de mümkün değildir.
İşçi Ücretinde Kesme Cezası Uygulanabilir mi? İşçi Ücreti Haczedilebilir mi?
İşçi ücreti nedir ve bazı durumlarda cezai yaptırım uygulanabilir mi? İş Kanunu 38. Maddesi düzenlemesi uyarınca, toplu sözleşme ya da iş sözleşmelerinde belirlenen sebepler dışında, işçiye ücret kesme cezası verilemez.
Ceza olarak yapılacak kesintilerin, işçiye yazılı olarak derhal nedenleriyle birlikte bildirilmesi de zorunludur. Bu konu Bir ay içerisinde ücret kesme cezasının tutarı ise, işçinin iki günlük ücretini aşamaz.
Yine İş Kanunu düzenlemeleri uyarınca, işçilerin aylık olarak aldıkları ücretlerinin dörtte birinden daha fazlası haczedilemez.
Ücretini Alamayan İşçinin Hakları Nelerdir?
İş Kanunu kapsamında işçi ücreti nedir ve hakları nelerdir? İş Kanunu 24. Maddesi uyarınca, ücretini alamayan bir işçi, iş sözleşmesini haklı neden ile fesh ederek kıdem tazminatını ve diğer haklarını isteyebilir.
Yine normal ödeme gününden başlayarak, mücbir sebep olmaksızın yirmi gün içerisinde ücreti ödenmeyen işçi, iş görme borcundan kaçınabilir. Bu durumdaki işçilerin sözleşmeleri, çalışmadıkları gerekçesiyle işveren tarafından fesh edilemez ya da yerlerine yeni işçi alınamaz.
Ayrıca iş ücretleri ödenmeyen işçiler ihtarname çekebilir veya dava açma yoluna da başvurabilirler.
İşçilerin yaşadığı bir diğer olumsuz durumlardan olan Mobbinge uğrayan işçinin hakları nelerdir konusunda yazımıza göz atabilirsiniz.