İş hukuku alanında oldukça bilinen kıdem ve ihbar tazminatları dışında bazı koşullara sahip olmak şartıyla işçiyi koruyan başka bir tazminat türü daha bulunmaktadır. Kıdem ve ihbar tazminatı kadar çok bilinmeyen bu tazminat, kötü niyet tazminatı olarak iş hukuku alanında düzenlenmiştir. Peki, kötü niyet tazminatı nedir? Hangi çalışanlar bu tazminattan yararlanabilirler? Konuya dair merak edilenleri bu yazımızda sizler için bir araya getirdik.
Kötüniyet Tazminatı Nedir?
Kötüniyet tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu 17. Maddesi kapsamında düzenlenmiş ve fesih hakkının kötüye kullanılarak sözleşmenin feshi durumunda, işçiye fesih bildirim süresine ait ücretin üç katı tutarında bir tazminat ödenmesini öngören bir düzenlemedir.
En basit tanımı ile “Kötü niyet tazminatı” ise, iş güvencesi kapsamı dışında kalan ve belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler açısından tanınmış, işveren tarafından haksız ya da kötü niyetle iş sözleşmelerinin feshi durumunda öngörülen ve işveren tarafından ödenen bir tazminat türüdür.
Burada akla gelen soru iş güvencesi kapsamında olmama tabiridir. İş güvencesi kapsamında çalışabilmek için 30 ya daha fazla işçi çalıştıran bir iş yeri bünyesinde en az 6 ay çalışmak koşulu gereklidir. Bu şekilde çalışan işçilerin yani diğer bir ifadeyle iş güvencesine sahip olanların haksız şekilde iş sözleşmelerinin feshi durumunda işe iade davası açabilme hakları bulunur.
İş güvencesine sahip olmayan işçiler yönünden ise işe iade davası açabilmek mümkün değilken kötüniyet tazminatı açabilme imkanı tanınarak hakkaniyetin sağlanması amaçlanmıştır.
İşe iade davası konusunda ayrıntılı bilgiye ise, yine sitemizde 22 Temmuz 2020 tarihinde yayınlanan “İşe İade Davası Nedir ? Hangi Koşullarda ve Nasıl Açılır?” başlıklı yazımızdan ulaşabilir ve konuyla ilgili ayrıntılı bilgiye sahip olabilirsiniz
Kötüniyet Tazminatının Koşulları
Kötüniyet tazminatı alabilmek için gereken koşullarda yine 4857 sayılı Kanun 17. Madde kapsamında ortaya konulmuştur. Buna göre, kötü niyet tazminatına başvurabilmek için;
İşçinin, iş güvencesi kapsamı dışında çalışıyor olması,İşçinin, iş yerinde belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olması,
İşçinin, iş sözleşmesinin haksız şekilde diğer bir ifade ile kötü niyetle fesih edilmiş olmasıKoşulları gereklidir. Bu şartların birlikte gerçekleşmesi halinde işçi, iş sözleşmesini haksız yere fesih eden işverenden kötüniyet tazminatı talep edebilir.
Kötü niyetle yani haksız feshe örnek olabilecek bazı durumlar ise işçinin sendika üyesi olması, işçinin cinsiyeti, işçinin işverene dava açması, şikayette bulunması ya da aleyhinde tanıklık yapması ve benzeri gibi sebeplerle iş sözleşmesinin feshedilmesi gösterilebilir. Ancak kötü niyetle yani haksız feshi ileri süren işçinin bu iddiasını ispat yükümlülüğü bulunmaktadır.
Kötüniyet Tazminatının İşe İade Davasından Farkları
İş güvencesi kapsamında çalışan işçilerin haksız fesih ile sözleşmelerinin sonlandırılması durumunda başvurabilecekleri işe iade davası ile iş güvencesi kapsamında çalışmayan işçilerin haksız fesih durumunda isteyebilecekleri kötüniyet tazminatı arasındaki farklar ise;
İşe iade davasında feshin haklı bir nedenle yapıldığının ispatı işverene ait iken, kötüniyet tazminatı isteminde sözleşmenin haksız yani kötü niyetle feshedildiğini ispat etme yükü işçiye aittir.
İşe iade davası sonucu işe dönme kararına karşı, işverenin işçiyi işe başlatmaması durumunda öngörülen işe başlatmama tazminatının miktarı en az 4 ay en çok 8 aylık ücret tutarında iken, kötüniyet tazminatının miktarı ise ihbar süresinin üç katı tutarında belirlenir.
Yine belirtelim ki kötüniyet tazminatı ihbar tazminatından farklı bir tazminat türüdür. Yani diğer bir ifade ile koşullarının oluşması durumunda işçi, hem ihbar tazminatını hem de kötüniyet tazminatını talep edebilir.
Sonuç olarak ifade edelim ki bir iş yerinde çalışan toplam işçi sayısının 30’dan az olması ve 6 aylık kıdem bulunmaması durumlarında işçiler işe iade davası açamazlar. Bu durumda olan işçiler yönünden haksız olarak iş sözleşmelerinin feshi durumunda kötüniyet tazminatı talepli dava açma hakları bulunur.