Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonu nedir? İnsan Hakları Tazminat Komisyonu başvurusu nasıl yapılır, süreçleri nelerdir? Kİmler başvuruda bulunabilir?
Ülkemizde sürdürülen yargı reformları kapsamında ve özellikle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları doğrultusunda uzun yargılama şikayetlerine dair başvurular yönünden uygun ve yeterli tazmin imkanı sunan bir iç hukuk yolu oluşturulmasına karar verilmiştir.
Bu karar kapsamında 9 Ocak 2013 tarihinde “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış Olan Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanun” Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilmiş ve AİHM önündeki başvuruları incelemek üzere bir iç hukuk yolu olarak İnsan Hakları Tazminat Komisyonu kurulmuştur.
Yine, söz konusu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış Olan Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanun’a 31.07.2018 tarihinde eklenen Geçici Madde 2 ile Anayasa Mahkemesi önünde bulunan “yargılamaların makul sürede bitirilememesi ve mahkeme kararlarının eksik icrası, geç icrası ya da hiç icra edilmemesi şikayetleri” de İnsan Hakları Tazminat Komisyonunun görev alanına alınmıştır.
İnsan Hakları Tazminat Komisyonuna Başvuru Süresi
Oluşturulan İnsan Hakları Tazminat Komisyonu 19 Şubat 2013 tarihinden başlayarak yapılan başvuruları kabul etmeye başlamıştır. İnsan Hakları Tazminat Komisyonu’na başvuru için üç farklı süre belirlenmiştir.
Buna göre AİHM’e yapılmış başvurular için 6 aylık bir başvuru süresi getirilmiş ve yine AİHM tarafından, iç hukuk yollarının tüketilmemiş olması gerekçesiyle verilen kabul edilemezlik kararları yönünden ise tarafa tebliğinden itibaren 1 aylık başvuru süresi verilmiştir.
Anayasa Mahkemesi tarafından başvuru yollarının tüketilmemiş olması gerekçesiyle verilen kabul edilmezlik kararları yönünden ise tarafa tebliğinden itibaren 3 aylık başvuru süresi belirlenmiştir.
İnsan Hakları Tazminat Komisyonuna Başvuru Nedenleri
İnsan Hakları Tazminat Komisyonuna başvuru nedenleri ise AİHM’e ya da Anayasa Mahkemesi’ne yapılmış olan;
· Yargılamalarının makul sürede sonuçlandırılmadığı,
· Mahkeme kararlarının eksik veya geç icra edildiği ya da hiç icra edilmediği iddialarına ilişkindir.
İnsan Hakları Tazminat Komisyonuna Müracaat Şekli
AİHM’e yapılmış başvurular yönünden Komisyona müracaat, AİHM’e başvuru tarihini ve de numarasını gösterir resmi kayıt kabul mektubu ile birlikte müracaat edenin kimlik bilgilerini de içerir imzalı bir dilekçe ile yapılır. AİHM’in iç hukuk yollarının tüketilmemesi gerekçesine dayalı kabul edilemezlik kararının tebliğinden başlayarak bir ay içerisinde Komisyona müracaat edilebilir.
Anayasa Mahkemesine yapılmış başvurular yönünden Komisyona müracaat ise, Anayasa Mahkemesine başvuru tarih ve numarası ile müracaat edenin kimlik bilgilerini içerir imzalı bir dilekçe ile yapılır. Bu dilekçeye, Anayasa Mahkemesine yapılmış bireysel başvuruya dair form, kabul edilemezlik kararı ile bu kararın tebliğine ilişkin belgede eklenmelidir. Anayasa Mahkemesi tarafından başvuru yollarının tüketilmemesi gerekçesine dayalı kabul edilemezlik kararının tebliğinden başlayarak üç ay içerisinde Komisyona müracaat edilebilir.
Yine hem AİHM‘e yapılmış başvurular hem de Anayasa Mahkemesine yapılmış başvurular için Komisyon müracaatları Cumhuriyet Başsavcılıkları aracılığı ile de yapılabilir. Bu başvurularda ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına yapılan müracaat tarihi, Komisyona başvuru tarihi olarak kabul edilir.
İnsan Hakları Tazminat Komisyonu Yapısı
Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonu, Adalet Bakanı tarafından Komisyon üyesi olarak atanan dört hakim ile Hazine ve Maliye Bakanı tarafından atanan bir üye olmak üzere toplam beş üyeden oluşur.
Komisyonun sekreterya hizmetleri de Adalet Bakanlığı tarafından yürütülür.
İlginizi Çekebilir: Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi Nedir? İnsan Hakları Komitesine Bireysel Başvuru Nasıl Yapılır?