İnfaz Düzenlemesi Yürürlüğe Girdi! AK Parti ve MHP gruplarınca ortak hazırlanan ve kamuoyunca af yasası olarak bilinen infaz düzenlemelerinin de yer aldığı kanun teklifi, kesintisiz yedi gün süren çalışmalar sonucu dün akşam saatlerinde TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Yapılan Genel Kurul Toplantısına 330 Milletvekili katılırken 279 kabul oyuna karşın 51 ret oyu çıktı. Kabul edilen Kanun Resmî Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girecek. Peki bu kanun düzenlemesi ile infaz sisteminde karşılaşacağımız yenilikler neler olacak? Hangi suçlar kapsam dışında kaldı? Koşullu salıverme ve Denetimli Serbestlik İçin Yapılan Düzenlemeler Neler?
Kimler Tahliye Olacak ve Kapsam Dışı Kalan Suçlar
Öncelikle yeni düzenlemeden yararlanamayacak yani kapsam dışında bırakılan suçlara bakacak olursak;
Terör, Cinayet, Uyuşturucu, Kadına Şiddet, Cinsel Suçlar
Düzenleme dışında tutuldu. Bu suçlar haricinde kalan diğer suçlar için hali hazırda uygulaması bulunan cezanın üçte ikisinin infazı olan düzenleme değişti ve cezanın yarı oranda infazı sistemi getirildi.
Kabul edilen yasa ile örgüt kuran ve yönetenler, tefecilik yapanlar ve canavarca his ile yaralama suçunu işleyenlerin cezalarında ise artırıma gidildi.
Düzenlemeden Yararlanacak Hükümlü Sayısı
TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen yasa teklifinden yaklaşık olarak 115 bin hükümlünün yararlanması bekleniyor. Bu kapsamda yine yaklaşık 45 bin hükümlünün tahliye olması, 45 bin hükümlünün Corona Virüs salgınına karşı alınan tedbirler kapsamında açık cezaevlerinden izne gönderilmesi ve yaklaşık 15 bin hükümlünün de kapalı cezaevinden açık cezaevine geçiş yapması ön görülüyor.
Yeni Yasa İle Koşullu Salıverilme Oranları
Genel Kurul’da kabul edilen düzenleme ile suçtan mahkum olanların cezaevlerinde geçirmeleri gereken süreler yeniden belirlendi. Hali hazırda koşullu salıvermede uygulanan 2/3 oranında ceza evinde kalma süresi yarıya indi. (Yani daha basit bir dil ile artık örneğin 10 yıl ceza alan bir kişi 5 yıl cezaevinde kalacak. Tabi bu yalnızca koşullu salıverilme açısından belirlenen oran. Şartlarını taşıyorsa denetimli serbestlik gibi uygulamalar ile cezaevinde kalınacak süre çok daha fazla azalacak) Mükerrir ve örgütlü suçlar için var olan 3/4 cezaevinde kalma oranı da 2/3’e indi. Terör suçlarında geçerli olan 3/4 koşullu salıverilme oranında ise bir değişiklik yapılmadı.
Kasten Öldürme Suçunda İndirim Bulunmuyor
Kasten İnsan öldürme, yüzün sürekli biçimde değişikliğine sebep olan yaralama, özel hayata karşı suçlar, devlet sırlarına yönelik suçlar ile birlikte eziyet ve işkence suçları yönünden de yasada herhangi bir indirime gidilmedi.
Denetimli Serbestlik Süreleri
Denetimli serbestlik bakımından mevcut bulunan bir yıllık süre yeni yasa ile de korundu. Koşullu salıvermesine bir yıl kalan iyi halli hükümlülerin cezaları, cezaevinden tahliye edilerek denetimli serbestlik kapsamında tamamlanacak. Ancak hükümlü denetimli serbestlik kapsamında kendisine verilen yükümlülükleri yerine getirmez ya da Denetimli Serbestlik Müdürlüğü’ne müracaatta bulunmaz ise tekrar cezaevine girecek.
Ancak yeni yasal düzenleme ile denetimli serbestlik uygulamasında çok önem arz eden geçici bir değişikliğe gidildi. Bu kapsamda, terör, uyuşturucu ticareti, cinsel saldırı, kasten insan öldürme, yüzün daimi değişikliğine sebep olan yaralama, kadına şiddet, özel hayatın gizliliğine yönelik suçlar ile eziyet ve işkence suçları hariç olmak üzere, bir kez 30.03.2020 tarihine kadar işlenen suçlar için 1 yıl olan denetim süresi 3 yıla çıkarıldı. Bu uygulama bir defaya mahsus olarak geçici olarak getirildi.
Özel Durumlarda Denetim Süreleri
Yine 30.03.2020 tarihine kadar işlenen suçlarda (yukarıda belirtilen kapsam dışı tutulan suçlar haricindeki) ;
Sıfır – Altı yaş grubunda çocuk sahibi olan kadın hükümlüler ile,Yetmiş yaşını bitiren hükümlüler
Hakkında denetimli serbestlik süreleri 4 yıl şeklinde uygulanacak.
Ayrıca maruz bulundukları ağır bir hastalık, engellilik ya da kocama nedeni ile hayatlarını cezaevlerinde yalnız bir şekilde sürdüremeyecek 65 yaşını bitirmiş hükümlüler açısından ise, Adalet Bakanlığı tarafından belirlenecek Devlet Hastanelerinden alınabilecek sağlık raporları ile durumun belgelendirilmesi koşulu ile cezaları denetimli serbestlik kapsamında infaz edilecek.
Çocuklar İçin Düzenleme
30.03.2020 tarihine dek suç işleyen çocuk hükümlüler yönünden yapılan yeni düzenleme ile, 15 yaşını dolduruncaya kadar çocuk hükümlülerin cezaevlerinde kaldıkları 1 gün 3 gün sayılacak, 15 ile 18 yaş arası çocuklar için ise 1 gün 2 gün üzerinden hesaplanacak.
Corona Virüs Tedbirleri Kapsamında İzin
Açık cezaevlerinde bulunan hükümlüler ile birlikte denetimli serbestlik tedbiri altında bulunan hükümlüler, halen süren Corona virüs salgını için belirlenen önlemler kapsamında 31.05.2020 tarihine dek izinli sayılacaklar. Bu süre, gerekirse Sağlık Bakanlığı önerisi ile Adalet Bakanlığı tarafından iki ayı geçmemek koşulu ile 3 defa daha uzatılabilecek. Ayrıca terör suçları hariç, infaz sistemi değişiklikleri ile kapalı cezaevinde bulunan iyi halli hükümlülerden, açık cezaevlerine ayrılmasına bir yıl kalanlarda açık ceza infaz kurumlarına geçebilecekler.
Özel İnfaz Usulleri
Yeni kabul edilen yasa ile ayrıca özel infaz usullerine dair kapsamda genişletildi. Bu bağlamda hafta sonu ya da geceleyin veya konutta infaz uygulamalarındaki kapsam genişledi. Kasıtlı suçlar yönünden 6 aylık sınır 1 yıl 6 aya, ölüme sebebiyet verme hariç diğer taksirli suçlar yönünden ise 3 yıla çıkarıldı. Kadınlar ve yaşlılar bakımından uygulanabilir konutta infaz uygulamasına çocuklarda dahil edildi ve ceza sınırları da arttırıldı. Bu sayede artık konutta infaz için sınır, kadın çocuk ve 65 yaşını doldurmuş erkek hükümlüler için 1 yıl, 70 yaşını doldurmuş hükümlüler için 2 yıl, 75 yaşını doldurmuş hükümlüler için de 4 yıl şeklinde belirlendi.
Yine konutta infaz yönünden, 5 yıl ya da daha az hapis cezası ile mahkum engelli ya da hasta hükümlüler, Adli Tıp Kurumundan alınacak raporla bu durumu belgelemek sureti ile cezalarını konutlarında çekebilecekler. Yeni doğum yapmış ve toplamda 3 yıl ya da daha az hapis cezası ile mahkûm kadın hükümlüler de cezalarını konutlarında infaz edebilecekler.
Ayrıca hamile olan kadınların cezaları da bir buçuk yıl kadar ertelenebilecek.
İyi Hal’in Belirlenmesi Sistemi de Değişti
Hükümlülerin cezaevlerindeki davranış ve tutumlarının değerlendirilmesi yani iyi halin belirlenmesi yönünden de esaslar tekrar belirlendi. Buna göre hükümlülerin iyi hal incelemeleri infazın tüm aşamalarında gerçekleştirilecek. Bu kapsamda hükümlüler cezaevlerinde oldukları sürece en geç altı ayda bir değerlendirmeye tabi olacaklar. 10 yılın üzeri cezalar ile terör ve kasten insan öldürme gibi ehemmiyetli suçlardan hükümlülerin, denetimli serbestlikten yararlanma ve koşullu salıverme gibi değerlendirmeleri, Cumhuriyet savcısının başkanlığındaki genişletilmiş kurul ile yapılacak. İyi hal yönünden yapılan bu değişiklikler ise 01.01.2021 tarihinden itibaren uygulanabilecek.
İnfaza Ara Verilme Uygulaması
İvedi ve zorunlu hallerin varlığı durumunda, Cumhuriyet Başsavcılığının hapis cezasının infazına ara verebilmesi açısından belirlenen 6 ay süre 1 yıla çıkartıldı. Ayrıca hükümlülerin eş ya da çocuklarının sürekli hastalıkları veya malullükleri durumunda da infaza ara verilebilme imkânı getirildi.
Çocuk hükümlülere verilebilecek ödül imkanlarının kapsamı ile hükümlülerin hediye kabul edebilme hakları da genişletildi. Açık cezaevlerinde bulunan hükümlülerin 3 gün mazeret izin hakları 7 güne çıkarıldı. Hükümlülere hasta yakınlarını ziyaret amacı ile verilen mazeret hakkı da 1 kezden 2 defaya çıkarıldı. Ayrıca cezaevlerinde bulunan hükümlülerin salgın hastalık durumlarında kuruma ait telefon ve faks imkanlarından derhal yararlandırılma olanağı sağlandı.
Bazı Suçlar İçin Cezalar Arttı
Yeni kabul edilen düzenleme ile bazı suçların cezalarında ise arttırmaya gidildi. Bu anlamda canavarca his ile yaralama suçu ile birlikte tefecilik ve suç işleme amacı ile örgüt kurma, yönetme ve üye olma suçlarında cezalar yükseltildi.
Kaçakçılık suçlarında malın değerine göre ceza belirlenebilmesi sistemi getirilerek, malın değerinin az olduğu haller indirim sebebi olarak kabul edildi. Ayrıca bu suçlar yönünden kovuşturma evresinde de etkin pişmanlık olanağı verildi.
İnfaz Hakimliklerinin Yetki ve Görevleri Arttırıldı
Ayrıca yeni yasa ile İnfaz hakimlikleri yönünden, mevcut görevlerinin arasına, Cumhuriyet savcıları tarafından ceza ve güvenlik tedbirlerinin uygulanması yönünden verdikleri kararlara karşı şikayetleri inceleme, ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin hakim ya da mahkemeler tarafından verilmesi gereken tüm kararları verme ve işlemleri yürütme yetkileri de eklendi.
Kamuoyunda Af yasası olarak adlandırılan bu düzenlemenin tüm maddelerinin yürürlüğe girmesi açısından Resmi Gazetede yayımlanması gerekiyor. Bu kapsamda yasa 15 Nisan Çarşamba günü resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi.