İddianame nedir? Sık sık duyduğumuz “iddianame” kavramının ne olduğu aslında birçok insan tarafından bilinmemektedir. Davalarda yakından tanıdığımız bu kavram aslında oldukça karmaşık gelmektedir. İddianame nedir? Hangi durumlarda neden iddianame düzenlenir? Savcının iddianame hazırlama süresi ne kadardır? Hakkımdaki iddianameyi nasıl öğrenebilirim? İşte, bu yazımızda tüm merak edilen yönleri ile iddianame konusunu ele alıyoruz…
İddianame Nedir?
İddianame nedir, hemen tanımlayalım. Cumhuriyet Savcılığı tarafından bir suç şüphesi üzerine başlatılan soruşturma neticesi, elde edilen delillere göre suçun işlendiği noktasında kanaat oluşması durumunda, Cumhuriyet savcısı iddianame düzenleyerek soruşturma evraklarını (düzenlenen iddianame ile birlikte) ilgili ceza mahkemesine sunar.
İddianame Neye Göre Hazırlanır?
İddianame nedir? Bir suç şüphesi ile başlatılan soruşturma neticesinde, toplanan delillere göre bahse konu suçun işlendiği yönünde yeterli delil bulunması durumunda, Cumhuriyet Savcılığı tarafından iddianame düzenlenir. Peki, iddianame neye göre hazırlanır ya da düzenlenir? İddianame düzenlenmesi için yeterli şüphe bulunması ve fail ya da faillerin belli olması gereklidir.
Yürütülen soruşturmada iddianame düzenlemeye yani bir diğer ifade ile dava açmaya yeter delil elde edilip edilmediğini, soruşturmayı yürüten Cumhuriyet Savcısı takdir eder. Eğer yapılan soruşturma sonucunda dava açmayı gerektirir bir durum bulunmaz ya da dava açmaya yeter delil elde edilemezse “Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar” verilir. Dava açmaya yeter şüphe oluşması durumunda ise, Cumhuriyet Savcılığı tarafından bu kez “İddianame” düzenlenir.
İddianamede Ne Bulunur? İddianamede Bulunması Gerekenler Nelerdir?
İddianame nedir? Cumhuriyet Savcılığı tarafından düzenlenen iddianame, soruşturma konusu suça bakmakla görevli ve yetkili olan mahkemeye gönderilir. İddianamede yer alması gereken hususların neler olduğu ise 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) 170. Madde kapsamında ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. İddianamede ne bulunur konusunda madde düzenlemesine göre;
“(1) Kamu davasını açma görevi, Cumhuriyet savcısı tarafından yerine getirilir. (2) Soruşturma evresi sonunda toplanan deliller, suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturuyorsa; Cumhuriyet savcısı, bir iddianame düzenler. (3) Görevli ve yetkili mahkemeye hitaben düzenlenen iddianamede;
a) Şüphelinin kimliği,b) Müdafii,c) Maktul, mağdur veya suçtan zarar görenin kimliği,d) Mağdurun veya suçtan zarar görenin vekili veya kanunî temsilcisi,e) Açıklanmasında sakınca bulunmaması halinde ihbarda bulunan kişinin kimliği,f) Şikâyette bulunan kişinin kimliği,g) Şikâyetin yapıldığı tarih,h) Yüklenen suç ve uygulanması gereken kanun maddeleri,i) Yüklenen suçun işlendiği yer, tarih ve zaman dilimi,j) Suçun delilleri,k) Şüphelinin tutuklu olup olmadığı; tutuklanmış ise, gözaltına alma ve tutuklama tarihleri ile bunların süreleri,
Gösterilir.
(4) İddianamede, yüklenen suçu oluşturan olaylar, mevcut delillerle ilişkilendirilerek açıklanır; yüklenen suçu oluşturan olaylar ve suçun delilleriyle ilgisi bulunmayan bilgilere yer verilmez. (5) İddianamenin sonuç kısmında, şüphelinin sadece aleyhine olan hususlar değil, lehine olan hususlar da ileri sürülür. (6) İddianamenin sonuç kısmında, işlenen suç dolayısıyla ilgili kanunda öngörülen ceza ve güvenlik tedbirlerinden hangilerine hükmedilmesinin istendiği; suçun tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ilgili tüzel kişi hakkında uygulanabilecek olan güvenlik tedbiri açıkça belirtilir”
İddianame Nedir? İddianamenin Kabulu ya da İadesi Ne Demektir?
İddianame nedir? Sanık iddianameye itiraz edebilir mi? Görevli ve de yetkili mahkemeye hitaben düzenlenen iddianame konusunda, mahkeme kabul ya da iade kararı verebilir.
İddianamenin hangi nedenlerle iade edilebileceği de Ceza Muhakemesi Kanunu 174. Madde kapsamında belirlenmiştir. Bu düzenlemeye göre;
İddianame, CMK 170. Maddeye aykırı olarak düzenlenmişse,İddianame, suçun sübûtuna doğrudan doğruya etki edebilecek mevcut bir delil toplanmadan düzenlenmişse,İddianame, ön ödemeye ya da uzlaştırmaya veya seri muhakeme usulüne tabi bir suç yönünden ön ödeme ya da uzlaştırma veya seri muhakeme usulü uygulanmaksızın düzenlenmişse,İddianame, soruşturma ya da kovuşturma yapılması izne veyahut talebe bağlı olan suçlarda izin alınmaksızın ya da talep olmaksızın düzenlenmişse,
Mahkeme tarafından bu eksikliklerin tamamlanması amacıyla Cumhuriyet Savcılığına iade edilir. İddianame ve soruşturma evrakları mahkemeye sunulduktan sonra 15 gün içerisinde iade edilmez ise iddianame kabul edilmiş sayılır.
İddianamenin İadesi Kararına Karşı İtiraz
İddianame nedir? İlgili mahkeme tarafından süresinde iddianamenin iadesine karar verilmişse, Cumhuriyet savcısı bu iade kararına itiraz etme hakkına sahiptir.
İddianamenin kabulüne dair mahkeme tarafından verilen karar ise kesin niteliktedir ve kabul kararına karşı savcılığın ya da tarafların (şüpheli ya da mağdur) itiraz hakları bulunmamaktadır. Kısacası sanığın iddianameye itirazı kabul edilmez.
İddianame mahkeme tarafından kabul edildikten sonra, yargılama (kovuşturma aşaması) yani duruşma aşaması başlar. Bu dönem genel olarak iddianame sonrası açılış olarak ifade edilir. Daha sonra yargılama neticesi mahkemenin esasa dair kararı (düşme, beraat, mahkumiyet gibi) ile son bulur.
Mükerrer suç nedir? Mükerrer suçlar nelerdir? Bilgi almak için yazımıza göz atabilirsiniz.