Hukuka aykırı delil nedir? Boşanma davalarında hukuka aykırı delil ne işe yarar?
Boşanma davaları hukuk sistemimiz içerisinde anlaşmalı ve çekişmeli boşanma olmak üzere iki şekilde gerçekleşiyor. Özellikle çekişmeli boşanma davalarında eşler, karşı tarafın kusurlu olduğunu kanıtlamak üzere farklı delilleri mahkemeye sunabiliyorlar. Peki, hukuka aykırı delil ne demektir? Hukuka aykırı olarak elde edilen delil boşanma hükmüne esas alınabilir mi?
Hukuka Aykırı Delil Nedir?
Hukuka aykırı delil, en basit tanımı ile kanunlara, hukuka, temel hak ve özgürlüklere aykırı olarak elde edilen delillerdir.
Özellikle teknolojinin gelişmesi ile birlikte hukuk kuralları tarafından çizilen çerçevenin dışına çıkılarak, hukuka aykırı şekilde delil elde etme vakaları da çoğalmıştır. Bu bağlamda izinsiz ve yasal olmayan şekilde ses ve görüntü kaydı alma, haberleşmenin izlenmesi ya da dinlenmesi, özel hayatın gizliliğini ihlal gibi hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen deliller söz konusudur.
Hukuka Aykırı Delil Konusunda Yasal Mevzuat Ne Diyor?
Hukuka aykırı olarak elde edilen delillerin yargılamada kullanılıp kullanılamayacağı Anayasa ile Ceza ve Hukuk Muhakemeleri Kanunları ile açıkça belirlenmiştir.
Bu kapsamda, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 38/6 maddesinde şu hüküm yer alır;
“Kanuna aykırı olarak elde edilmiş bulgular, delil olarak kabul edilemez”
Yine 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu 217/2 maddesinde ise;
“Yüklenen suç, hukuka uygun bir şekilde elde edilmiş her türlü delille ispat edilebilir” hükmüne yer verilmiştir.
Ayrıca 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 189/2 maddesinde de;
“Hukuka aykırı olarak elde edilmiş olan deliller, mahkeme tarafından bir vakıanın ispatında dikkate alınamaz” düzenlemesi getirilmiştir.
Tüm bu yasal mevzuat birbiri ile tamamen uyumludur ve açık olarak hukuka aykırı olarak elde edilen bir delilin yargılamaya esas alınamayacağı, mahkeme tarafından bir olayın ispatında dikkate alınmayacağı açık bir şekilde belirlenmiştir. Yani bir başka ifade ile elde edilme yöntemi hukuka aykırı olan bir delil, hem ceza yargılamasında (ceza mahkemelerinde), hem de hukuk davalarında (hukuk mahkemelerinde) mahkeme önünde hükme esas alınmaz.
Boşanma Davalarında Hukuka Aykırı Delil Konusu
Boşanma davaları, Türk Medeni Kanunu kapsamında düzenlenen boşanma nedenlerine dayalı olarak görülen davalardır ve anlaşmalı boşanma ile çekişmeli boşanma olmak üzere iki tür boşanma davası vardır. Anlaşmalı boşanmada, eşler boşanma ve boşanmanın sonuçları üzerine önceden anlaştıklarından, bu davalarda mahkemeye ayrıca bir delil sunulması pek rastlanılan bir durum değildir.
Ancak çekişmeli boşanma davalarında eşler arasında boşanma ya da boşanmanın sonuçlarına yönelik bir anlaşma bulunmaz. Çekişmeli boşanma davası aldatma, zina, onur kırıcı davranış, hayata kast ve pek kötü muamele, terk, akıl hastalığı gibi nedenlerle açılabilir. Çekişmeli boşanma davalarında mahkemeye sunulan hukuka aykırı olarak elde edilen delillere örnekler ise;
- Eşlerden birinin diğerinin telefonuna ya da bilgisayarına casus program yükleyerek konuşma, yazışma gibi delilleri toplaması, somut olayın özelliğine göre hukuka aykırı şekilde delil elde etme olarak nitelendirilebilir,
- Özel hayatın ve haberleşmenin gizliliğini ihlal edecek şekilde elde edilecek delillerde, somut olayın özelliklerine göre hukuka aykırı delil olarak kabul edilebilecektir,
- Yine gizli kamera yerleştirme, gizli şekilde ve aldatıcı olarak ses kaydı alma gibi yöntemlerle elde edilen delillerde hukuka aykırı kabul edilebilirler, ancak bu konuda Yargıtay uygulaması özellikle boşanma davaları yönünden “kişinin kendisine yönelmiş bir haksız fiili ya da zarar verici bir davranışı ispat etmesinin başka türlü mümkün olmadığı durumlarda, yalnızca ispat amaçlı olarak alınan ses kayıtlarını” hukuka uygun delil olarak kabul etmiştir. Buradaki ince çizgi, başka türlü delil elde edilmesinin mümkün olmaması ve alınan ses kaydının yalnızca ispat amaçlı kullanılmasıdır. Bu yönden her somut olay kendi niteliklerine göre ayrı olarak değerlendirilmelidir.
Son olarak belirtelim ki, hukuka aykırı olarak elde edilen bir delil hukuk davalarında ya da ceza yargılamasında mahkeme önünde kabul görmez. Bu anlamda boşanma davalarının görüldüğü Aile Mahkemeleri de hukuka aykırı olarak elde edilen delilleri kararlarına esas almazlar. Kaldı ki hukuka aykırı olarak delil elde edilmesi yoluyla toplanan deliller yargılamada kullanılamayacağı gibi, ceza hukuku açısından da suç teşkil edebilir.
İlginizi Çekebilir: Boşanma Hukuku Kapsamında Psikolojik Şiddet Nedir | Psikolojik Şiddet Karşısında Maddi Ve Manevi Tazminat Davası Nasıl Açılır?