Hısımlık nedir sorusu Türk Medeni Kanunu kapsamında aile hukuku içerisinde oldukça merak edilen konular arasında yer alıyor. Hukuk sistemimiz içerisinde evlilik müessesi, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu kapsamında ayrıntılı olarak düzenlenmiş ve bu bağlamda evlenmeye engel durumlarda sayılı olarak belirlenmiştir.
Bu yazımızda hısımlık nedir sorusuna yanıt ararken, evlilik konusunda çok merak edilen “evlenmeye engel hısımlık(akrabalık)” konusuna değinecek ve kimlerin kimlerle evlenemeyeceğine Türk Medeni Kanunu ve hısımlık aile hukuku düzenlemesi kapsamında yanıt vereceğiz.
Hısımlık Nedir?
Türk Medeni Kanunu hısımlık nedir sorusuna şöyle cevap veriyor; TDK 129 maddesinde belirlenen hısımlık dereceleri, hukuk sistemimizde öngörülen kesin evlenme nedenleri (diğer kesin evlenme engelleri ise, mevcut evlilik ve akıl hastalığıdır) arasındadır.
Bu evlenme yasağına rağmen gerçekleşen hısımlık ilişkisi ile bir evlilik ise yine Türk Medeni Kanunu 145/4 fıkrası uyarınca ve hısımlık aile hukuku kapsamında mutlak butlanla batıl olacaktır yani bir diğer ifadeyle bu şekildeki bir evlilik hükümsüz kabul edilecektir.
Kesin evlenme engeli olan hısımlık nedir sorusuna isterseniz daha yakından bakalım..
1- Evlenmeye Engel Kan Hısımlığı ve Dereceleri
Hısımlık nedir hemen detayları vermeye başlayalım… Öncelikle kan hısımlığının kısa bir tanımını yapmak gerekirse, ortak bir kökten üreyenler ve de aralarında kan bağı bulunanlar arasındaki hısımlığa (örneğin kardeş, torun, baba, dede, amca, teyze, dayı, hala gibi) kan hısımlığı denir.
Belirli bir dereceye kadar kan hısımlığının, evlenme engeli olması hem tıbben (akraba evliliklerinde görülen genetik hastalıklar gibi) hem de ahlaken getirilen bir engeldir.
Türk Medeni Kanunu 129/1 fıkra düzenlemesine göre üstsoy ile altsoy (büyük dede, dede, baba, çocuk, torun, torunun oğlu gibi uzatılabilir) arasında kanunen geçerli bir evlilik yapılması mümkün değildir.
Yine aynı fıkra uyarınca hısımlık nedir sorusuna cevaben, kardeşler arasında evlilik ve yine amca, dayı, hala, teyze ile yeğenleri arasında da olan evliliğin yasak olmasını belirtebiliriz.
Bu madde düzenlemesinden de anlaşılacağı üzere kan hısımlığında kesin evlenme yasağı üçüncü dereceye kadar vardır. Bu anlamda amca oğlu, dayı kızı gibi dördüncü dereceden kan hısımlığı bulunanların evlenmelerinde kanunen getirilmiş bir yasak bulunmamaktadır.
Bu noktada belirtmek gerekir ki, hısımlık nedir konusunda ana ve baba bir olan kardeşlerin arasında evlilik yasak olduğu gibi anaları ya da babaları bir olan kardeşler arasında da evlenme yasağı bulunmaktadır.
2- Evlenmeye Engel Kayın Hısımlığı
Türk Medeni Kanunu düzenlemesine göre, evlenme ile eşlerden biriyle diğer eşin kan hısımları arasında aynı türden ve dereceden kayın hısımlığı kurulmuş olur. Daha sonra bu evlilik sona erse dahi kurulan kayın hısımlığı ortadan kalkmaz.
Türk Medeni Kanunu 129/2 fıkrası uyarınca, evlilik sona erse dahi eşlerden biriyle diğerinin üstsoyu ve altsoyu arasında kesin evlenme engeli bulunmaktadır.
Kayın hısımlığını meydana getiren evlilik sona erdiğinde, eşlerin birbirlerinin üstsoyu ve altsoyu ile evlilikleri yasak olsa da, eşlerin kayın hısımları olan baldız, kayınbirader, diğer eşin amcası, teyzesi, dayısı, halası ile evlenmeleri noktasında ise kanunen bir engel bulunmaz.
3- Evlenmeye Engel Evlatlık İlişkisinden Kaynaklı Hısımlık Nedir?
Türk Medeni Kanunu 129/3 fıkrası düzenlemesine göre hısımlık nedir? Evlât edinen ile evlâtlığın ya da bunlardan biriyle diğerinin altsoyu ve eşi arasında da evlilik yapılması kanunen yasaktır. Bu kapsamda evlat edinme ile evlatlık, evlat edinen ile evlatlığın eşi, evlatlık ile evlat edinenin eşi, evlat edinen ile evlatlığın altsoyu, evlatlık ile evlat edinenin altsoyu arasında evlilik yapılması yasaktır ve bu yasağa karşın gerçekleşen bir evlilik bulunuyorsa, bu evlilikte mutlak butlanla batıl olacaktır.
Diğer kesin evlenme engelleri ile hısımlık nedir konusunu kesin nitelikte olmayan evlenme engelleri konusunda ayrıntılı bilgiye ise, yine sitemizde 17 Mart 2020 tarihinde yayınlanan “Hukuk Sistemimizde Evlenme Engelleri Nelerdir? Kesin Nitelikte Engeller ve Kesin Nitelikte Olmayan Evlenme Engelleri” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.