Anhedoni her ne kadar literatürdeki adı ile herkes tarafından bilinmese de toplumda görülme sıklığı çok geniş olan bir hastalıktır. Daha doğrusu, bir psikolojik sorundur.
Neredeyse birçok dönemde yaptığınız işlerden keyif alamıyorsanız, hiçbir şey yapasınız gelmiyorsa ya da sürekli üzgün bir haldeyseniz anhedoni olmuş olabilirsiniz!
Zaten depresyon tanısı aldıysanız temelinde bu psikolojik durum yattığından kesinlikle anhedonik davranışlar gösterdiğinizi söyleyebiliriz.
Peki tam olarak anhedoni nedir? Anhedoni belirtileri neler? İşte bu psikolojik sorun hakkında detaylar..
Anhedoni Nedir? Sürekli Mutsuz Hissetme Durumu Nelere Sebep Olur?
Anhedoni; günlük yaşam becerilerine kadar etki eden ruhsal bir durumdur. Kişinin en ufak bir durumu bile gerçekleştirmek istemez.
Örneğin eskiden oyun oynamak, yemek yapmak ya da yemek çok sevdiğiniz bir eylem iken artık size bunları yapmak ölüm gibi gelebilir.
Buna bağlı olarak zaten temelde oluşan anhedoni majör depresyon ve diğer depresyon türlerini ortaya çıkaracaktır.
Depresyonun ilk belirtileri arasında hayattan zevk alamama, çoğu eylemi yapmak istememe, çabuk sıkılma durumu gözlemlenir.
Tüm bu sayılan belirtilerde anhedoniyi işaret eder. Zevk alamama olarak genel anlamda tanılanır ancak çok farklı şekillerde görülebilir.
Yalnız, depresyon tanısı almak için bu belirtinin olması yetersizdir. Yine de depresif belirtileri ortaya çıkarmak adına incelenir.
Anhedoni Belirtileri Neler, Nasıl Ortaya Çıkar?
Ahnedoni belirtileri çok farklı şekillerde gözlemlenir. Mutsuzluk kapsamında değerlendirilen bu duruma karşı olarak değişik kategoriler altında hissedebilirsiniz.
Fiziksel anhedoni daha çok temel yaşam becerilerinizi sağlamak adına yapamadıklarınızı ortaya çıkarır. Mesela yemek yemek istememe, uyumak istememe ya da çok uyuma gibi durumlar oluşur.
Cinsel anhedoni de ise temel ihtiyaç olan cinselliğe dair bir zevk alamamayı yansıtır. Hatta cinselliğe karşı düşmanlık bile besleyebilirsiniz.
Sosyal alanda ise insanlardan kaçınma, insanlarla aynı ortama girmeme ve çoğu zaman tek/yalnız takılma olarak gözlemlenebilir.
Sayılan tüm bu belirtiler anlık olarak ortaya çıkar. Yavaş yavaş geliştiği gözlemlenmez bir anda da yaşanması mümkündür.
Anhedoni Neden Ortaya Çıkar?
Bilim dünyasında ortak bir görüş olduğunu söylemek mümkün değildir. Çünkü bu duruma karşı değişik sebepler ortaya atılmıştır.
İlk olarak bağlanan sebepler arasında elbette kalıtımsal bir geçiş söz konusudur. Kalıtıma bağlı olarak daha depresif belirtiler göstermeye meyilli olabilirsiniz.
Bunun dışında prefrontal korteks ile bağlantıları da kurulmuştur. Burada oluşan problemlere daha depresif bir yapıda görülebilirsiniz.
Aynı zamanda bazı enzimlerin az ya da fazla salgılanmasının mutsuzluk halini arttırdığı görülüyor. Seratonin ve dopamin konusunda eksiklik yaşayan bireylerde çok daha fazla anhedoni durumunun ortaya çıktığı kesinleştirilmiştir.
Şizofreni ve Parkinson hastalığına yatkınlığı olan bireylerde de anhedoni durumu kesin olarak gözlemlendiğinden bu tarz hastalık ihtimali fazla olanlarda görülebileceği düşünülür.
Ancak tüm bunlara rağmen net olarak sebebi budur ya da bunlardır şeklinde açıklamalardan bilim insanları kaçınıyor. Üzerinde araştırmalar yaparak daha net bilgi edinmeye çalışıyorlar.
Anhedoni Tedavisi Nedir, Nasıl Kurtulabilirsiniz?
Elbette tedavi için öncelikle bu psikolojik rahatsızlığın sizde olduğunu tespit etmeli ve üzerine düşmelisiniz. Çoğu zaman sosyal ilişki kurmak istememeleri tedavi alma konusunda da isteksiz olmalarına sebep olmaktadır.
Yine de tedavi konusunda kararlı hale gelirseniz psikolojik alanda uzman olan birisinden yardım almanız gerekiyor.
Psikiyatrist aracılığıyla ilk tedavi adına adım atabilirsiniz. Anhedoniye bağlı olarak ortaya çıkmış olan ya da çıkması muhtemel olan depresyon ya da şizofreni tanılarını da ele alacaktır.
Bunun dışında Parkinson şüphesi varsa Nöroloji bölümüne sizi de yönlendirebilir. Beyin üzerinde gözlemler yapılabilir, seratonin artışı sağlamak adına ilaç desteği sunulabilir.