Dünya üzerinde ilk olarak 2016 ve 2017 yıllarında Küba’nın Havana kentinde çalışan ABD’li diplomatlarda görülen bazı tıbbi belirtiler ile ortaya çıkan Havana Sendromu konusundaki tartışmalar son bulmuyor. Bu yazımızda, Havana Sendromu nedir konusu ile ilgili merak edilenleri sizin için bir araya getirdik…
Havana Sendromu Nedir ?
İlk defa 2016 ve 2017 yıllarında, ABD’nin Havana’da bulunan Küba Büyükelçiliği çalışanlarında görülen, beyinde meydana gelen ve halen daha tam olarak detayları bilinemeyen sağlık sorunlarına, Havana’da görülmesi nedeniyle “Havana Sendromu” adı verilmiştir. Küba’dan sonra bu sendromu Çin’de bulunan ABD’li diplomatlarda da görülmüştür.
Havana Sendromu nedeni ve kökeni tam olarak belirlenemediği için biyolojik bir silah olabilirmi? Bu hastalığın belirtileri nelerdir? Vakaların artmasının nedeni nedir?
Havana Sendromu Tarihçesi
2016 yılı Ağustos ayında Havana’da bulunan ABD büyükelçiliğinde görevli bir diplomatik ataşe de özellikle baş ağrısı başta olmak üzere halsizlik, bulantı, kusma ve yorgunluk gibi şikayetler ortaya çıkmıştır. Yapılan rutin tetkikler neticesi, bu görevliye spesifik bir tanı konamamış ancak şikayetleri de tam olarak son bulmamıştır. Daha sonraki iki ay içerisinde ise aralıklarla toplamda onaltı ABD diplomatik çalışanı ile iki Kanada vatandaşında da benzer şikayetler görülmüştür.
Bu belirtilerinin görülmesi üzerine, ABD Washington yönetimi tarafından 2017 yılının Eylül ayında, Küba’da çalışan ikinci derecedeki diplomatik görevlilerin önemli bir bölümü görevlerinden geri çekilmiştir.
Amerika’ya geri çağrılan ve kapsamlı sağlık taramasından geçirilen diplomatlarda, o tarihe dek tanımlanmamış ve kaynağı da belirsiz bir sendrom işaret edilmiştir.
Bu bilinmeyen sendrom ile ilgili araştırmalar devam ederken, bu kez Çin’in Guangzhou kentinde bulunan ABD konsolosluğunda görevli bir diplomatta, 2018 yılı başlarında benzer şikayetleri dile getirmiştir.
Bu şekilde 2016 ile 2018 yılları arasında önce Küba, daha sonra ise Çin’de görev yapan yaklaşık 40 ABD’li diplomatın yakalandığı bu gizemli rahatsızlığa, çıkış yerine atıfla ‘Havana sendromu‘ adı verilmiş, sonraki yıllarda başka ülkelerden de bu sendroma ait belirtiler bildirilmiştir.
Bu kapsamda özellikle 2021 yılında Avusturya Viyana ABD Konsolosluğu çalışanlarında da bu sendroma ait belirtiler tespit edilmiştir.
Daha sonra dünyanın dört bir tarafında ABD’li diplomatlar arasında, bahse konu sendrom ile ilgili belirtiler bildirilmiştir. Bu vakalar üzerine Amerikalı devlet yetkilileri, Havana sendromu adı verilen rahatsızlığın, mikrodalga radyasyonu sebebi ile oluşabileceği görüşünü ileri sürmüşlerdir.
Havana Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Oldukça gizemli olan ve çok tartışılan Havana sendromu belirtileri ne olduğu, hangi şikayetlerle birlilkte baş gösterdiği de merak edilen konular arasında yer alıyor.
Bu yeni hastalığa dair semptom gösteren ve etkilenenlerde, şikayetlerin başlangıcından itibaren yaklaşık üç ay sonra dahi başta baş ağrısı olmak üzere bilişsel bozukluk, denge kaybı, görsel ve işitsel bozukluklar, uyku bozukluğu, artmış kaygı, kronik baş dönmesi, mide bulantısı, yorgunluk, değişik şiddetlerde hafıza kaybı gibi şikayetlerin devam ettiği saptanmıştır.
İlk etapta Küba ve Çin’de 40 diplomatta görülen Havana Sendromu, geçen süreç içerisinde özellikle ABD’li diplomatlar ile Savunma Bakanlığı çalışanları arasında yayılmış ve başta Viyana’da olmak üzere dünya genelinde toplamda 130’dan fazla kişiyi etkilediği tespit edilmiştir.
Havana Sendromunun Nedenine İlişkin Teoriler | Havana Sendromu Nedenleri
Havana sendromu şikayetlerinin kaynağına şu ana kadar kesin olarak ulaşılamazken, bu hastalığın “toplumsal paylaşılmış psikotik bir fenomen mi” yoksa “etiyolojisi henüz belirsiz tıbbi bir hastalık mı” ya da “sonic (ses) yayıcı silahların kullanımı sonucu oluşan bir rahatsızlık mı” olduğu konusunda fikir birliğine varılamamıştır.
Bununla beraber, Dünya genelinde özellikle, ABD elçilik binalarında görev yapan Amerikalı diplomatlar ile ailelerini etkileyen bu gizemli sendroma “yönlendirilmiş darbeli radyolu frekansı enerjisinin” sebep olabileceği ileri sürülen teoriler arasında öne çıkmıştır. Ulusal Bilimler Akademisi’nce yapılan çalışmalar sonucu düzenlenen rapora göre, özellikle elçiliklerde görev yapanlarda görülen şikayetler açısından en olası neden olarak “darbeli radyo frekansı” gösterilmiştir.
Yine Amerikali Bilim insanları tarafından yayınlanan bazı raporlarda da, Havana sendromuna, yönlendirilmiş mikrodalgaların neden olabileceği ancak net bir tespitin yapılamadığı bildirilmiştir.
Nedeni ve kaynağı tam olarak şu ana dek tespit edilemeyen Havana sendromuna yakalananların tamamının üst düzey devlet yetkilileri olmaları ve görevde oldukları ülkelerde bu sendroma yakalanmaları ise, oldukça büyük bir soru işareti olarak kafalarda yer etmeye devam ediyor. Bakalım ilerleyen günler, bu konuda bize neler gösterecek?
