Hangi meslek bana uygun? Hangi mesleği yapmalıyım? Meslek seçiminde nelere dikkat etmeliyim? gibi sorular başta ergenler olmak üzere yetişkinler tarafından da sıklıkla merak edilmektedir.
Meslek seçimi yaşam içerisinde belki de en önemli kararlardan birisidir. Kişinin genel olarak yaşamını değiştireceğinden dikkat edilmesi gereken bir noktayı işaret eder.
Fakat gerek yaşın getirileri gerekse yaşamın sürekli değişimi ile tüm meslekleri takip etmek giderek zorlandı. Her meslek hakkında bilgi sahibi olunmadığı gibi meslek seçimi yaparken dikkat edilmesi gerekenler konusunda da bazı sorular oluştu.
Özellikle ortaokul ve sonrasında öğrencilere ‘rehberlik’ hizmeti kapsamında verilen mesleki rehberlik sadece küçük yaştakileri ilgilendirmemektedir. Öğrenme yaşam boyudur bu yüzden meslek seçimi ve kariyer de yaşam boyu sürer.
Buna bağlı olarak ‘Hangi bölümü okumalıyım?’ ‘Hangi meslekler bana uygun?’ sorularına yanıt verir.
Peki hangi meslek bana uygun? Hangi mesleğin bana uygun olduğunu nasıl anlarım? Aslında bu sorular için bazı yolları izlemeniz yeterli olacaktır.
İşte hangi meslek bana uygun testi uygulaması ve meslek seçiminde dikkat edilmesi gerekenler…
Hangi Meslek Bana Uygun? Meslek Seçiminde Nelere Dikkat Etmeliyim?
Hangi meslek bana uygun MEB kapsamında Okul Psikolojik Danışmanları tarafından öğrencilere çok küçük yaştan itibaren destek çalışmaları ile yanıtlanmaya uygun hale getirilir. Böylece hem kişiye uygun hem de geleceği parlak meslek seçimleri hedeflenir.
Öncelikle bilmelisiniz ki yetişkin olarak da herhangi bir uzmandan destek alsanız dahi meslek seçimi tamamen kişiye özgüdür.
Bu yüzden seçiminizi birisinin ağzından çıkacak cümlelere bırakmamalı hem kendinizi hem de meslekleri araştırarak kararı bizzat siz almalısınız.
Tüm bunların yanı sıra meslek seçiminde uzmanlar tarafından da ele alınan bazı unsurlar bulunmaktadır. Bahsedilecek bu hususlara dikkat ederek ‘Hangi meslek bana uygun?’ sorusuna daha kolay yanıt bulabilirsiniz.
Hangi mesleğin bana uygun olduğunu nasıl anlarım araştırmanızda size yardımcı olacak, sizlerin de dikkat etmesi gereken unsurlar…
1- Yetenek
Yetenek aslında meslek seçiminde akla gelecek temel unsurlardan birisidir. Bahsedilmesi kolay olsa da kişinin kendi yeteneğini keşfetmesi sanıldığından daha zor olabilmektedir.
İlk olarak yeteneğin anlamına bakmak gerekirse; kısaca yetenek, bir işi ‘yapabilirim’ diyebilmektedir. Demekle kalmayarak kişinin bu işi kolaylıkla yerine getirmesidir.
Her insanda aynı oranda ve aynı türde yetenek bulunmaz. Yetenek kalıtımsal özelliklerle çocuklara aktarılır. Fakat aktarılan bu yetenekler her zaman ortaya çıkamayabilir.
Yeteneklerin sergilenebilmesi için sadece kalıtım yeterli olmaz. Kişinin bu yeteneğini ortaya koyabileceği bir çevreye ihtiyacı vardır. Eğer oluşması gereken bu çevreye sahip değilseniz henüz yetenekleriniz konusunda fikir sahibi olmayabilirsiniz.
Peki yeteneklerimi nasıl keşfedebilirim?
Aslında bu sorunun cevabı oldukça basit ve bilimsel. Yetenek testleri olarak adlandırılan uzmanların yorumladığı testleri uygulamanız belirli yetenek alanları hakkında size bilgi verebilir.
‘Hangi meslek bana uygun?’ sorusunun yanıtlanmasında çocuklara yardımcı olacak yetenek testlerinden birisi Temel Kabiliyet Testi’dir. Yetişkinler için de uygun yaşlara hitaben yetenek testleri bulunur.
Hangi melek bana uygun testi kapsamında uygulanan bu envanterlerde kişilerin belirli alanlara dair puanları elde edilir. Bulunan alanlar; sözel yetenek, sayısal yetenek, şekil-uzay gibi değişik adlarda bulunur.
Toplanan puanlar arasında en yüksek puan hangi alanda oluştuysa kişi yeteneği doğrultusunda bulunan meslekleri gözden geçirebilir.
Bahsedilen yetenek testleri kişisel olarak uygulanamaz. Uzman uygulaması ve yorumlamasına ihtiyaç vardır.
2- İlgi
Kişinin hoşlandıkları olarak kısaca tanımlamak mümkün. Yetenek kalıtımsal olarak geldiği için doğuştan itibaren fark edilmese de bulunur. Ancak ilgiler sonradan kazanılır.
Bu açıdan ele alındığında kişinin yaşadığı ortam ve çevre oldukça önemlidir. Çevreye göre şekillenir ve yeteneğin de perçinlenmesinde yardımcı olacaktır.
İlgilerin oluşması genelde bahsedilecek diğer meslek seçiminde etkili olan unsurlara göre daha sonra gelişir. Özellikle ergenlik dönemine kadar sürekli değişen duygular bu dönem itibariyle netleşecektir.
Okullarda da ilgi testleri özellikle lise kademesine uygulanır. Yetişkin bireyseniz ilgileriniz yüksek bir oranda netleşmiştir.
İlgi testleri arasında; Kuder İlgi Alanları Tercihi Envanteri, Mesleki Yönelim Envanteri, tam olarak karşılamasa da en azından kişinin düşüncelerini alabilmek adına Kendini Değerlendirme Envanteri bulunur.
Bahsedilen bu testler, hangi meslek bana uygun MEB çalışmaları arasında bulunur. Okul Psikolojik Danışmanı tarafından yoğunluklu olarak lise döneminde uygulanır.
3- Değerler
Değer kavramı ‘Hangi mesleğin bana uygun olduğunu nasıl anlarım?’ sorusuna yanıt ararken incelenen bir diğer etmendir.
Meslekte değer kavramı; kişinin bir işten ne beklediği, iş sonunda ne elde etmek istediği, iş sonucu oluşan doyum ve mesleği sevip sevmemesini ifade eder.
Örneğin bir meslekte aradığınız statü sahibi olmak mı yoksa fazla para kazanmak mı? Rahat bir ortamda çalışmak mı yoksa insanlara yardım etmek mi? Bu tarz sorulara vereceğiniz cevaplar değerlerinizi yansıtacaktır.
Şüphesiz hem Türkiye hem de dünya genelinde işine mutsuz giden insanların sayısı oldukça fazladır. Bunun farklı sebepleri olabilmekle birlikte önemli sebeplerinden birisi değerlere uygun olarak seçim yapılmamasıdır.
Seçeceğiniz meslek değerlerinize ne kadar uygun olursa elde edeceğiniz doyum ve mutluluk da o kadar fazla olacaktır. (Elbette meslek seçiminde dikkat edilmesi gereken etmenlerle uyumuyla birlikte hareket edilmeli.)
Kendini Değerlendirme Envanteri temel olarak uygulanan testlerden sadece birisidir.
4- Hangi Meslek Bana Uygun Kişilik Testi ve Sonuçları
Kişilik doğuştan ölüme kadar sizi siz yapan unsurların tamamını kapsar. Doğuştan getirdiğiniz mizaç özellikleri kadar çevresel şartlardan kazandığınız özelliklerinizi de ortaya koyar.
Kişiliğe uygun olmayan bir mesleği yapmanız mümkün olsa da sizi oldukça zorlayacaktır. Bir şekilde siz işinizi yapsanız da bu sefer işin sonucu istenen düzeyde olmayabilir.
Bu yüzden meslek seçiminde kişilik testlerine çoğu zaman yer verilir. Özellikle kendini tanımadığını belirten ya da fark edilen kişilere ‘Hangi meslek bana uygun?’ sorusu cevabı aranmadan benliğini bulma yoluna gidilir.
Kişilik testleri yetenek testlerinde olduğu gibi bireysel olarak uygulanıp yorumlanamaz. Uzman desteğine ihtiyaç bulunmaktadır.
5- Diğer Faktörler
Uzmanlar tarafından yukarıda bahsedilen dört temel unsur merkeze alınarak kişiye bilgilendirme yapılır. Bilgiyi alan birey tarafından ‘Hangi meslek bana uygun?’ sorusu daha net bir şekilde cevaplandırılabilmektedir.
Ancak özellikle son dönemlerde güncel olarak ortaya çıkarılan Mesleki Rehberlik ve Kariyer Kuramları kapsamında seçim esnasında etkili olan unsurlar sadece bununla sınırlı değildir.
Diğer faktörler de meslek seçiminde etkili rol oynar. İşte meslek seçiminde etkili olan diğer unsurlar:
Aile,Çevresel faktörler,Şans,Toplum tarafından oluşturulan cinsiyet algısı,Sosyoekonomik düzey,Ekonomik faktörler,Fiziksel faktörler,Politika,Öz yeterlilik inancı bulunmaktadır.
Hangi Meslek Bana Uygun Testi Nasıl Uygulanır? Hangi Meslek Bana Uygun Testi Sonuçları Nasıl Değerlendirilir?
Daha önce de bahsedilen yetenek, ilgi, değer ve kişilik üzerine testlerin uygulanması meslek seçiminde gerekli olacaktır. Fakat tüm testleri kişisel olarak uygulamak yetersiz kalacaktır.
İlgi ve değer testlerini bizzat kendiniz uygulayabilirsiniz. İnternette isimlerini aratarak direkt sonuçlarını da alabilirsiniz.
Ancak uzmanlık gerektiren özellikle yetenek ve kişilik testlerinde bir uzmandan yardım almalısınız. Online ya da yüz yüze Psikolojik Danışman bularak test uygulaması konusunda eşlik isteyebilirsiniz.
Testler yazılı olarak bulunur ve bir doğrusu/yanlışı bulunmaz. Temel amaç size dair bilgi toplayabilmektir. Bu yüzden rahatlıkla uygulayabilirsiniz.
Her testin uzunluğu farklıdır çoğu durumda da zaman kısıtlaması bulunmaz. Uzman tarafından sonuçlar sayısal verilere dönüştürülerek size açıklama yapılır.
Sonraki aşamada ise sonuçlarınıza uygun olarak meslekler listelenir. Bu meslekler arasında kendinize uygun olanı tercih edebilirsiniz.
Hangi Meslek Bana Uygun Testi Onedio Doğru Sonuç Verir mi?
Onedio tarafından sunulan testler çoğu zaman netlik bildirmez. Hangi meslek bana uygun kapsamında çözeceğiniz test size üstünkörü bir bilgi akışı sağlayacaktır.
Yanlış kararlar almanıza da neden olacağından bahsedilen uzmanlık gerektiren testler ışığında bilimsel olarak hareket edebilirsiniz.
Dünya genelinde uygulanan bu testler aracılığıyla hem öğrenci hem de yetişkinlere kariyer destekleri sunulmaktadır.
Hem meslek seçimi hem de bu meslekte istediğiniz kariyeri elde etmek adına ‘Kariyer Danışmanı’ (Psikolojik Danışma ve Rehberlik bölümü mezunu olmasına dikkat etmelisiniz.) unvanıyla bulunan uzmanlardan destek alabilirsiniz.
Hangi Mesleğin Bana Uygun Olduğunu Nasıl Anlarım? Test Sonuçlarında Hangilerine Dikkat Etmeliyim?
Hangi meslek bana uygun testi ya da testleri çözdükten sonra belirli bir sıralamaya göre ilerlemek daha doğru kabul edilmektedir.
Mesleki ve kariyer gelişimi noktasında dünya genelinde meslek seçim sürecinde kabul edilen bir sıralama mevcuttur. Bu sıralama; yetenek, ilgi ve değer şeklinde ele alınır.
Buradan anlayacağınız üzere ‘Hangi Meslek Bana Uygun Testi’ uyguladıktan sonra ilk baz almanız gereken test sonucu yeteneklerdir.
Yetenekler belirli bir seviyeye kadar geliştirilebilir ancak kalıtımsal olarak geldiğinden daha baskın olarak bulunurlar. Her ne kadar bir meslekten hoşlansanız ya da ekonomik açıdan değerleriniz olumlu olsa da yeteneğiniz olmadıkça bir anlamı yoktur.
Yapamadığınız bir işi sürdüremezsiniz.
Bu yüzden yeteneklerinizi başa alarak hareket etmelisiniz. İkinci aşamada da ilgilerinize yönelmelisiniz. İlgilerinizin yoğun olduğu meslek alanlarında daha çok mutlu olacağınız, işi severek yapacağınız anlamına gelir.
Burada da sadece yeteneğe göre hareket etmemenin önemi ortaya çıkar. Her ne kadar yeteneğiniz olsa da ilginizin olmadığı bir alanda tabiri caizse her gün işe kin kusarak gidersiniz.
Değerler son aşamada ele alınır. Değerler kapsamında mesleğinizi gözden geçirmeniz gerekecektir. Bunu bir örnek üzerinden götürelim.
Örneğin kazı ve tarihe karşı ilginiz olduğunu varsayalım, bunu çok seviyorsunuz. Gerekli kazı çalışmalarında da yeteneklisiniz.
Ancak bir sorun var.
Ülkemiz kapsamında Arkeoloji bölümünü değerlendirdiğinizde; yeterli iş imkânlarının bulunmadığını fark edeceksiniz. Devlette atamaların olmadığını, özel sektörde belirli bir ilerleme yönteminin oluşmadığını da görebilirsiniz.
Bununla da kalmıyor bir şekilde Arkeolog olsanız dahi hayatınızı idame ettirecek kadar para kazanamamak elbette kişinin canını sıkacaktır.
İşte tüm bunlar kapsamında değerlerinize uygun olmadığı için Arkeoloji bölümünden vazgeçmeniz gerekebilir. Her ne kadar yetenek ve ilginiz olsa bile.
Elbette bahsedilen tüm bu aşamalar kişinin kendi özgür iradesine kalmış bir durumdur. Her ne kadar hangi meslek bana uygun MEB kapsamında uzmanlar tarafından çocuklar üzerinde yürütülse de kişinin sorumluluğu alması istenir.
Okullarda her ne kadar ailelerin fikirleri alınsa da burada temel karar verici unsur öğrencilerdir. Eğer bir yetişkinseniz, Kariyer Danışmanı ile yapacağınız çalışmada da uzman size belirli bir meslek sunmayacaktır.
Sunacağı birden fazla meslek alanı ve meslek ismi olacaktır. Bu mesleklerden tamamen kendine uygun olduğunu düşündüğünüz olan bir meslek konusunda kararınızı verebilirsiniz.