Kast ve taksir nedir? 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu “Ceza Sorumluluğunun Esasları” başlıklı ikinci kısmında Kast ve Taksir ayrıntılı olarak tanımlanmıştır. Peki, ceza sorumluluğunu doğrudan etkileyen kast ve taksir nedir?
Hangi hallerde taksirin varlığından söz edilebilir? İşte, merak edilen tüm yönleriyle Türk Ceza Hukuku kapsamında kusur sorumluluğu…
Kast ve Taksir Nedir? Türk Ceza Kanununda Kast Nedir? Taksir Nedir?
Kast ve taksir nedir tüm yönleriyle öğrenmeye hazır mısınız? Türk Ceza Kanunu 21 ve 22. Maddelerinde “Kast” ve “Taksir” düzenlenmiştir. Madde metinlerine göre aynen;
“Kast; Madde 21- (1) Suçun oluşması kastın varlığına bağlıdır. Kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir.”
Kişinin, suçun kanuni tanımındaki unsurların gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen, fiili işlemesi halinde olası kast vardır. Bu halde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda müebbet hapis cezasına, müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi yıldan yirmibeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur; diğer suçlarda ise temel ceza üçte birden yarısına kadar indirilir”
Taksir;
Madde 22- (1)
Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hallerde cezalandırılır.Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir.Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi halinde bilinçli taksir vardır; bu halde taksirli suça ilişkin ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.Taksirle işlenen suçtan dolayı verilecek olan ceza failin kusuruna göre belirlenir.Birden fazla kişinin taksirle işlediği suçlarda, herkes kendi kusurundan dolayı sorumlu olur. Her failin cezası kusuruna göre ayrı ayrı belirlenir”
tanımları yapılmıştır. Yani, Ceza Kanunumuz kapsamında kusur sorumluluğu kast ve taksir nedir başlıkları altında dört ayrı şekilde düzenlenmiştir.
1- Kast ve Taksir Nedir? Kasta ve Taksire Bağlı Kusur Sorumluluğu Başlıkları Nelerdir?
Kast ve taksir nedir sorusunu daha yakından inceleyelim.
Kasta bağlı kusur sorumluluğu;
Doğrudan Kast,Olası Kast,
Taksire bağlı kusur sorumluluğu ise;
Basit Taksir,Bilinçli Taksir olmak üzere ayrımlanmıştır.
2- Doğrudan Kast (TCK Madde 21/1) Nedir?
Kast ya da diğer bir ifade ile doğrudan kast, suçun kanuni tanımında yer alan fiilin bilerek ve isteyerek işlenmesi halidir. Bir örnek ile açıklamak gerekirse; bir kişi, sokakta karşılaştığı birine ateş ederek onu öldürürse “doğrudan kastla insan öldürme ya da kasten insan öldürme” suçunu işlemiş olur.
A- Kast ve Taksir Nedir? Olası Kast (TCK Madde 21/2) Nedir?
Olası kast ise bahse konu bir suçun kanuni tanımındaki fiilin gerçekleşebileceğinin öngörülmesine karşın göze alınması, yani bir diğer ifade ile olursa olsun düşüncesiyle hareket edilmesidir. Yukarıdaki örnekte, bir kişi sokakta karşılaştığı bir grup insan içinde birini öldürmek için ateş ettiğinde, bu grup içindeki diğer insanların da zarar görebileceğini öngörmesine karşın çok sayıda ateş etmesi hali olası kasttır.
Bu örnekte failin, öldürmek istediği kişiye karşı eylemi doğrudan kast, grupta bulunan diğer kişilerin zarar görmesi halindeyse o kişilere karşı eylemleri olası kast kapsamındadır. Yine düğünde ya da maç kalabalığında havaya ateş ederek başkalarının ölümüne neden olmada olası kast halleridir.
3- Basit Taksir (TCK Madde 22/2) Nedir?
Basit taksir ise, kişinin bir neticeyi öngöremeyerek dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı bir şekilde hareket etmesi durumudur. Basit bir örnekle açıklamak gerekirse, bir kişinin yolda arabayla kontrolünü kaybederek bir kişiye çarpıp yaralaması basit taksir örneğidir.
4- Bilinçli Taksir (TCK Madde 22/3) Nedir?
Bilinçli taksir hali ise, kişinin öngörebildiği neticeyi istememesine karşın şans, kişisel yetenek gibi etkenlere güvenerek kural ihlalinde bulunmasıdır. Bilinçli taksiri de örnek ile açıklamak gerekirse kırmızı ışıkta geçen ya da sollama yasağı bulunan yerde sollama yapan kişinin başkasının yaralanmasına neden olması bilinçli taksirle yaralama suçunu oluşturur. Yine alkol alarak araç kullanıp başkasının ölümüne sebep olma durumunda da bilinçli taksirle ölüme sebebiyet verme suçu oluşur.
Ceza Kanunumuz sisteminde suç, kural olarak ancak kast ile işlenebilir. Ancak bir fiilin taksirle işlenen hallerinin açıkça suç kabul edildiği hallerde taksirle suç işlenebilir. Örneğin Türk Ceza Kanunu’nda taksirle yaralama ve taksirle ölüme sebebiyet verme suçlarına yer verilmesine karşın mala zarar verme suçu ancak kasten işlenebilir. Çünkü, ceza kanunumuzda taksirle mala zarar verme suçu düzenlenmemiştir.
5- Bonus! Kast ve Taksir Nedir Daha Fazla Bilgi Edinmek İster misiniz?
Bu tarz hukuki içerikler hoşunuza gidiyorsa, ecrimsil davası nedir başlıklı içeriğimizi inceleyebilirsiniz…