Gıda katkı maddesi üzerine çalışma yapan Massachusetts Amherst Üniversitesi’den bir gıda bilimcisinin gözlemlemiş olduğu bulgular belgelenmiştir. Fransa’da yasaklanmasına rağmen Amerika ve birçok ülkede kullanılan bir gıda katkı maddesinin farenin bağırsak mikrobiyatasını önemli bir şekilde etkilediği tespit edilmiştir. Bununla birlikte bağırsakta iltihaba ve karaciğerde de protein atılımlarında değişime yol açtığı bulunmuştur.
Gıda bilim araştırmacısı çalışmalarının gıda endüstrisi ve insan sağlığıyla beslenmesi üzerine birçok etkisi olacağı düşüncesini paylaşarak şunları ifade eti: “Çalışmamızın gıda endüstrisi ve insan sağlığıyla, beslenmesi üzerine birçok etkisi olacağı kanaatindeyim. Bu çalışma gıda kaynaklı titanyum dioksit nanopartikülleri (Ti02 NPs) ile olumsuz sağlık durumlan arasında güçlü bir bağ olduğunu ortaya koydu”
Gıda Katkı Maddelerinin Sağlığa Zararları
Gıda katkı maddesi zararları insan sağlığını olumsuz yönde etkilemekte ve birçok hastalıkla da ilişkilendirilmektedir. Bağırsaktaki karmaşıklık ve çeşitlilik açısından mikroorganizma topluluğunu ifade eden bağırsak mikrobiyatası, insan sağlığında önemli bir yere sahiptir ve büyük rol oynamaktadır. Bağırsak mikrobiyatasında meydana gelecek dengesizlikler ile obezite, kardiyovasküler ve bağırsak hastalıkları da dahil olmak üzere insan sağlığıyla ilgili birçok ilişkilendirme bulunmaktadır.
Gıda Katkı Maddesi Kullanılan Gıdalar
İnsanlar gıda kaynaklı Tİ02 NPs’e, temel olarak farklı boyutlarda- üçte bir ya da daha fazla- nano ölçekteki Ti02 partiküllerinden oluşan E171 isimli bir gıda katkı maddesi aracılığıyla maruz kalmaktadır. Ürünleri daha beyaz ve opak hale getiren E171 tatlı, şeker, içecek ve sakız gibi gıdalarda kullanılmaktadır.
Çocuklarda Gıda Katkı Maddeleri
Gıda katkı maddesi alınımına çocukların yetişkinlere göre daha çok maruz kaldığı tespit edilmiştir. Çocuklarda E171’e maruz kalma oranı yetişkinlere göre oldukça yüksek olduğu belirtilmektedir. Gıda bilimcinin yaptığı başka bir çalışmanın Birleşik Devletler’de çocuklarda E171’e maruz kalmanın yetişkinlere oranla ikiden dört kata kadar daha fazla olduğu bulgusuna işaret edilmekte olduğu görülmektedir.
100 nanometreden daha küçük olan, gıda kaynaklı nano ölçekli partiküller dikkate değer özgün fiziksel özelliklere sahip olabilmektedir. Bu nedenle küçük olanlar dokulara girerek birikebilmekte vurgusunu yapan gıda bilimci şunları ifade ediyor: “Büyük partiküller kolayca emilime uğrayamadığından küçük olanlar dokulara girip bir yerlerde birikebilir.”
Gıda Katkı Maddesi | Deney Sonucu Değerlendirilmesi
Fareler üzerinde yapılan deney değerlendirildiğinde:
1- Obez
Gıda katkı maddesi deneyini fareler üzerinde gerçekleştiren bilim adamları çalışmalarında gıda iki fare popülasyonunu günlük diyetlerinin bir parçası olarak E171 ya da Ti02 NPs ile beslemektedirler. Bir popülasyondaki fareler çoğu Amerikalıya benzer şekilde yüksek yağlı bir diyetle beslendi ve bunların üçte ikisi obez ya da fazla kilolu oldular. Diğer popülasyon fareler ise düşük yağlı bir diyetle beslenmeye devam edildi. Süreç sonunda ise yüksek yağlı diyetle beslenen fareler sonuçta obez olurken düşük yağ diyetindeki farelerde bu gözlenmedi.
2- Bağırsak Mikrobiyatasının Bozulması
Gıda katkı maddesi verilen farelerin bağırsak mikrobiyatasının bozulduğuna değinen gıda bilimci şunları açıkladı: “Obez ve obez olmayan iki fare grubunda da E171 ve Tİ02 NPs dolayısıyla bağırsak mikrobiyatası bozuldu. Nano boyuttaki partiküller iki grupta da daha negatif değişikliklere yol açtı”
Dahası, obez fareler Tİ02 NPs’nin olumsuz etkilerine karşı daha duyarlıydı. HO2 NPs obez farelere, obez olmayanlara kıyasla daha fazla zarar vermekte olduğu görülmektedir.
Araştırmacılar TiO2 NPs’nin, bağırsak sağlığı için büyük önem taşıyan kısa yağ asidi zincirlerinin kör bağırsaktaki seviyelerini azalttığını ve iltihabi bir duruma işaret edecek şekilde bağırsakta iltihap-öncesi bağışıklık hücreleri ve sitokinleri arttırdığını buldular.
Ti02 NPs tarafından bozulan bağırsak mikrobiyatasının sağlık üzerindeki doğrudan etkisinin değerlendirilmesi amacıyla bir dışkı transplantasyonu çalışması yaptılar. Farelere kendi orijinal bağırsak mikrobiyatalarını ortadan kaldırmak için antibiyotik verdiler ve Ti02 NPs uygulanmış farelerden dışkı bakterilerini antibiyotik uygulanmış farelere naklettiler.
3- Gıda katkı Maddesi Bağırsak İltihabına Yol Açıyor
Gıda katkı maddesi ile fareler üzerinde deney yapan gıda bilimcisi bağırsak iltihabına yol açtığının vurgusunu da yaparak şunları dile getirdi: “Sonuçlar diyetle alınan Tı02 NPs’in bağırsak mikrobiyatasının homeostazisini bozup bunun karşılığında farelerde bağırsak iltihabına yol açtığına dair hipotezimizi destekledi”
Geniş çaplı yapılan araştırmada ayrıca insan dışkı örneklerindeki Tı02 seviyeleri de ölçülerek geniş yelpazede bulgular elde edildiği belirtildi. Gıda bilimci ileriye yönelik hayat boyu ya da çoklu nesiller boyunca Ti02 NPs’e maruz kalmanın sağlık üzerindeki uzun süreli etkilerinin belirlenmesi gerektiği üzerine çalışmaların yapılmasını vurguladı.