Genetiği değiştirilmiş sivrisinekler Amerika Birleşik Devletleri’nde doğaya salındı. Peki, genetiği değiştirilmiş sivrisinek nedir ve neden var?
Genetiği değiştirilmiş sivrisinekler, 10 yıllık bir çalışma sonucunda ABD’de doğaya salındı. Sarı Humma gibi çeşitli hastalıkların taşınmasında etkili olan ve insan yaşamını tehlikeye atan en tehlikeli sivrisinekler, genetiği değiştirilmiş sivrisinek sayesinde nasıl kontrol altına alınıyor? İşte, genetiği değiştirilmiş mutasyon sivrisinek ve faydaları hakkında merak edilenler…
Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinekler Doğaya Salındı | Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinek Nedir?
Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinekler Doğaya Salındı | Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinek Nedir?
2/12
Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinekler Artık Doğada
Amerika Birleşik Devletleri’nde yer alan Oxitec isimli biyoteknoloji firması, genetiği değiştirilmiş sivrisinekleri doğaya saldı.
3/12
Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinek Amacı: En Tehlikeli Sivrisinek Türlerini Bastırmak
Oxitec tarafından doğaya salınan genetiği değiştirilmiş sivrisinekler, ABD’nin Florida eyaletinde bulunan Florida Keys bölgesinde, hastalık yayılmasında etkili olan vahşi sivrisineklerin bastırılması amacıyla bölgeye salındı. Böylelikle ABD tarihinde ilk kez genetiği değiştirilmiş sivrisinekler doğa ile buluşmuş oldu.
4/12
Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinekler Daha Önce Farklı Ülkelerde Kullanıldı
Oxitec biyoteknoloji firması genetiği değiştirilmiş sivrisinek olan Aedes Aegypti’yi Cayman Adaları, Brezilya, Panama ve Malezya’da doğaya salmıştı. Oxitec firması, bu uygulaması sonrasında söz konusu bölgelerde vahşi sivrisinek popülasyonlarının yüzde 90 azalma gösterdiğini de açıklamıştı.
5/12
Aeges Aegypti Sivrisinekleri Hastalıkları Taşıyor, Mutasyon Sivrisinek Kontrol Altına Alıyor
Aeges Aegypti sivrisinekleri başta sarı hummalı olmak üzere pek çok hastalığın taşınmasına neden oluyor. Chikungunya, Zika ve Dang bu hastalıklardan bazıları… Genetiği değiştirilmiş sivrisinekler ise pestisit kullanımı olmadan popülasyonun kontrol altına alınmasını sağlıyor.
6/12
Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinekler Nasıl Çalışıyor?
Oxitec biyoteknoloji şirketi genetiği değiştirilmiş sivrisinek tasarlarken, ölümcül bir üzerine yoğunlaşmış. Tamamı erkek olan bu mutasyon sivrisinekler vahşi olan dişi sivrisinekler ile çiftleşince, ölümcül genlerini yavrularına aktarıyor. Kısacası; bu ölümcül gen erkek sivrisineklerin hayatını etkilemese de dişi yavru sivrisineklerin bir protein oluşturmasına engel oluyor ve böylelikle bu en tehlikeli sivrisinekler olgunlaşmadan ölüyor.
7/12
Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinek İnsanlara Hastalık Bulaştırır mı?
Mutasyon sivrisinek denince kulağa korkutucu geliyor olabilir. Hatta bu sivrisinekler insanlara hastalık bulaştırır mı diye akıllara gelebilir. Ancak böyle bir durum söz konusu değil. Çünkü insanları sokan tek sivrisinek; dişi olanlar. Erkek sivrisinek ise yalnızca nektarla yaşamını sürdürüyor. Dolayısı ile genetiği değiştirilmiş sivrisinek ve hayatta kalan erkek sivrisinek insanlar için tehlikeli değil ve herhangi bir hastalığın buluşmasına neden olmaz.
8/12
Amerika Sivrisinek Tehlikesinin Kontrol Altına Alınması için Yılda 1 Milyon Dolar Bütçe Ayrılıyor
ABD Florida Keys’te sivrisineklerin yaklaşık olarak yüzde 4’ü Aeges Aegypti sivrisinekleri… Ancak buna rağmen bölgede sivrisinek kaynaklı olarak insanlara bulaşan hastalıkların pek çoğu da bu sivrisineklerden kaynaklanıyor. Bu nedenle de Florida Keys Sivrisinek Kontrol Bölgesi Kurulu, bu durumun kontrol altına alınması amacıyla yaklaşık olarak yılda 1 milyon dolar bütçe ayırıyor.
9/12
Oxitec Biyoteknoloji Firması Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinekleri İzliyor
Oxitec biyoteknoloji firması genetiği değiştirilmiş sivrisinekler için takibi kolaylaştıran özel bir gen de kullanıyor. Bu mutasyon sivrisineklerin belirli bir ışığın altında patlamasına neden olan özel bir gen kullanımda.
10/12
Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinekleri Doğaya Salmanın Maliyeti Daha Düşük
Florida Keys’te sivrisinek popülasyonunun kontrol altına alınması için yılda 1 milyon dolar bütçe ayrılıp çalışmalar yürütülüyor ve maliyeti yüksek olan havadan böcek ilacı püskürtme gibi işlemler yapılıyor. Ancak bu konuda maliyeti en düşük uygulama; mutasyon sivrisinekler. En tehlikeli sivrisinekler zaman içinde pestisitlere direnç kazandığı için genetiği değiştirilmiş olan yüz milyonlarca sivrisineğin doğaya salınması, maliyeti en düşük uygulama.
11/12
En Tehlikeli Sivrisinek Türleri için Çalışmalar 2010’da Başladı
Sivrisineklerin yol açtığı hastalıkların önlenmesi amacıyla Genetiği değiştirilmiş sivrisinekler için başlatılan çalışma ilk olarak 2010 yılında başlatıldı. Tam olarak 10 yıl süren bu çalışma, çeşitli itirazların ve mevzuat değerlendirmelerinin sonrasında sonuçlandı. ABD Çevre Koruma Ajansı tüm çalışmaların neticesinde genetiği değiştirilmiş sivrisinek planına onay verdi ve uygulamaya kondu.
12/12
Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinek Çalışması Nasıl Yapıldı?
Oxitec biyoteknoloji firması, 2021 yılının sonunda, belirlen altı nokta olan Ramrod Key, Vaka Key ve Cudjoe Key adalarında sivrisinek yumurtası dolu kutu yerleştirdi. Devam eden 12 hafta boyunca da her haftada bu kutulardan yaklaşık olarak 12 bin erkek sivrisinek çıktığı izlendi. Oxitec, bu sivrisinekleri yakalayarak öldürücü geni, kutulardan çıkan sivrisineklerin ne kadar uzaklaşabildiğini ve bu öldürücü genin etkililiğini izleyecek.