Evde çıyan görüldüğünde çoğu zaman büyük ihtimalle çığlık atar ve onu öldürmeye çalışırsınız! Aslında bu oldukça doğal. Özellikle de böceklere karşı korkunuz varsa…
Ancak çıyanların bu kadar öldürülme isteği daha çok dış görünüşünden ve zehirli oluşundan kaynaklanır. Çoğu zaman öldürmek isteseniz bile zor öleceğini görebilirsiniz.
Peki evde çıyan görünce ne yapmalı? Evde çıyan beslemek mümkün mü, nelere dikkat etmeli? İşte çıyan böceği hakkında bilmeniz gereken tüm bilgiler!
1- Evde Çıyan Neden Çıkar?
Çıyanlar genelde nemli ve sıcak havalarda dışarıda bulunurlar. Ancak özellikle sonbahar ve kış aylarının gelmesiyle birlikte evlere göç ederler.
Bunun temel sebebi ev ısısının dışarıya göre istenen düzeyde olmasıdır. Nem ve sıcaklık dengesi yaşayabileceği konumda bulunur.
Bununla birlikte evde yiyebileceği küçük böcek ve haşerelerin olduğunu bilir. Siz her ne kadar ilk bakışta kendisinden tiksinseniz de onlar evinizin böcek istilasına uğramasını da engeller.
Özetlemek gerekirse evde çıyan çıkması çoğu zaman bu canlının yaşamını sürdürmesi için gereklidir.
2- ‘Evde Çıyan Gördüm Ne Yapmalıyım?’ Ev Çıyanı Nasıl Yok Edilir?
Çoğu zaman evinizde çıyan görmeniz muhtemel bir durumdur. Soğuk kış aylarında özellikle gece evde seslerini duymanız, hareketlerini hissetmeniz mümkün.
Peki evde çıyan görünce ne yapmalısınız? Özellikle korkunuz, evcil hayvanınız ya da küçük çocuğunuz varsa ev çıyanı nasıl yok edilir?
İzlemeniz gereken birkaç adım bulunuyor. Her yöntem kendi içerisinde farklılığa ve sizin hedefiniz doğrultusunda değişiyor.
A- Ev Çıyanı İlacı Kullanabilirsiniz
Bizzat marketlerden ya da ilaç satışı yapan alanlardan çıyan böceği için ilaç alabilirsiniz. Bu ilaçları özellikle zemin katlara, rutubetli alanlara, banyolara sıkarak önlem alın.
Evinizde çoktan çıyan gördüyseniz ve yok etmek istiyorsanız elinizi çabuk tutmalısınız. Çünkü çiftleşme ve yumurtalama dönemleri geldiğinde bir baskına uğrayabilirsiniz.
Yumurtalarını daha çok kum ve toprak altına bıraktıklarından evde canlı çiçeğiniz varsa topraklarına ya da toprak görevi görebilecek her alana dikkat etmelisiniz.
B- Hayvana Zarar Vermeden Çıyan Evden Nasıl Uzaklaştırılır?
Evde çıyan gördüyseniz ve ilaçlayarak ölmesini istemiyor fakat uzaklaşmasını istiyorsanız yapacaklarınız kısıtlı ama var.
Bunun için biraz gece nöbeti tutmanız gerekebilir. Zira kendileri sadece geceleri ortaya çıkıyorlar. Ortaya çıktıkları anda onları yakalayarak bir eşya aracılığıyla dışarı bırakabilirsiniz.
Kendileri bazı kokulardan hoşlanmaz. İlaç aldığınız yerlerde bu kokuları temin ederek giriş noktalarına yerleştirdiğinizde gidecekler.
C- Profesyonel Evde Çıyan İlaçlama Firmaları
İlaçlama firmaları elbette size en net sonucu sunacak olan kişilerdir. Onlar özellikle çıyan olmak üzere hamam böceği, küçük haşereler, akrepler gibi şikayetlerinize de son verebilir.
İlaçlamalarını evde varsa evcil hayvanınızı da düşünerek yaparlar.
Fakat bu ilaçlar ağır olabileceğinden en azından 1 günlük evinizden uzak kalmanız gerekebilir. Daha sonra ölmüş canlıları bulup evden atabilirsiniz.
3- Evde Çıyan Beslemek Mümkün mü? Çıyan Beslemek İsteyenlerin Çıyan Böceği Hakkında Bilmesi Gerekenler
Her ne kadar çoğu zaman evde çıyan istenmeyen bir durum olsa da kimileri için bu durum bir zevk haline gelebiliyor.
Evde korunaklı bir şekilde çıyan beslemenin mümkün olduğunu söylemek mümkün. Ancak bu her çıyan için elbette geçerli değil.
Zira çıyanlar kendi içinde zehirli ve zehirsiz olarak ayrılıyor. Zehirli olanlar sizi öldürmese de zarar verebilir. Bu yüzden her şeyden önce besleyeceğiniz hayvan hakkında bilgi sahibi olmalısınız.
A- Çıyan Nedir Zehirli midir?
Çıyangiller ailesinin bir numaralı üyeleri arasında çıyanlar bulunuyor. Kendileri kırkayak ile sık karıştırılsa da aslında ayrılan birçok noktaları mevcuttur.
Öncelikle çıyanlar kırkayaklar gibi yassı ve yumuşak bir vücuda sahiptir. Sağ ve sol kısımlarından bacakları çıkar ve her bir bacak ekleminden bir iki tane ayrılır.
Ayak sayıları 70 ile 177’ye kadar ulaşabiliyor. Bununla birlikte en ön kafa kısmında elleri gibi kullandığı kısımları vardır. Ve bunlar oldukça güçlüdür, avlarını parçalamaya yarar.
Evde çıyan beslemek adına dikkat etmeniz gereken durumlardan birisi de zehirleridir. Evet, bazı çıyanlar zehirlidir. Bunlar evde beslemeye uygun olmayacaktır.
Zehirsiz olanları türüne ve cinsine göre araştırarak karar verebilirsiniz. Çoğu zaman siyah çıyan zehirli olanlardır. Sarı çıyan ise zehirsiz olarak ev çıyanı olarak bilinir.
Kırkayak Çıyan Farkı Nedir?
Kırkayaklar zehirli değildir tehdit halinde zararlı mikroorganizmalar yayarlar. Ancak çıyanlar zehirli hayvanlardır zehirlerini direkt karşısındaki kişiye iletirler.
Bununla birlikte çıyanları genelde koloni halinde görmezsiniz. Tek takılmayı seven canlılardandır kırkayaklar ise daha çok kalabalık gezmeye bayılırlar.
Son olarak evde çıyan ya da sokakta beslenirken sokar, ısırır şekilde avlanır. Aynı zamanda etoburlar diğer böceklerle beslenirler. Kırkayaklar otoburdur ve bitkilerle beslenirler.
B- Ev Çıyanı Zehirli midir? Siyah Çıyan Zehri Zararlı mı?
Ev çıyanı zehirleriyle bilinir zehirleri sayesinde avlanabilirler. İnsanları da zararlı görecekleri için zehirlerini insanlara karşı kullanırlar.
Ön bacaklarıyla da ısırma işlemine kalkışırlar. Tüm bu bilgiler doğrultusunda ev çıyanı zehirlidir denebilir.
Fakat zararları konusunda en azından insanlara karşı çok da büyük zararları mevcut değildir. Ekstra hastalık, alerjik reaksiyon göstereceğiniz bir durum yoksa çıyanlar sizi kolay kolay öldürmez.
Yine de literatürde nadirde olsa çıyan sokmasına bağlı olarak ölen insanlar vardır. Bu yüzden dikkatli olunmalıdır.
C- Evde Çıyan Nerede Yaşar? Evde Çıyan Nerede Beslenebilir?
Eğer evde çıyan beslemek konusunda kararlıysanız çıyanı bulmadan önce yaşayacak alanını hazır etmeniz gerekiyor.
Öncesinde tüm hazırlıkları tamamlamanız, hayvanın da daha rahat adapte olmasına yardımcı olacaktır.
Yaşayabilecekleri alanlar çok küçük olmamakla birlikte boyutuna bağlı olarak çok da büyük olmasına gerek yoktur.
Camdan geniş bir akvaryum tarzı alan yaratırsanız yeterli olur. Tabanına hayvanlar için özel üretilmiş torflardan koyarak zemin oluşturabilirsiniz.
Bu alanda en çok dikkat etmeniz gereken unsur ise içerisinin nem ve ısı dengesidir. Bir ışık kaynağı ile sıcaklığı dengeleyebilirsiniz ancak çoğu zaman normal bir oda sıcaklığı kendisine yeterli olur.
Nem ihtiyacını da düzenli olarak nem ölçerle takip ederek biraz su sıkarak karşılamanız mümkündür.
D- Çıyan Ne İle Beslenir?
Evde çıyan beslerken beslenmesine olabildiğince dikkat etmelisiniz. Az beslemek kadar çok beslemek de hoşuna gitmeyecek bir durumdur. Bu yüzden dikkatli bir şekilde hareket etmek gerekir.
Kendileri etobur hayvan olduklarından canlı hayvanlarla beslemesini yapmalısınız. Hamam böcekleri, ufak böcekler bularak besleme yapmanız mümkün.
Yalnız bu canlıları doğadan sürekli bulmanız mümkün olmayacağı için hayvan besleme noktaları olarak bulunan dükkanlardan canlı hayvan almalısınız.
Aynı zamanda çıyan besleme sırasında bu hayvanları ölü vermemelisiniz. Canlı verdiğinizde çıyan hareketleri algılayarak saldırıya geçer ve afiyetle avını tüketir.
E- Çıyan Ne Zaman Beslenmeli, Acıktığı Nasıl Anlaşılır?
Çıyanlar başlı başına avcı hayvanlardır. Bu yüzden acıktıklarını belli edecek çeşitli davranışları bulunmaktadır.
Yaşam alanında saklanmasını saklayacak kayalar bulundurmalısınız. Tok olduklarında genellikle bu kayaların altında gizlenirler.
Ancak acıktıklarında doğada olduğu gibi kumunun, kayasının üzerine belirirler. Tam da bu aşamada çoğunlukla aç olduklarını anlayarak besleme yapabilirsiniz.
Besleme yapmanıza rağmen yemiyorsa aç olmadığını anlamanız da mümkün. Deneme yanılma yöntemiyle ilerleyebilirsiniz.
F- Çıyan Ne Kadar Yaşar?
Çıyanın ortalama bir ömründen bahsetmek neredeyse zordur. Genellikle 1 seneyi aşkın sürede yaşadıkları bilinir.
Ancak doğru beslenme ve avlanma sonucunda kendileri 10 yıla kadar yaşayabilirler. Özellikle evde beslerken düzenli bakımını yaparsanız uzun bir süre boyunca sizinle olacaktır.
G- Çıyan Çiftleşmesi Nasıl Olur? Çıyan Nasıl Çoğalır?
Çıyanlar yumurtlama yöntemi ile çoğalan bir hayvandır. Evde çıyan çoğaltacaksanız bir eşe ihtiyacınız olacaktır.
Çiftleşme dönemlerinde uygun ortamı hazırladığınızda rahatlıkla çoğalabildiklerini görebilirsiniz.
Dişi çıyan yumurtalarını hazırladığınız torfların altına kamufle eder. Çoğu zaman siz görmezsiniz bile.
Vakti geldiğinde yumurtalarından çıkan çıyanlar yavru olarak beslenmeye hazır olur. Kimisi için yavruları bile korkunç gözükebilir.
Kısa sürede yetişkin boyutuna erişebilmeleri mümkündür. Beslemeleri yavru hallerinde elbette değişiklik gösterir. Yetişkinlere nazaran daha küçük böceklerle beslemeniz gerekir.
Yalnız ilk defa besleyecekseniz uyarıda bulunmak gerekiyor. Zira bu hayvanlar tek yumurtlama döneminde 35’e yakın yumurta bırakır. Bu da ciddi bir çıyan topluluğunu oluşturacaktır.
Çıyan besleme konusunda daha detaylı bilgiye Tuğkan ‘Elraenn’ Gönültaş Youtube kanalı olan Karınca Çiftliğim aracılığıyla ulaşabilirsiniz.
Evde Çıyan Hakkında Merak Edilen Sorular ve Cevapları
Evde çıyan görmek, beslemek gibi çeşitli durumlara hitaben birçok konu araştırılmaktadır. Çıyanlar hakkında merak edilenlerin bu kadar fazla olması oldukça normal.
Her ne kadar seveni sınırlı sayıda olsa da korkutucu bulunan hayvanlara dair merak her zaman olmuştur. Çıyan da bunlardan sadece birisidir.
İşte çıyan hakkında merak edilen sorular ve cevapları…
Ev Çıyanı Ne Yapar?
Ev çıyanı evdeki böcekleri ve küçük haşereleri avlayarak beslenir. Evdeki böceklerin azalmasında etkili olur. Çevresindeki insanlara kolay kolay zarar vermez ancak yanlışlıkla da olsa ona av olarak görünebilirsiniz. Size saldırabilir.
Çıyan Isırınca Ne Yapılır?
Eğer çıyan tarafından ısırıldıysanız yapmanız gerekenler bellidir. Öncelikle direkt olarak bir uzmana başvurmalısınız. En yakın hastaneye giderek durumunuzu anlatın. Alerjik reaksiyon gösteren bir yapınız varsa özellikle hafife almadan hareket etmeniz gerekiyor. Kızarıklık, acı gibi semptomlara yönelik doktor tarafından müdahale edilir.
Ev Çıyanı İnsana Zarar Verir mi?
Ev çıyanı normal şartlarda kendini tehlikede hissetmezse insana zarar vermez. Yanlışlıkla ya da bilerek çıyana karşı bir hareket yaparsanız o da kendini savunmak adına saldırıya geçebilir. Zehrini iletmeye çalışabilir. Aynı zamanda ısırma girişimleri de olur. Bu aşamada büyük zararlar veremez ancak etkilenmenize kesinlikle sebep olur.
Çıyanlar Eve Nasıl Girer?
Çıyanlar özellikle giriş kattaki evleri çok sever. Zemin kattaki evlere girmesi pencere açıkken, kapı aralarından oldukça kolaydır. Ancak tırmanma özellikleri de bulunduğundan üst kattaki evlere çıkması hiç de zor olmaz. Yine dışarıda özellikle yeşillik alanlarda otururken çantanıza, kıyafetinizin içine girerek eve gelmesi mümkündür.
Çıyanı Hangi İlaç Öldürür?
Kişisel olarak yapılan ilaçlamalar çıyan için yetersiz kalabilir. Piyasada birçok çıyan ilacı mevcuttur ancak kullanacak kişiyi bilmeden önermek doğru olmaz. Eğer daha önce ilaçlama yapmadıysanız profesyonel bir ilaçlama şirketinden yardım alabilirsiniz.