İnek cinsleri verdikleri süt miktarına ve verimine göre farklı kategorilere ayrılırlar. Her bir ineğin kalitesi süt miktarı ile ölçülür ve o ineğin süt ineği mi yoksa et ineği mi olduğuna karar verilir. En çok süt veren inekler özellikle geçimini sütçülükten ve süt ürünlerinden sağlayan yetiştiricilerin tercihidir. Tabi bu inekleri seçerken de bazı özelliklerine ve ırklarına dikkat etmek gerekmektedir.
Ülkemizde hayvan yetiştiriciliği her geçen gün daha çok önem kazanıyor. Devlet destekleri sayesinde yetiştiricilerin büyükbaş sayısı arttırılıyor. Özellikle en çok süt veren inekler ve mandalar devlet desteği ile çoğaltılıyor. Hem et noktasında hem de süt ürünleri noktasında birçok çalışma yürütülüyor. Bu nokta Et ve Süt Kurumu zaman zaman bazı veriler açıklıyor. Bu verilerden birisi de en çok süt veren inek cinsleri listesi oldu.
Büyükbaş Hayvanların Sınıflandırılması
Yetiştirici olanlar ya da yetiştirici olmayı düşünenler en çok süt veren inek ırkları hakkında bilgi sahibi olması gerekir. Bunun yanında hangi yaş aralığında, hangi cins büyükbaş nasıl isimlendirilir bilinmesi önemlidir. Hayvanlar hakkında ve yetiştiricilik hakkında yeterli düzeyde bilgi sahibi olunmadan işe atılmak büyük oranda başarısızlıkla sonuçlanmaktadır.
Uzmanlar büyükbaşları aylık ve cinslerine göre şu şekilde isimlendirmektedir;
Buzağı: 6 aydan küçük olan inek yavrularına verilen isimdir.Dana: 6 ay ile 15 ay arasında olan erkek buzağılara verilen isimdir.Düve: Düveler henüz bir buzağı doğurmamış dişi sığırlardır.
Tosun: Tosunlar 15 aydan büyüktürler ve 2 yaştan küçüktürler. Erkek sığırlara verilen isimdir.İnek: 2 yaşından büyük olan dişi sığırlara inek denmektedir.Boğa: 2 yaşından büyük olan erkek sığırlardır. Kas ve güç yapısı olarak gelişmiştirler.Öküz: Boğalar kısırlaştırılırsa öküz olarak adlandırılırlar.Sığır: Doğum yapmış inekler sığır olarak adlandırılır.
Et ve Süt Kurumu Tarafından Açıklanan En Çok Süt Veren Süt İnek Çeşitleri
Sütçü sığır ırkları, Et ve Süt Kurumu tarafından listelenmiştir. Bu ırk inekleri tercih eden yetiştiriciler çok daha verimli süt elde edecektir. Bu inek cinsleri şu şekildedir.
1- Ayrshire Sığır Irkı (Dunlop Sığırı)
İskoçya’nın Güneybatısı’nda sıklıkla tercih edilen bir sütçü sığır ırkıdır. Ağırlıkları 450 ila 600 kilogram arasında değişmektedir. Genel olarak kırmızı ve beyaz sırt çizgilerine sahip olsa da kahverengi tonlarında da olanları vardır.
2- Friz Sığır Irkı
Hollanda asıllı olan bu inek ırkı siyah beyaz sırt çizgileri ile bilinir. Türkiye’de Trakya bölgesinde sıklıkla yetiştirilir. Holstein olarak da bilinir. Günlük 25 litre civarı süt verir ve yılda ortalama 9 bin litre süt verebilir. Verdiği sütün yağ oranı azdır bu nedenle karton ambalajlar ile piyasada satılabilir.
3- Jersey Cinsi İnek
İngiltere asıllı bir inek türü olan Jersey ineklerinin sütleri oldukça yağlıdır. Tercih edilme nedeni süt verimliliğinden daha çok bu özelliğidir. Yağlı süt ürünleri üreten kişilerin tercih ettiği bir ırktır. Açık kahve, sarımsı ve krem tonlarında renge sahiptir.
4- Guernsey İneği
Süt kalitesi bakımından yetiştiricilerini memnun etmektedir. Açık kahverengi ve kırmızı renklerde olabilirler. Soğuk havalara dayanıklı bir ırktır ve uysal bir canlıdır. Kanal Adaları’nın Guernsey Adası ana vatanıdır. Sütünde yüksek derecede yağ ve protein vardır.
5- Simental İnek Irkı
İsviçre asıllı olan Simental cinsi inekler en çok tercih edilen inekler arasındadır. İri ve güçlü yapısı onu alımlı yapmaktadır. Günlük 10 litre civarında süt vermektedir. Yıllık süt hacmi ise 3500 litre civarındadır. Simental inek süt verimi bu açıdan yetiştiricisini memnun etmektedir.
6- Montafon İneği (Türk İneği)
Türkiye’de en çok yetiştirilen inek türüdür. Hemen hemen her ilde ve ahırda mondafon ismi ile de anılan bu inek türünden bulunur. Yıllık ortalama 3500 litre civarında süt vermektedir. Alım satımı da an en çok yapılan inek cinsleri arasındadır. Monfoton inek fiyatları yaşlarına göre farklı fiyatlarda olmaktadır. Genel olarak 4 bin lira 9 bin arasında fiyatlarla montofon inek fiyatları değişiklik göstermektedir.
60 Litre Süt Veren İnekler Hangileridir?
İneklerin süt verimliliği cinsi ve bakımı ile doğru orantılıdır. En çok süt veren inek cinsleri bile ahırınızda olsa bakım olmaz ise süt verimi düşecektir. Bu konuya oldukça dikkat etmek gerekir. Onun dışında süt verimi az olan bir ineğe düzenli bakım yapılır, ilgilenilir ve aşıları aksatılmaz ise süt verimi artacaktır. İnekler günlük 5 litre de süt verebilir 60 litre de süt verebilir. Buradaki denge bakımla doğru orantılıdır.
Ama genel olarak süt verimliliği en yüksek inek ırkı olarak Holstein inekleri bilinir. Hollanda asıllı bu ineklerin günlük süt miktarları 30 litre ile başlamaktadır. Bakımlarına göre 60 litreye kadar çıktığı görülmüştür.
