Mülkiyet hakkını yakından ilgilendiren el atmanın önlenmesi davası ya da bir başka ifade ile müdahalenin men’i davası, özel hukuku ilgilendiren önemli bir dava türüdür. Bu yazımızda, el atmanın önlenmesi davası hakkında merak edilenleri sizler için bir araya getirdik? İşte, tüm ayrıntıları ile “El Atmanın Önlenmesi yani Müdahalenin Men’i Davası”…
Mülkiyet Hakkı Nedir?
Mülkiyet hakkı, hem Türk Hukukunun yasa hükümleri hem de uluslararası anlaşmalar ile korunan ve bir eşya ya da taşınmaz üzerinde hak sahibi olan kişiye yararlanma, kullanma ve de tasarruf edebilme yetkisini veren, ayni ve mutlak nitelikte bir haktır.
Mülkiyet hakkının içeriğine dair yasal düzenleme ise 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 683. Madde de düzenlenmiştir. Bu yasal düzenlemede;
“Bir şeye malik olan kimse, hukuk düzeninin sınırları içinde, o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir.Malik, malını haksız olarak elinde bulunduran kimseye karşı istihkak davası açabileceği gibi, her türlü haksız el atmanın önlenmesini de dava edebilir”
Hükümlerine yer verilmiştir. Madde içeriğinde mülkiyet hakkını koruyan istihkak davasına ve el atmanın önlenmesi davası vurgusu yapılmıştır. Peki, el atmanın önlenmesi davası nedir?
El Atmanın Önlenmesi Davası Nedir ?
El atmanın önlenmesi davası, eşya üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan kişinin yani bir diğer ifade ile malikin, sahibi olduğu eşyaya haksız şekilde müdahalede bulunan kişiye karşı açtığı bir dava türüdür. Bu davada mülkiyet hakkına karşı yapılan haksız bir saldırının önlenmesi talep edilir.
Bir mala, eşyaya ya da taşınmaza malik olan kişi, sahibi olduğu malı haksız bir şekilde elinde bulunduran kişiye karşı istihkak davası açma hakkına sahip olduğu gibi, haksız bir müdahalenin varlığı durumunda, el atmanın önlenmesi davası da açabilir.
El Atmanın Önlenmesi Davası Açma Koşulları Nelerdir?
El atmanın önlenmesi yani müdahalenin men’i davası açabilmek için gereken koşulları ise şu şekilde sayabiliriz;
Bu davayı açacak kişinin, davaya konu eşya üzerinde mülkiyet hakkına ve yetkilerine sahip olması gereklidir. Yani bir başka ifade ile el atmanın önlenmesi davası malik tarafından açılabilen bir dava türüdür. Malikin hayatını kaybetmesi durumunda ise, bu davayı yasal mirasçıları da açabilirler.Bu davayı açabilmek için gereken bir diğer koşul ise, yapılan müdahalenin haksız olmasına bağlıdır. Yani bir diğer ifade ile malikin malına müdahalede bulunanın, bu müdahalede haklı ve geçerli bir nedeni bulunmaması gerekir. Ancak bu davalarda amaç haksız müdahalenin önlenmesi ve malikin mülkiyet haklarının korunabilmesi olduğundan, müdahaleyi yapan kişinin kusuru bulunup bulunmadığına bakılmaz.Haksız müdahalenin devam ediyor olması da bu davayı açabilmek için gereken bir diğer koşuldur.
El Atmanın Önlenmesi Davasında Görevli Mahkeme Hangisidir?
El atmanın önlenmesi davasında yani bir diğer deyişle müdahalenin men’i davasında, davaya bakmakla görevli olan mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemesidir.
Bu davanın konusu bir taşınmaz ise, kesin yetki kuralı uyarınca taşınmazın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi önünde el atmanın önlenmesi davasının açılması gereklidir.
Açılan bu davada, devam eden haksız müdahalenin sonlandırılması, el atma sonucunda malikin bir zararı doğmuş ise bu zararın giderilmesi talep edilebilir.
Zararın tazmin edilmesi için talep edilebilecek maddi tazminata ise ecrimisil adı verilir. Bu anlamda, el atmanın önlenmesi davası ile beraber ecrimisil davası da açılabilir.
Ecrimisil davası hakkında ayrıntılı bilgiye ise, yine sitemizde 5 Mayıs 2021 tarihinde yayınlanan “Ecrimisil Davası Ne Demektir? Ecrimisil Davasının Koşulları Nelerdir? Ecrimisil Hesaplama” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Son olarak belirtelim ki el atmanın önlenmesi davası (müdahalenin men’i davası), haksız müdahale devam ettiği müddetçe her zaman açılabilir.