Dünya edebiyatında ilk roman olarak akıllara her ne kadar Don Kişot eseri gelse de bu konuda bazı tartışmalar mevcuttur.
Edebiyat tarihi insanın ilk yazıyı bulmasından itibaren temelleri atılarak günümüze kadar gelmiştir. Türk edebiyatına yansımaları her ne kadar biraz geç olsa da belirli aşamalardan geçtiğini söylemek mümkün.
Dünya edebiyatının ilk romanı konusunda araştırmalar da mevcut yazı eserlerinin ‘modern’ ve öncesi olarak ayrılmasıyla oluşturulmuştur.
Roman türünün dünya edebiyatındaki ilk örneği olarak bilinenin aksine Avrupa değil, Uzak Doğu bölgesinden bir yazar karşımıza çıkacaktır.
Peki dünya edebiyatında ilk roman hangisi? Dünya edebiyatında ilk modern roman ile farkı nedir? Türk edebiyatında ilk roman hangisi?
İşte meraklısına dünya edebiyatında ilk roman ve hakkında bilinenler…
Dünya Edebiyatında İlk Roman ve Yazarı Hakkında Bilgiler
Çok eski zamanlarda, yaklaşık olarak 1010 yıllarına tekabül eden zamanlarda ilk dünya romanı kaleme alındı. Üstelik bir saray nedimesi tarafından.
Araştırmalar ve uzmanların görüşüne göre dünya edebiyatında ilk roman ‘Genji’nin Hikayesi’ adında bir romandır. İsminde her ne kadar hikaye geçse de sizi yanıltmasın. Yanlışlarıyla, eksikleriyle ilk roman örneği olarak kabul ediliyor.
1010 yılında Murasaki Shikibu tarafından kaleme alınmıştır. O yıllarda Japonya’da bir sarayda nedime olarak bulunan Shikibu, zor şartlar altında bu romanı yazmıştır.
Çünkü dönemin şart ve kurallarına göre kadınların Japonca öğrenmesi yasaktı. Sadece erkeklerin bu dili öğrenmesi adına eğitimler verilmekteydi.
Fakat Murasaki Shikibu, yani dünya edebiyatında ilk roman yazarı, erkek kardeşinin eğitimleri esnasında kulak aşinalığı ile birlikte Japoncayı öğrendi. Hatta Çince bildiğine dair düşünceler de mevcuttur.
Hem dünyada ilk roman yazarı hem de Çince bilen ilk kadın yazar olarak tarihe geçti.
Dünya Edebiyatında İlk Roman Genji’nin Hikayesi Konusu
Genji adında bir karakterin yaşantısını ele alıyor. Dönemin Japonya’sına dair bilgilerinde bulunduğu kitapta çok sayıda farklı bölüm bulunuyor.
Romanın büyük bir alanında ana karakter Genji’nin romantik, aşk hikayelerine yer verilmektedir. Hayatına giren kadınlara dair farklı ve ayrıntılı bilgiler yazar tarafından oluşturulmuştur.
Dünyada İlk Roman Örneği Olan Genji’nin Hikayesi’nin Genel Bilgileri
Genji’nin Hikayesi romanında kitap incelemesi yapıldığında çok farklı bilgiler de ortaya çıkmıştır.
Orijinal adıyla Genji Monogatari adıyla bilinmektedir. Yazıldığı dönemde monogatari; öykülerin, masalların ya da hikayelerin ortak adı olarak kullanılıyordu.
Eser toplamda 54 farklı bölümden oluşmaktadır. Kahramanların yaşadıklarını anlatan bir romandır. Ve yaklaşık olarak dünya edebiyatında ilk roman içinde 400 farklı karakter olduğu bilinmektedir.
Yalnız bu eserin sadece düz bir yazı olduğunu düşünmek yanlıştır. Eser içinde karakterin ağzından yazılmış olan 800 ayrı şiir de bulunuyor.
Yazar rulo halinde kağıtların bir bölümüne yazar hikayeyi anlatırken diğer taraftan da her bir hikayeyi resmetmesiyle büyük övgü toplamıştır.
Şairlik, yazarlık ve resim yeteneğinin tamamını tek bir eserde toplamasıyla Japon efsanesi olarak anılmaya devam ediyor.
Dünya Edebiyatında İlk Modern Roman Hangisi? Don Kişot İlk Roman mı?
Her ne kadar dünya edebiyatında ilk roman olarak Genji’nin Hikayesi bilinse de bu modern edebiyat öncesi kabul edilen bir bilgidir.
Modern anlamda romanda bulunması gereken tüm özellikleri yansıtan ve dünya edebiyatın ilk modern roman olarak kabul edilen eser Cervantes tarafından ele alınan Don Kişot eseridir.
Eğitimlerde de genellikle dünyanın ilk romanı olarak aktarıldığı biliniyor. Tüm özellikleri taşımasından dolayı dünya genelinde edebiyat anlamında bir çığır açmıştır.
İspanyol yazar Cervantes edebiyatta ilk ününü bu kitap sayesinde elde etmiştir. Kitabın ismiyle baş karakteri aynı isme sahiptir. Don Kişot karakterinin başından geçenler romanda bir bir ele alınmıştır.
Küçük bir köyde yaşayan Don Kişot’un hayalleri ve yaşamı gibi kitapta Kişot ile alakalı olmayan farklı bölümlerde mevcuttur. Hatta rivayetlere göre bu kitap iki farklı basımla ilk olarak okuyuculara sunulmuştur.
İlk kısmı daha farklı konulara yer alırken ‘Kimse’ mahlasında bir yabancı tarafından ikinci kısım yıllar sonra yazılmıştır. Bugünün Don Kişot’u olarak bilinen kısım da son yayınlanan bölümüdür.
Türk Edebiyatında İlk Roman Hangisi? Türk Edebiyatında Roman İlkleri
Tanzimat Dönemi ile birlikte Türk Edebiyatında ilk roman örnekleri verilmeye başlanmıştır. O dönemde yer alan iki zıt edebi akımın olması tarafların birbirine karşı çok yoğun üretim yapmasına yol açmıştır.
Kimi yazarlar tarafından 200’ü aşkın eserin ortaya koyulduğu hatta bu kişilere ‘yazı makinesi’ lakabı takıldığı da biliniyor. Dönem öyle bir dönem…
Bundan sonrası Türk Edebiyatına da katkıları bulunacak olan Tanzimat Dönemi içinde birden fazla ilkten bahsetmek mümkün.
İşte Türk Edebiyatında ilk roman ve diğer ilkler:
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (ilk batılı tarzda roman denemesi)İntibah (ilk edebi roman)Araba Sevdası (ilk realist roman)Karabibik (ilk köy romanı)Eylül (ilk psikolojik roman)Tercüme-i Telemak (ilk çeviri romanı) olarak biliniyor.