İnsan vücudu belirli bir sistem içerisinde çalışmaktadır. Pankreas bu sistem içerisinde işlev gösteren ve vücudun insülin yani şeker hormonunu üreten organdır. Gerekli hormon salgılanmaması ya da işlevselliğini yitirmesi üzerine diyabet ortaya çıkmaktadır. Halk arasında şeker hastalığı olarak bilinir. Günümüzde hem ülkemiz hem de dünya genelindeki hasta sayısı oldukça fazladır. Giderek artan vaka sayıları ile birlikte toplum içerisinde kişilerde korku ve endişe yaratmaktadır.
Diyabet Nedir?
Diyabet, vücut gerekli işlevleri yerine getiremediğinde kan şekerinde meydana gelen yükselmeye verilen hastalık ismidir. İnsanlar yediği her besinden farklı faydalar elde eder. Karbonhidrat tüketimi ile vücuda giren çok sayıda glukoz yani şeker bulunur. Tıp literatüründe ‘Diabetes Mellitus’ denilse de kişiler genellikle şeker hastalığı olarak dile getirmeyi tercih etmektedir. Temelde pankreasta meydana gelen hormon problemlerinin neticesinde diyabet oluşur.
Diyabet belirtileri saptanırken uzmanlar tarafından birkaç test talep edilmektedir. Testler aç ve yemekten iki saat sonra kan alınması ile gerçekleştirilir. Kandaki şeker miktarı tespit edilerek incelemeye konulur. Sağlıklı bir bireyin aç durumda kan şekeri 120 mg/dl, tok durumda 140 mg/dl değerlerinin üstünde gözlemlenmez. Ancak ölçümler neticesinde normalin dışında değerler oluşuyorsa kişide şeker hastalığı olduğu sonucuna ulaşılır.
Diyabet Belirtileri Nelerdir?
Her hastalığın özel belirtileri bulunmaktadır. Diyabet de kendine özgü belirtileri olan bir hastalıktır. Kişilerin kendilerini gözlemlemesinde aynı zamanda uzmanların tanı koymasında etkin rol oynamaktadır. Diyabet belirtileri ise temelde şöyledir;
Yemek yenmesine rağmen doymama,Sürekli açlık hissi,Ağızda kuruluk oluşması,Genel olarak yorgunluk hissi, enerjisiz olma,Ayak ve kollarda karıncalanma,Ciltte oluşan kuruluk olarak belirlenmektedir.
Bahsedilen belirtilerden sürekli aç olma ve yorgunluk en sık karşılaşılanlardandır. Hastalık şüphesi bulunanların doktora başvurması gerekir.
Tip 1 Diyabet Nedir?
Hastalık iki farklı duruma ayrılmaktadır. Bunlardan ilki tip 1 diyabet olarak adlandırılmaktadır. Yazının başlangıç kısmında pankreas organında insülin salınımının gerçekleştiğinden bahsedilmişti. Tip 1 hastalarında pankreas beklenen görevi yerine getirememektedir. Bağışıklık sistemi, pankreasın üretimindeki hücrelere saldırarak yok etmesiyle oluşmaktadır. Tüm bunların neticesinde vücutta yeterli miktarda insülin açığa çıkamaz. Bu tip hastalığı olan kişilerin insülin iğnesiyle ihtiyacı karşılaması gerekmektedir. Vaka sayıları incelendiğinde genellikle 30 yaş öncesi bireylerde rastlanır.
Tip 1 Diyabet Beslenme
Diyabet belirtisi gösteren kişilerin beslenme alışkanlıkları önem arz etmektedir. Beslenme şeklinde düzenlemeler yapmak diyabet hastaları adına gereklidir. Sağlık beslenmeyle vücut ağırlığı da kontrole alınabilmektedir. Tip 1 diyabet BESLENME;
Ara öğünü arttırmalı,Her besin grubundan (karbonhidrat, protein) belirli miktarda almalı,Yeme alışkanlıklarını takip etmeli,Glisemik indeksi yüksek gıdaları kontrollü tüketmeli,Tuz tüketimi kontrol altına almalıdır.
Beslenme alışkanlığını düzenlemek kişinin hastalık ile mücadelesinde etkin rol oynayacaktır.
Tip 2 Diyabet Nedir?
Tip 1 diyabetten sonra tip 2 diyabet Nedir, sorusu da fazlasıyla sorulmaktadır. Şeker hastalığının diğeri ise ‘Tip 2’ olarak adlandırılır. Toplum arasında en çok görülen hastalık türü olmaktadır. Genellikle 30 yaş üstü bireylerde rastlanır. Hastalık yavaş yavaş kendisini gösterir. Aynı zamanda bu tip kişiler genellikle obez olmaktadır. Tip 2 diyabet tıp 1 diyabet türünden farkı insülin ihtiyacının karşılanmaması değildir. Gerekli insülin hormonları bulunmaktadır ancak vücuda yeterli gelmemesi söz konusudur. Her ne kadar ileri yaşta bireylerde görülse de bu tipinde yaş sınırı giderek düşmektedir.
Tip 2 Diyabet Belirtileri
Bu tip hastalığın ilerlemesi yavaş gerçekleştiğinden belirtileri fark etmek zorlaşır. Ancak belirtiler incelenirse erken tanı için büyük önem taşımaktadır. Tip 2 diyabet belirtileri şu şekildedir;
Ağızda kuruluk,Oluşan yaralarda geç iyileşme,Sık su tüketimine ihtiyaç,Sürekli tuvalet ihtiyacı,Net görememe uzmanlar tarafından dile getirilen belirtiler arasında yer alır.
Kişiler ayrı zamanlarda ortaya çıkan belirtileri fark edemeyebilir. Ancak sürekli tekrarlar ile bireyin hayatı zor duruma girdiğinde uzmanlar tarafından tanı koyulabilmektedir.
Egzersizlerin Önemi
Hastalığın temelde kontrol altına alınmasında bazı faktörler önemlidir. Sağlıklı beslenmek ilk koşul iken egzersizler de aynı durumda etkili olabilmektedir. Spor kişinin yaşamına olumlu anlamda katkılar sunar. Diyabet hastası kişilerin de kendilerini zorlamadan düzenli spor yapmaları önerilir. Bireyler egzersiz konusunda:
Doktorlarına danışarak hareket etmeli,Kalp, tansiyon gibi farklı rahatsızlığı bulunan bireyler kendini zorlayacak egzersizlerden kaçınmalı,Kısa zamanda çok egzersiz değil, düzenli ama az sayıda egzersiz yapılmalı,Yemekten 1-2 saat sonrasında tercih etmelidir.
Sağlıklı beslenme ve spor ile hastalığı bulunan bireylerin savaşması mümkün olabilmektedir.
Tedavisi Nasıl Olur?
Diyabet belirtileri gösterenlerin tedavisi, mevcut hastalığa göre değişmektedir. Kişi ‘tip 1’ türüne sahip ise uzman gözetiminde insülin ilacını kullanmalıdır. Vücutta oluşan insülin açığı böyle karşılamak mümkün olmaktadır. Aynı zamanda beslenme düzeninde değişiklikler kişi adına önem taşır. ‘Tip 2’ hastaları insülin ilacı kullanmaz. Kişiler destek ilaçlarla tedavisine başlanır. Bu tip belirtileri bulunan bireyler daha çok kilo kontrolü sağlamaya odaklanmalıdır. Spor ile desteklenecek düzen ile tedavi sağlanabilmektedir.