İSTANBUL’un kritik noktalarına yerleştirilen ve içinde ilkyardım malzemeleri bulunan deprem konteynerlerinin acil bir durumda nasıl kullanılacağından bir çok kimsenin haberi yok. Öte yandan İstanbul’da 39 ilçede toplam 2 bin 800 ‘afet ve acil durum toplanma alanı’ belirlenmiş durumda. Vatandaşlar kendilerine en yakın toplanma alanını internet üzerinden öğrenebiliyor. 17 Ağustos 1999 depreminin üzerinden 20 yıl geçti. Depreminin ardından 2000’li yılların başında İstanbul Valiliği Afet Yönetim Merkezi tarafından 762 mahalle ve 173 köye yerleştirilen turuncu renkli yaklaşık 2 bin konteynerin birçoğu zaman içinde hırsızların hedefi haline geldi. İçinde 960 parça malzeme bulunan konteynerlerden en çok jeneratör ve delici aletler gibi pahalı eşyalar çalındı. Hırsızlık olaylarının artması üzerine içinde 960 ayrı malzeme bulunan konteynerlerin yerleri değiştirildi. 2009 yılında deprem konteynerlerinin bakımı ve kontrolleri İstanbul Valiliği Afet Yönetim Merkezi tarafından ilçe belediyelerine devredildi. Bugün ilçelerde toplam 499 adet konteyner bulunuyor. Konteynerlerin içinde olası bir deprem sonrası profesyonel ekipler gelinceye kadar vatandaşların kullanması için tam 39 adet malzeme bulunuyor. Ancak kapalı bir şekilde tutulan konteynerleri afet anında kimin, nasıl açacağı hakkında birçok vatandaşın bilgisi yok.
“KONTEYNERİN NE İŞE YARADIĞINI BİLMİYORUM”
Avcılar’da bulunan Bülent Ecevit Parkı’nda bir adet deprem konteyneri yer alıyor. 15 yıldır Avcılar’da yaşayan Cevdet Küçük konteynerle ilgili, “Belediye bunu buraya koyalı bayağı oldu. Bakımını yapıyorlar ama bunun yaygın olması lazım. Nasıl kullanacağımı bilmiyorum. Biliyorum dersem yalan söylemiş olurum” dedi. Aziz Erol ise, “Konteyneri orada görüyorum ama hiç ilgimi de çekmiyor. Deprem için koyduklarını biliyorum ama ne işe yaradığını bilmiyorum” diye konuştu.
“KİLİTLİ OLMASI BİRAZ YANLIŞ”
Erol Günay ise, konteynerin bulunduğu parka sürekli geldiğini belirterek, “Avcıların deprem bölgesi olduğunu biliyorum. Yıllardır ben buradayım, bu parka da sık gelen bir vatandaşım. Konteyneri de devamlı görüyorum ama içinde ne olduğunu bilmiyorum. Merak da etmedim doğrusu” ifadelerini kullandı. Sevinç Oruç ise, “Neden kilitli? Kullanılmak istenildiğinde nasıl kullanılacak? Kilitli olması biraz yanlış. Açık olması, insanların ulaşabileceği zaman büyük bir ihtimalle kırılması gerek. Açık olması daha isabetli olmalı bence” dedi.
“GERÇEK ANLAMDA KULLANILABİLİRSE ÇOK YARARLI OLABİLİR”
Bilim Akademisi üyesi Prof.Dr. Naci Görür, konteynerler “Gerçek anlamda kullanılabilirse çok yararlı olabilir” dedi. Görür “1999 depreminde en büyük kaybı, göçük altındaki insanlara ulaşamam sebebi bu tür aletleri hemen getiremememiz oldu. Bu yüzden konteynerler yapıldı. Deprem olduğu zaman, kim nerede nasıl ona ulaşacağı ortaya konulursa son derece yararlı olur. Şu an öyle bir organize yerleşim olduysa da henüz bildirilmedi. Herhalde 3-5 göçüğü, 3-5 binanın enkazında araştırma arama yapıp insanları kurtaracak kadar, basit bir takım aletleri koymuşlardı. Daha önce birçok semte kurulduğunu o semtlerin yeri belliydi, nereye koyulduğu belliydi. Ondan sorumlu olan yapı belliydi. Olası depremde kimin onu nasıl kullanacağı organize edilmişti. Şimdi yeniden böyle bir organizasyon yapılırsa ve işlevsel hale getirilirse, çok yararlı olacaktır. Göçük çok fazla olabilir ama her semtin belirli yerlerine konteynırlar konulabilir” dedi.
KONTEYNERİN İÇİNDE 39 ADET FARKLI MALZEME BULUNUYOR
Avcılar Belediye Başkan Vekili Tuncay Gündüz, ilçede 9 adet konteynerin bulunduğunu belirtti. Gündüz, “Toplanma alanlarının yanına koyuyoruz. Deprem esnasında halkımız toplandığı yerde, bunlarla en azından insanlara faydalı olmak için konteynerini açıyoruz. Ayda bir içindekiler kontrol ediliyor. Ve eksik gedik olduğunda değiştirilerek bakımı yapılıyor” dedi. Avcılar Belediyesi Sivil Savunma Uzmanı İbrahim Berber, konteynerlerde 39 farklı araç, gereç ve malzemenin olduğunu belirterek, “Bu konteynerlerdeki malzemelerin kullanım amacı, bir bölgede afetin yaşanması halinde profesyonel ekiple gelinceye kadar, orada bulunan halkın birbirine yardım etmesi durumunda basit kurtarma gereçleri diye ifade edebileceğimiz malzemeler bulunmakta. Jeneratör, kırıcılar, aydınlatma cihazları, battaniyeler, sedyeler, emniyet şeridi bandı, su tankı, yakıt tankı. Değişik ve çeşit çeşit malzeme bulunmakta” diye konuştu. Kilitli şekilde bulunan konteynerlerin anahtarlarının belediyeler, emniyet birimleri ve muhtarlıklar da bulunduğunu belirten Berber, acil durumlarda ise vatandaşların kilitleri kırarak malzemelere ulaşabileceğini söyledi.
İSTANBUL’DA 2 BİN 871 TOPLANMA ALANI VAR
Öte yandan olası bir deprem ya da afetlere karşı alınabilecek önlemler kapsamında ‘afet ve acil durum toplanma alanları’ büyük önem taşıyor. Acil toplanma alanları, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı( AFAD), Büyükşehir ve ilçe yetkililerince yapılan toplantılarla belirleniyor. Belirlenen noktalar sayısal hale (elektronik) getiriliyor. Alt yapı, zemin hijyen ve çevre koşulları açısından yapılan değerlendirmelerin ardından bu alanlara AFAD tarafından yeşil renkte tabelalar yerleştiriliyor.